به گزارش تابناک
یزد ،حسین راغفر، در کارگروه جامعه‌شناسی فساد انجمن جامعه شناسی ایران، فساد سیستمی را اینگونه تعریف کرد: استفاده از منابع عمومی برای مصارف خصوصی. و ادامه داد که فساد سیستمی که در نهادهای اقتصادی ایران جاری است، از موانع اصلی توصعه اجتماعی و اقتصادی ایران به شمار می‌رود.
راغفر سپس به بیان علل وقوع فساد پرداخت و گفت هرگاه انحصار، استفاده از ظرفیت انحصاری بنا به صلاحدید شخصی، و پاسخگو نبودن یکجا جمع شود، فساد ایجاد خواهد شد، و در اقتصاد به جمع این سه عامل، «معادله فساد» می‌گویند.
این استاد دانشگاه در ادامه به بررسی روند رشد فساد در جامعه ایرانی پرداخت. به گفته وی در تاریخ ۱۰۰ ساله ایران، هرگاه درآمد نفتی رشد کرده، دو اتفاق به طور همزمان روی داده است: پیدایش یک رونق نسبی و ظاهری در اقتصاد و بروز فسادی ملایم. در واقع شیوه توزیع درآمدهای نفتی که همواره در انحصار ساختار قدرت بوده، موجب رشد ملایم فساد در نظام اقتصادی کشور می‌شده است. اما این روند در دولت‌های نهم و دهم به ناگهان تغییر یافت. چراکه با وجود درآمد عظیم نفتی، کشور نه تنها رونقی را تجربه نکرد، بلکه گرفتار رکود شد. و همزمان فسادی بسیار گسترده در نظام اقتصادی ایران شکل گرفت. فسادی که راغفر آن را بی‌سابقه می‌داند.
مقصران مفسده برانگیز
درآمد نفتی ایران در ۸ سال دولت احمدی نژاد چیزی در حدود ۵۶ درصد کل درآمد نفتی ایران است. اما این درآمد نه تنها منجر به رونق اقتصادی نشد، که رکود ایجاد کرد. حسین راغفر علت وقوع ایم واقعه را رشد فساد در مقیاسی بی سابقه در دولت‌های نهم و دهم می‌داند.
استاد دانشگاه الزهرا، با اشاره به معادله فساد در اقتصاد، به بررسی علل وقوع فساد عظیم دولت احمدی نژاد پرداخت.
به گفته او، اولین عامل فساد، انحصار مطلق قدرت در این دوره است که با سرکوب گسترده گروه‌های رقیب (و نه الزاما مخالف) ایجاد شد. اخراج اساتید و دانشجویان، بسته شدن روزنامه‌ها و تعطیلی احزاب همه نشانه‌های از این سرکوب گسترده است. این فضای بسته سیاسی بهترین محیط را برای رشد فساد فراهم می‌آورد.
عامل دوم نحوه استفاده از درآمدهای نفتی بنا به صلاحدید شخصی بوده است. خلافکاری های عجیب و غریب در ارائه لایحه بودجه به مجلس و تصویب دیرهنگام آن، درکنار فشار های بدنه دولت منجر به اعطای اعتبارات بودجه ای در زمانی که بودجه هنوز مصوب نبوده، شده است و این فرصت را به وجود آورده که دولت منابع را بدون برنامه مشخصی در مکان دلخواه هزینه کند. مجلس علت همسویی سیاسی، در قبال این مساله سکوت کرده است.
سرانجام چون فضای سیاسی کشور بسته بوده، با این توجیه که بهانه ای به دست رقبا ندهند، هیچگونه پاسخگویی در قبال نحوه هزینه‌کرد این درآمد کلان وجود نداشته است.
راغفر البته سایر نهادهای قدرت را هم در این واقعه مقصر می‌داند. به گفته او همسویی بین دولت و مجلس و سایر نهادهای ناظر، موجب شده که دولت وقت فرصت گریز از پاسخگویی را داشته باشد. حتی وقتی در سال‌های پایانی دولت احمدی نژاد وقتی که مجلس برای مبری کردن خود از فساد، اقدام به طرح پرسش از دولت کرد، به طرق مختلف از دریافت پاسخ عاجز ماند.
این استاد دانشگاه با برشمردن عوامل بالا به عنوان علل فساد بی‌سابقه در تاریخ ایران، بیان کرد که این فساد بسیار خطرناک است. چراکه با به دست‌آوردن منابع مالی بسیار گسترده، این فرصت را در اختیار دارد که حتی در زمانی که در نهادهای حکومتی نیست و دسترسی به قدرت ندارد، خود را تغذیه کرده و رشد کند.
این فساد که در هر دو جنبه خرد و کلان اثرگذار است، با استفاده از منابعی که در دوران قدرت مهیا کرده، امکان ادامه حیات را برای خود به وجود اورده است.
راغفر گفت مقابله با این فساد، که تهدیدی علیه امنیت سیاسی و اجتماعی کشور محسوب می‌شود پرهزینه ولی امکان‌پذیر است. این مبارزه به عزم سیاسی جدی نیاز دارد تا امکان تداوم بقا از فسادی که این امکان را با استفاده از غارت گسترده منابع ملی برای خود فرآهم کرده است، از بین برود.