یکی از مشکلاتی که سال هاست بسیاری از شهرهای بزرگ با آن مواجه هستند، پدیده حاشیه نشینی است به طوری که در برخی موارد این امر به یک بحران اجتماعی برای شماری از شهرها تبدیل شده است.
تابناک فارس به نقل از خبرجنوب:حاشيه نشيني در ايران سال هاست دامن بسياري از شهرهاي بزرگ را گرفته و مشكلات و معضلات بسياري براي آنان به وجود آورده است. اين در حالي است كه چندسال اخير برخي مشكلات به ويژه خشكسالي، سير مهاجرت به شهرها به ويژه شهرهاي بزرگ و در نتيجه روند افزايش حاشيه نشيني را دوچندان كرده است. شيراز نيز با توجه به كاهش بارندگي ها در استان و خالي شدن روستاها از سكنه، از اين مشكل در امان نمانده؛ مشكلي كه با توجه به ادامه يافتن خشكسالي، روز به روز روند آن شتاب بيشتري مي گيرد و اگر فكري به حال وضعيت برخي شهرها و روستاهاي كوچك استان نشود، شايد در آينده ديگر نه با معضلي به نام حاشيه نشيني بلكه با بحراني اجتماعي در شهري رو به رو باشيم كه گنجايش پذيرش اين ميزان اختلاف فرهنگي و طبقاتي را نداشته باشد.
در همين ارتباط فرماندار شيراز گفت: امروز بسياري از كشورها با مشكل حاشيه نشيني رو به رو هستند و در ايران نيز طبق برخي آمارها، 18 ميليون نفر جمعيت حاشيه نشين وجود دارد كه 35 درصد جمعيت كشور را شامل مي شود.
حيدر عاليشوندي اضافه كرد: طبق آمار سال 90 كه جمعيت شيراز يك ميليون و 460 هزار نفر بود، تخمين زده مي شود كه بيش از 200 هزار نفر در مناطق حاشيه اي اين شهر حضور دارند.
وي ادامه داد: البته در شيراز با پديده ديگري نيز رو به رو هستيم به گونه اي كه بسياري از حاشيه نشين ها در محلات ناكارآمدي كه گاه در مركز شهر قرار دارند ساكن شده و با احتساب سكونتگاه هاي غيرمجاز، 30 درصد جمعيت شيراز در محلات ناكارآمد زندگي مي كنند و حاشيه نشين هستند.
عاليشوندي ادامه داد: البته اين بررسي ها بر پايه آمار سال 90 است و به طور حتم با توجه به روند خشكسالي و مشكلات ديگر شهرها و روستاهاي استان، اين تعداد حاشيه نشين تاكنون افزايش بيشتري يافته است.
فرماندار شيراز گفت: محلات ناكارآمد شيراز نياز به بازآفريني دارد كه با توجه به فرمايشات مقام معظم رهبري مبني بر رسيدگي به وضعيت حاشيه نشيني و محلات ناكارآمد، سياست بازآفريني شهري در دستور كار دولت قرار گرفته است و در شيراز نيز رسيدگي به وضعيت هفت محله در برنامه قرار گرفته و ستاد بازآفريني محلات ناكارآمد شهر، كار خود را آغاز كرده است.
وي افزود: بازآفريني دو محله سهل آباد و سنگ سياه از چندي قبل آغاز و اين محلات دچار تغييرات خوبي شده است.
عاليشوندي با اشاره به تجربيات ديگر شهرها در زمينه ساماندهي حاشيه نشيني، گفت: در محله سنگ سفيد تهران به جاي بازآفريني، پاكسازي اين منطقه انجام شد اما پس از مدتي آن را با خاك يكسان كردند. اكنون به اين نتيجه رسيده ايم كه انجام اين گونه اقدامات نتيجه بخش نيست و تنها راه بازآفريني محلات، مشاركت مردمي است كه اين كار را در شيراز آغاز كرديم.
وي تصريح كرد: البته حاشيه نشيني در شيراز تنها منحصر به حاشيه شهر و اين هفت محله نيست و ما 10 محله ناكارآمد ديگر نيز در شيراز داريم كه بايد به وضعيت آن ها رسيدگي شود. علاوه بر اين در شيراز بخشي را داريم كه حاشيه نشين نيستند اما در محلات ناكارآمد شهر زندگي مي كنند.
شهردار شيراز هم در اين رابطه گفت: حاشيه نشيني در شهرها معلول برخي موارد از جمله بي برنامگي علمي، نداشتن طرح آمايش سرزمين، عدم رعايت عدالت اجتماعي، نبود اشتغال و رونق اقتصادي، ركود و برخي دلايل طبيعي مانند خشكسالي است.
عليرضا پاك فطرت ادامه داد: امروز ما شاهد رشد منفي جمعيت در شهرهاي كوچك و روستاها و استقرار آن ها در شهرهاي بزرگ اطراف به اميد زندگي بهتر هستيم.
وي ادامه داد: از ميان رفتن حاشيه نشيني نيازمند عزم ملي است. البته شيراز نسبت به كلانشهرهاي ديگر داراي كمترين جمعيت حاشيه نشين است.
پاك فطرت اظهار داشت: بايد تعريف درستي از حاشيه نشين و حاشيه نشيني ارائه شود چرا كه ما امروز حتي در قلب شهر شيراز نيز گاه با اين پديده رو به رو هستيم. در بسياري موارد شاهديم برخي خانواده هاي شيرازي كه در مركز شهر زندگي مي كردند و حال فرزندان آن ها بزرگ شده اند با توجه به آن كه قادر نيستند در مركز شهر منزلي بزرگ تر تهيه كنند به دليل هزينه پايين به حاشيه شهر پناه برده اند و بسياري از حاشيه نشينان ما جزو همين افراد هستند.
وي گفت: حاشيه نشين كسي است كه به جايي مي رود و ملكي را با تخلف مي سازد و بدون هماهنگي در آن جا ساكن مي شود و هيچ مجوزي نيز از هيچ ارگان قانوني ندارد. البته در شيراز كمتر چنين افرادي را شاهديم اما انسان هاي فقير زيادي داريم كه مجبورند در حاشيه شهر زندگي كنند.
رييس كميسيون عمران شوراي اسلامي شهر شيراز هم به «خبرجنوب» گفت: حاشيه نشيني مشكل تمامي كلانشهرهاست كه شايد اصلي ترين عامل آن در اين سال ها، بيكاري، خشكسالي و كمبود امكانات رفاهي، خدماتي و حتي پزشكي در روستاها و شهرهاي كوچك باشد كه باعث مي شود ساكنان اين مناطق به شهرهاي بزرگ روي آورند اما در ادامه به دليل آن كه نمي توانند از پس هزينه هاي بالاي زندگي در شهر برآيند به حاشيه شهرها پناه مي برند.
محمديان ادامه داد: اين افراد پس از اين كه به حاشيه شهرها مي روند با تفكيك برخي اراضي كشاورزي اقدام به ساخت وساز غيرمجاز كرده و همين امر باعث بروز بسياري مشكلات از جمله مشكلات بهداشتي و فرهنگي مي شود.
وي تصريح كرد: در كلانشهر شيراز به دليل برخي از اين مشكلات، بخشي با عنوان مديريت حرايم ايجاد شده است اما طبق قانون، برخورد با تخلفات حريم شهر به عهده فرمانداري و محدوده شهر به عهده شهرداري است.
محمديان گفت: اما درخصوص ساماندهي حاشيه نشين ها، حجم حاشيه نشيني در شيراز آن قدر زياد است كه يك دستگاه به تنهايي قادر به رفع تمامي اين مشكلات نيست.
وي اظهار داشت: در اين ارتباط، بهترين راهكار هماهنگي ميان كلانشهرها و تدوين برنامه هايي مدون با كمك وزارت كشور براي رفع مشكل حاشيه نشيني است، ضمن اين كه بايد حاشيه نشينان فعلي را كنترل كرده و بعد نسبت به كاهش انگيزه مهاجرت از شهرها و روستاهاي كوچك به سمت كلانشهرها اقدام كنيم.
رييس كميسيون عمران شوراي شهر شيراز گفت: يكي از راهكارهاي كاهش مهاجرت به سمت شهرهاي بزرگ، سرمايه گذاري براي ايجاد اشتغال در روستاهايي است كه به دليل خشكسالي، مردم آن جا مجبور به مهاجرت شده اند و نيز كمك به مناطق كمتر برخوردار. اگر اين مشكلات در كل استان فارس و ساير استان ها با كمك ديگر كلانشهرها حل شود، ديگر ما با پديده اي به نام حاشيه نشيني و تبعات آن رو به رو نخواهيم شد.
وي ادامه داد: براي به حداقل رساندن انگيزه مهاجرت به شهرهاي بزرگ شايد لازم باشد كه كلانشهرها نيز در اين زمينه هزينه كنند.
محمديان درخصوص افزايش حريم شهر شيراز طي چندسال اخير گفت: افزايش حريم شهر به نفع شيراز نيست و تنها معضلات شهر را گسترده تر مي كند و ما ضمن كنترل وضعيت فعلي بايد به دنبال راه درماني براي اين معضلات باشيم.
در همين ارتباط فرماندار شيراز گفت: امروز بسياري از كشورها با مشكل حاشيه نشيني رو به رو هستند و در ايران نيز طبق برخي آمارها، 18 ميليون نفر جمعيت حاشيه نشين وجود دارد كه 35 درصد جمعيت كشور را شامل مي شود.
حيدر عاليشوندي اضافه كرد: طبق آمار سال 90 كه جمعيت شيراز يك ميليون و 460 هزار نفر بود، تخمين زده مي شود كه بيش از 200 هزار نفر در مناطق حاشيه اي اين شهر حضور دارند.
وي ادامه داد: البته در شيراز با پديده ديگري نيز رو به رو هستيم به گونه اي كه بسياري از حاشيه نشين ها در محلات ناكارآمدي كه گاه در مركز شهر قرار دارند ساكن شده و با احتساب سكونتگاه هاي غيرمجاز، 30 درصد جمعيت شيراز در محلات ناكارآمد زندگي مي كنند و حاشيه نشين هستند.
عاليشوندي ادامه داد: البته اين بررسي ها بر پايه آمار سال 90 است و به طور حتم با توجه به روند خشكسالي و مشكلات ديگر شهرها و روستاهاي استان، اين تعداد حاشيه نشين تاكنون افزايش بيشتري يافته است.
فرماندار شيراز گفت: محلات ناكارآمد شيراز نياز به بازآفريني دارد كه با توجه به فرمايشات مقام معظم رهبري مبني بر رسيدگي به وضعيت حاشيه نشيني و محلات ناكارآمد، سياست بازآفريني شهري در دستور كار دولت قرار گرفته است و در شيراز نيز رسيدگي به وضعيت هفت محله در برنامه قرار گرفته و ستاد بازآفريني محلات ناكارآمد شهر، كار خود را آغاز كرده است.
وي افزود: بازآفريني دو محله سهل آباد و سنگ سياه از چندي قبل آغاز و اين محلات دچار تغييرات خوبي شده است.
عاليشوندي با اشاره به تجربيات ديگر شهرها در زمينه ساماندهي حاشيه نشيني، گفت: در محله سنگ سفيد تهران به جاي بازآفريني، پاكسازي اين منطقه انجام شد اما پس از مدتي آن را با خاك يكسان كردند. اكنون به اين نتيجه رسيده ايم كه انجام اين گونه اقدامات نتيجه بخش نيست و تنها راه بازآفريني محلات، مشاركت مردمي است كه اين كار را در شيراز آغاز كرديم.
وي تصريح كرد: البته حاشيه نشيني در شيراز تنها منحصر به حاشيه شهر و اين هفت محله نيست و ما 10 محله ناكارآمد ديگر نيز در شيراز داريم كه بايد به وضعيت آن ها رسيدگي شود. علاوه بر اين در شيراز بخشي را داريم كه حاشيه نشين نيستند اما در محلات ناكارآمد شهر زندگي مي كنند.
شهردار شيراز هم در اين رابطه گفت: حاشيه نشيني در شهرها معلول برخي موارد از جمله بي برنامگي علمي، نداشتن طرح آمايش سرزمين، عدم رعايت عدالت اجتماعي، نبود اشتغال و رونق اقتصادي، ركود و برخي دلايل طبيعي مانند خشكسالي است.
عليرضا پاك فطرت ادامه داد: امروز ما شاهد رشد منفي جمعيت در شهرهاي كوچك و روستاها و استقرار آن ها در شهرهاي بزرگ اطراف به اميد زندگي بهتر هستيم.
وي ادامه داد: از ميان رفتن حاشيه نشيني نيازمند عزم ملي است. البته شيراز نسبت به كلانشهرهاي ديگر داراي كمترين جمعيت حاشيه نشين است.
پاك فطرت اظهار داشت: بايد تعريف درستي از حاشيه نشين و حاشيه نشيني ارائه شود چرا كه ما امروز حتي در قلب شهر شيراز نيز گاه با اين پديده رو به رو هستيم. در بسياري موارد شاهديم برخي خانواده هاي شيرازي كه در مركز شهر زندگي مي كردند و حال فرزندان آن ها بزرگ شده اند با توجه به آن كه قادر نيستند در مركز شهر منزلي بزرگ تر تهيه كنند به دليل هزينه پايين به حاشيه شهر پناه برده اند و بسياري از حاشيه نشينان ما جزو همين افراد هستند.
وي گفت: حاشيه نشين كسي است كه به جايي مي رود و ملكي را با تخلف مي سازد و بدون هماهنگي در آن جا ساكن مي شود و هيچ مجوزي نيز از هيچ ارگان قانوني ندارد. البته در شيراز كمتر چنين افرادي را شاهديم اما انسان هاي فقير زيادي داريم كه مجبورند در حاشيه شهر زندگي كنند.
رييس كميسيون عمران شوراي اسلامي شهر شيراز هم به «خبرجنوب» گفت: حاشيه نشيني مشكل تمامي كلانشهرهاست كه شايد اصلي ترين عامل آن در اين سال ها، بيكاري، خشكسالي و كمبود امكانات رفاهي، خدماتي و حتي پزشكي در روستاها و شهرهاي كوچك باشد كه باعث مي شود ساكنان اين مناطق به شهرهاي بزرگ روي آورند اما در ادامه به دليل آن كه نمي توانند از پس هزينه هاي بالاي زندگي در شهر برآيند به حاشيه شهرها پناه مي برند.
محمديان ادامه داد: اين افراد پس از اين كه به حاشيه شهرها مي روند با تفكيك برخي اراضي كشاورزي اقدام به ساخت وساز غيرمجاز كرده و همين امر باعث بروز بسياري مشكلات از جمله مشكلات بهداشتي و فرهنگي مي شود.
وي تصريح كرد: در كلانشهر شيراز به دليل برخي از اين مشكلات، بخشي با عنوان مديريت حرايم ايجاد شده است اما طبق قانون، برخورد با تخلفات حريم شهر به عهده فرمانداري و محدوده شهر به عهده شهرداري است.
محمديان گفت: اما درخصوص ساماندهي حاشيه نشين ها، حجم حاشيه نشيني در شيراز آن قدر زياد است كه يك دستگاه به تنهايي قادر به رفع تمامي اين مشكلات نيست.
وي اظهار داشت: در اين ارتباط، بهترين راهكار هماهنگي ميان كلانشهرها و تدوين برنامه هايي مدون با كمك وزارت كشور براي رفع مشكل حاشيه نشيني است، ضمن اين كه بايد حاشيه نشينان فعلي را كنترل كرده و بعد نسبت به كاهش انگيزه مهاجرت از شهرها و روستاهاي كوچك به سمت كلانشهرها اقدام كنيم.
رييس كميسيون عمران شوراي شهر شيراز گفت: يكي از راهكارهاي كاهش مهاجرت به سمت شهرهاي بزرگ، سرمايه گذاري براي ايجاد اشتغال در روستاهايي است كه به دليل خشكسالي، مردم آن جا مجبور به مهاجرت شده اند و نيز كمك به مناطق كمتر برخوردار. اگر اين مشكلات در كل استان فارس و ساير استان ها با كمك ديگر كلانشهرها حل شود، ديگر ما با پديده اي به نام حاشيه نشيني و تبعات آن رو به رو نخواهيم شد.
وي ادامه داد: براي به حداقل رساندن انگيزه مهاجرت به شهرهاي بزرگ شايد لازم باشد كه كلانشهرها نيز در اين زمينه هزينه كنند.
محمديان درخصوص افزايش حريم شهر شيراز طي چندسال اخير گفت: افزايش حريم شهر به نفع شيراز نيست و تنها معضلات شهر را گسترده تر مي كند و ما ضمن كنترل وضعيت فعلي بايد به دنبال راه درماني براي اين معضلات باشيم.
