به گزارش تابناک آذربایجان غربی اقتصاد آذربایجانغربی با کشاورزی گره خورده است و در واقع شالوده درآمدهای این استان را اغلب صادرات محصولات کشاورزی تشکیل میدهد برای همین منظور توجه به تولید و صادرات این محصولات در استان از اهمیت بالایی برخوردار است.
از میان محصولات کشاورزی، سیب مهمترین محصول آذربایجانغربی است تا جایی که لقب قطب سیب کشور به این استان تعلق دارد و سطح زیر کشت باغات سیب در آذربایجانغربی ۵۴ هزار و ۶۵۱ هکتار است که تقریبا نیمی از سطح زیر کشت باغات استان را شامل میشود و به غیر از ارقام محلی سیب و تابستانه اغلب هشت رقم سیب شامل رد و گلدن، دلیشز، دلبار، استیوال، گرانی اسمیت، فوجی، گالا و ردچیاف در استان نیز برداشت می شود.
امسال بارشهای خوب ابتدای سال نویدبخش سالی پربار برای کشاورزی آذربایجانغربی بود هر چند که خطر سرمازدگی محصولات در اردیبهشت ماه با بارش برف بهاری موجب دلهره و نگرانی کشاورزان استان شد، اما با این وجود طبق گفته مسؤولان سازمان جهاد کشاورزی آذربایجانغربی امسال پیشبینی شده است که بیش از یک میلیون تن سیب در استان تولید شود که این آمار نسبت به سال گذشته افزایش ۱.۴ درصدی دارد.
در حال حاضر با توجه به اینکه زمان برداشت سیب فرا رسیده دوباره قصه تکراری انباشت این محصولات در کنار جادهها، خرید با قیمت پایین توسط کارخانهداران و وجود مشکل عدم صادرات آنها به مشکلات کشاورزان آذربایجانغربی تبدیل شده است.
خبرگزاری فارس آذربایجانغربی برای پیگیری اقدامات انجام شده برای صادرات سیب به سراغ تنی چند از مسؤولان استانی رفته و از آنها در این ارتباط سؤالاتی را مطرح کرده است و هر یک برحسب وظیفه و رسالت ذاتی مجموعهشان به این موضوع پرداختهاند همچنین در این ارتباط باغداران نیز درد و دلها و مشکلات خود را نیز با خبرنگار فارس در میان گذاشتهاند.
ذخیره ۷۰۰ هزار تن سیب در سردخانههای آذربایجانغربی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجانغربی با بیان اینکه امسال پیشبینی میشود علاوه بر مصرف تازهخوری ۷۰۰ هزار تن سیب در سردخانهها ذخیره شود، اظهار کرد: همچنین امسال ۱۵۰ هزار تن سیب درختی توسط کارخانههای صنایع تبدیلی جذب میشود.
رسول جلیلی تصریح کرد: در سال گذشته ۷۵۰ هزار تن سیب در استان تولید شده بود که ۱۵۰ هزار تن آن به صورت تازهخوری مصرف و ۴۰۰ هزار تن آن در سردخانهها نگهداری شد.
هزینه نگهداری هر کیلو سیب در سردخانه ۳۶۴.۶ تومان است
رئیس اتحادیه سردخانهداران آذربایجانغربی با بیان اینکه ۳۴۲ واحد سردخانه در سطح استان وجود دارد، گفت: ظرفیت این سردخانهها یک میلیون تن بوده و امسال با توجه به تولید یک میلیون و ۱۰۰ تن سیب در استان، حدود ۷۰ درصد آن در سردخانهها ذخیره میشود.
مراد آقابالازاده با بیان اینکه هر ساله تقریبا ۳۰ درصد محصولات تولیدی استان به صورت تازهخوری مصرف یا به کارخانههای صنایع تبدیلی تحویل میشود، افزود: قراردادهای سردخانهداران با اشخاص به صورت ۶ ماهه است البته با توجه به کشش بازار برخی از افراد پس از سه یا چهار ماه گذشت از آغاز مهر محصولات خود را وارد بازار میکنند.
وی با بیان اینکه بر کیفیت سردخانهها ادارهکل استاندارد آذربایجانغربی و بر قیمت و اجرت آنها اداره بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نظارت دارند، تصریح کرد: امسال با احتساب ارزش افزوده قیمت نگهداری هر کیلو سیب در سردخانه از سوی سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان ۳۶۴.۶ تومان در نظر گرفته شده است.
صادرات ۷۰ درصدی محصولات کشاورزی آذربایجانغربی به اقلیم کردستان عراق
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجانغربی در گفتوگو با خبرنگار فارس عنوان کرد: از آنجایی که میز سیب کشور در ارومیه قرار دارد تاکنون دو جلسه با افراد فعال در بخش تولید، نگهداری، حمل و نقل و صادرات محصولات کشاورزی انجام شده و در طی آن مشکلات موجود سر راه صادرات سیب مورد ارزیابی قرار گرفته است.
حسین محمدجانی افزود: برای مثال در بخش تولید کیفیت سموم استفاده در محصولات کشاورزی، در بخش نگهداری استفاده از سردخانههای استاندارد، آموزش کشاورزان، در بخش حمل و نقل نبود ناوگان یخچالی کافی از جمله مشکلات مورد بررسی بوده که برای حل آنها راهکارهایی اندیشیده شده و در اختیار هر دستگاه قرار گرفته است.
وی ادامه داد: برای حل مشکل حمل و نقل با ناوگان یخچالی پیشنهاد شد تا حمل سیب با ناوگان یخچالی را واجب نکنند چرا که صادرات این محصولات در زمستان و در فصل تقریبا سرد صورت میگیرد و از طرفی ۲۰۰ دستگاه کامیون یخچالدار موجود در استان پاسخگو نخواهد بود.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجانغربی عنوان کرد: امسال پیشنهاد شده است تا برای صادرکنندگان سیب مشوقهای صادراتی مانند سال گذشته در نظر گرفته شود، به عنوان نمونه برای صادرات یک و نیم کیلو سیب تعرفه تشویقی برای واردات موز در نظر گرفته شود.
وی تصریح کرد: از آنجایی که ۷۰ درصد محصولات کشاورزی استان به اقلیم کردستان عراق صادر میشود در این جلسات پیشنهاد شد تا دیپلماتهای کشور با مسؤولان عراقی گفتوگو کنند تا آنها اجازه دهند محصولات ایرانی به صورت مستقیم به اقلیم کردستان صادر شود چرا که محصولات کشاورزی فسادپذیر بوده و با صادرات به عراق و سپس به اقلیم کردستان زمان زیادی صرف شده و احتمال فساد محصولات بیشتر میشود.
پیشبینی صادرات ۳۵۰ هزار تن سیب
محمدجانی با اشاره به اینکه برای صرفهجویی در زمان پیشنهاد شده است تا گیتهای خروجی گمرگات استان برای محصولات کشاورزی جدا از سایر گیتها باشد، عنوان کرد: سال گذشته طبق آمار گمرگات استان ۴۴ میلیون دلار سیب به کشورهای خارجی صادر شد که این آمار در سال ۹۶ برابر با ۸۴ میلیون دلار بود.
وی با اشاره به پیشبینی تولید یک میلیون و ۲۰۰ هزار تنی سیب در استان، خاطرنشان کرد: بر این اساس امسال پیشبینی میشود از این میزان تولید ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار تن صادر شود.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجانغربی با بیان اینکه ۲۰ دستگاه عضو کمیته صادرات استان هستند، گفت: همچنین از آنجایی که پاکستان و هندوستان یکی از بازارهای خرید محصولات کشاورزی آذربایجانغربی هستند برای حل برخی مشکلات صادراتی به این کشور لازم است تا رایزنیهایی با مقامات آنها انجام شود.
فروش سیب به قیمت هر کیلو ۵۰۰ تومان
تنها مشکل کشاورزان استان گویا مشکل عدم وجود صادرات محصولات کشاورزی نیست چرا که برای مثال یک باغدار ارومیهای با اشاره به اینکه چند روز پیش بارش تگرگ باعث بروز خسارت زیادی به سیب و انگور تولیدی در روستایشان شده است، اضافه کرد: ۶۰ تن سیب از باغات بنده از بین رفته و اکنون به جای فروش هر کیلو به پنج هزار تومان به ۵۰۰ تومان هم نمیتوانم این سیبها را به فروش برسانم.
رضا رسولی ادامه داد: از طرفی هزینههای هرس درختان، سم، کود و آب نیز وجود دارد که امیدوار بودیم از محل فروش محصولات این هزینهها جبران شود اما با شرایط به وجود آمده این هزینهها نه تنها تامین نشده بلکه متضرر نیز خواهیم شد.
وی با اشاره به اینکه این حجم از خسارت تگرگ در چند سال گذشته بیسابقه بوده است، تصریح کرد: بنده حتی کشاورزی را سراغ دارم که ۳۰۰ میلیون تومان بر اثر همین تگرک خسارت دیده است.
خسارت ۲۰۰ میلیارد تومانی تگرگ به باغات ارومیه
باید اشاره کرد که تگرگ اواسط شهریور ماه امسال در روستاهای بخش انزل و نازلو ارومیه باعث وارد آمدن خسارات شدیدی به باغات این روستاها شد که بر اساس برآورد اولیه مدیریت بحران آذربایجانغربی میزان خسارت در این مناطق بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است به طوری که حدود ۵ هزار و ۶۸۲ هکتار از اراضی و باغات ارومیه بر اثر بارش تگرگ دچار خسارت شدهاند.
برای این منظور براساس تصمیمات جلسه فوقالعاده ستاد مدیریت بحران به ریاست استاندار آذربایجانغربی مقرر شد تا کارخانجات کنسانتره، انگور و سیب باغداران خسارتدیده را به ترتیب با قیمت یک هزار و ۶۰۰ و ۷۰۰ تومان خریداری کنند.
تعهد ارزی مانع صادرات سیب آذربایجانغربی شده است
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معدن و کشاورزی ارومیه با بیان اینکه آذربایجانغربی جزء چهار استان برتر کشور از نظر تولید محصولات کشاورزی است، اظهار کرد: امسال یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب، ۲۰۰ هزار تن انگور و ۲۰۰ هزار تن محصولات باغی در استان تولید میشود.
بهنام تاجالدینی تصریح کرد: با وجود ظرفیتهای کشاورزی استان کمبود پایانههای صادراتی، موضوعات مالیاتی، تراکنشهای بانکی، بخشنامههای خلقالساعه و غیراصولی جلوی صادرات محصولات کشاورزی را گرفته است.
وی اضافه کرد: محصولات کشاورزی باید از موضوع تعهدات ارزی و مصوبات یک شبه استثنا شوند چرا که این محصولات به دلیل فسادپذیر بودن فرصت کمی برای انتقال به بازارهای خارجی را دارند.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معدن و کشاورزی ارومیه خاطرنشان کرد: بازار عراق، افغانستان و کشورهای عربی از جمله بازارهای حفظ شده محصولات کشاورزی ایران است که با وجود این بازارها اما امکان صادرات برای آنها وجود ندارد که باید برای حل آنها چارهای اندیشید.
وی گفت: امسال اگه تمهیدات پیشبینی شده، اجرایی بشوند شاهد انباشت سیب در کنار جادهها نخواهیم بود و در ارتباط با صادرات سیب هم با توجه به سال پرباری این محصول مشکلی پیش نخواهد آمد البته اگر موانع صادرات از جمله تعهد ارزی رفع شود.
تاجالدینی با بیان اینکه با اشاره به اینکه سال گذشته تولید سیب در استان ۶۵۰ هزار تن بود که امسال بیش از ۵۰۰ هزار تن به تولید آن افزوده شده است، ادامه داد: علاوه بر تعهد ارزی هزینههای بالای تولید، عدم وجود صنعت سورت و بستهبندی، سرمایه در گردش، حمل و نقل یخچالی و مشوقهای صادراتی موانع اصلی در سر راه صادرات سیب هستند.
وی در پایان با تاکید بر اینکه با توجه به وجود مازاد تولید سیب در آذربایجانغربی که بیش از مصرف داخلی بوده تنها راه نجات این محصول صادرات و توجه به صنایع تبدیلی به روز است، گفت: با تبدیل سیب به محصولات تبدیلی از خامفروشی جلوگیری و ارزش افزوده آن بیشتر میشود.
آنچه که در گفتوگو با فعالان اقتصادی و صادرکنندگان به دست آمد این بود که اغلب پیمانسپاری ارزی را سد محکمی در برابر صادرات محصولات کشاورزی آذربایجانغربی میدانستند که برای لغو این بخشنامه مسؤولان استانی بارها درخواستهای خود را مطرح کردهاند.
پیمانسپاری ارزی به بخش کشاورزی و باغی استان آسیب وارد کرده است
محمدمهدی شهریاری، استاندار آذربایجانغربی در این ارتباط اظهار کرد: پیمانسپاری ارزی به بخش کشاورزی و باغی استان آسیب وارد کرده و با وجود این بخشنامه امکان صادرات بسیاری از محصولات کشاورزی استان وجود ندارد.
نقشآفرینی دلالان با وجود بخشنامه پیمانسپاری ارزی
سیدهادی بهادری نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی نیز وجود بخشنامه پیمانسپاری ارزی را باعث ایجاد بازارهای دلالی فروش و صادرات محصولات کشاورزی خواند که در این معاملات تاجران و صادرکنندگان واقعی نقشی نداشته و ارز حاصل از صادرات به کشور کاهش مییابد، بنابراین چارهای جز مستثنی شدن استان از این بخشنامه برای جلوگیری از خسارات وارده به بخش کشاورزی وجود ندارد.
لزوم مستثنی شدن استانهای مرزی از بخشنامه پیمانسپاری ارزی
نادر قاضیپور دیگر نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با توجه به اینکه کشاورزان و صادرکنندگان آذربایجانغربی از گذشته به صورت ریالی اقدام به داد و ستد میکردند، تصریح کرد: در حال حاضر امکان صادرات با دلار برای آنها وجود نداشته و برای همین منظور تعهد ارزی باعث بروز مشکلات در بخش کشاورزی استان شده و استانهای مرزی و آذربایجانغربی باید از بخشنامه مستثنی شوند.
تعلل در لغو بخشنامه ممنوعیت صادرات سیب موجب فساد محصولات کشاورزی شد
یکی دیگر از باغداران ارومیهای با گلایه از بخشنامه ممنوعیت صادرات سیب عنوان کرد: هر سال این ممنوعیت پس از تعطیلات عید برداشته میشد اما امسال تعلل در لغو ممنوعیت صادرات سیب در ماههای ابتدایی و عدم صادرات این محصول باعث شد بسیاری از این محصولات روی دست کشاورزان بماند و در سردخانهها فاسد بشوند.
محمد ارسلانی با انتقاد از عدم برنامهریزی مناسب و توجه به کشاورزان تصریح کرد: دولت میتوانست با لغو به موقع ممنوعیت صادرات باعث رونق بخش کشاورزی با اتکا به محصولات استراتژیک باشد اما نبود برنامه و هدف مشخص موجب شد زحمات یک ساله کشاورزان به راحتی هدر رود.
فاسد شدن ۴۰ هزار تن سیب در سردخانههای آذربایجانغربی
لازم به ذکر است با توجه به اینکه مدت زمان نگهداری سیب در سردخانهها پنج ماه بوده است بعد از عید امسال ۴۰ هزار تن سیب تولیدی آذربایجانغربی در سردخانههای استان با سپری شدن زمان نگهداری آنها از بین رفته و دور ریخته شد.
تعلل سازمان تعاون روستایی آذربایجانغربی در اعلام نرخ خرید تضمینی سیب
رئیس اتحادیه میوه و ترهبار شهرداری ارومیه با اشاره به اینکه در حال حاضر قیمت هر کیلو سیب در میدان با توجه به کیفیت آن از سه تا ۶ هزار تومان است، اظهار کرد: اما تاکنون نرخ تضمینی خرید قیمت سیب درختی از سوی سازمان تعاون روستایی آذربایجانغربی اعلام نشده است.
قاسم عزتی با بیان اینکه برای حمایت از کشاورزان باید مانند چای نرخ خرید تضمینی سیب نیز پیش از برداشت اعلام شود، تصریح کرد: اما جای سوال است که شرکت تعاون روستایی استان هر ساله این نرخ را پس از برداشت اعلام میکند که در نتیجه شوق و اشتیاق کشاورز برای تحویل محصول در موعد مقرر از بین میرود.
وی با بیان اینکه امسال کشاورزان از ترس سرمازدگی محصولات و کاهش دما در استان پیش از موعد اقدام به برداشت سیب کردهاند، اضافه کرد: برای این منظور در حال حاضر عمده محصولات میدان ترهبار ارومیه را سیب تشکیل میدهد در حالی که سالهای گذشته در این زمان کشاورزان اقدام به برداشت سیب نمیکردند.
کاهش قیمت سیب با توجه به اضافه عرضه آن در بازار
یکی از کشاورزان بخش نازلو ارومیه که چندین هکتار باغ سیب دارد با ابراز گلهمندی از خسارتهای به وجود آمده ناشی از تگرگ و کاهش ناگهانی دما اظهار کرد: برای جلوگیری از خسارات احتمالی زیاد امسال پیش از زمان موعد سیب را برداشت کرده و به بازار میفرستیم.
مراد حسینی ادامه داد: همین موضوع باعث ایجاد اضافه عرضه سیب در بازار و موجب کاهش قیمت سیب در میادین ترهبار شده است در حالی که سال گذشته در همین موقع قیمت سیب با توجه به هزینههای تولید تا حدودی مقرون به صرفه بود اما امسال با توجه به افزایش هزینههای تولید و کاهش قیمت صرفه اقتصادی آنچنانی برای کشاورز وجود ندارد.
کلام آخر...
سیب آذربایجانغربی که باید با برندسازی در دنیا شناخته شده و به جایگاه مناسبی در بازارهای جهانی دست پیدا کند، اما انگار تا از درخت چیده شود باید هزاران بار غلت بخورد تا به بازار راه پیدا کند و در این مسیر گاهی با بخشنامه ممنوعیت صادرات، روزی به بهانه بخشنامه پیمانسپاری ارزی و روزی به بهانه کیفیت پایین، سرمازدگی، تگرگ زدگی و خشکی دریاچه ارومیه به جای بازار سر از کنار جادهها در میآورد.
گزارش از سمیرا محمدی