ثبت ملی شدن بافت تاریخی شیراز

تابناک فارس به نقل از تسنیم: آن چیزی که فضای شهری شیراز را از دیگر نقاط و مقاصد گردشگری متمایز ساخته است وجود بافت تاریخی و فرهنگی است برخی مورخان سابقه تاریخی شیراز را بسیار‌ قبل‌تر صفویان عنوان‌کرده‌اند.

در نزدیکی حرم شاهچراغ(ع) گنجینه‌ای زیبا و منحصر به فرد نهفته است که در اصطلاح مدیریت شهری بافت تاریخی لقب گرفته است اما قدم زدن در کوچه‌‌های محله « سنگ سیاه» بیش از آنکه یک مسیر گردشگری باشد، سفری کوتاه به گذشته نه چندان دور شیراز است.

آن زمان که از زندگی ماشینی، سرعت و تکنولوژی خبری نبود و انسان مدار شهرسازی و خانه‌سازی بود؛ وقتی خانه‌ای احداث می‌شد ابتدا حفظ حریم خانه مدنظر بود، هشتی ابتدای خانه‌های تاریخی و قدیمی شیراز که فضای درونی خانه را از دیدرس اهالی کوچه و خیابان حفظ می‌کرد.

حیاط دلنواز خانه با باغچه‌های کوچک و بزرگ و حوضی آبی رنگ که در وسط خانه قرار دارد و امروز چشم هر ببیننده‌ و گردشگری را می‌نوازد و ذهن را به تاریخ و گذشته می‌برد.

شیشه‌های رنگی پنجره‌های اُرسی نام خانه‌ها که نه تنها با تابش آفتاب زیبایی منحصر به فرد به خانه‌ها می‌داد و روح انسان را نوازش می‌کرد بلکه مانعی برای ورود حشرات به درون خانه بود. فضایی که بیرونی خانه نامیده می‌شود و محلی برای مهمانی‌ها و دیدارهای رسمی بوده است و اندرونی خانه که فضایی مختص بانوان است و غیرمحارم به این نقطه راهی نداشتند.

حوض‌خانه‌های قدیمی که محلی برای رفاه، استراحت و به اصطلاح دورهمی اهالی خانه در فصل تابستان بوده است و آب درون حوض داخلی خانه فضا را خنک می‌کرده است. زیرزمین‌های خنک و دلنواز خانه که با ازاره‌های مشبک پوشیده شده تا در روز با نور خورشید روشن شود و محلی برای ذخیره مواد غذایی بوده است.

اینها تنها بخشی از زیبایی‌های خانه‌های تاریخی بافت تاریخی شیراز است و بگذریم از کوچه‌ هفت پیچ و خانه پنج دری و طاق‌های منحصر به فرد و سقاخانه‌هایی که این روزها نشانی از آنها جز اندک از آن نمانده است.

در جلسه شورای ملی ثبت آثار تاریخی و فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، با دستور کار بررسی پرونده ثبت ملی بافت تاریخی شیراز روز دوشنبه - دوم مرداد 1402- با حضور علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی، مصطفی پورعلی مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی، حسین عباسی مهر مدیر پایگاه بافت شیراز و علیرضا قلی نژاد مدیر پیشین بافت تاریخی شیراز و از کارشناسان میراث فرهنگی در وزارت میراث فرهنگی، گرشگری و صنایع دستی تشکیل و پس از بررسی پرونده، بافت تاریخی شیراز در فهرست آثار ملی ثبت شد.

بافت تاریخی شیراز با وسعت 357 هکتار به عنوان یکی از ارزشمندترین بافت‌های مسکونی تاریخی ایران شناخته شده است؛ این بافت ترکیبی منحصربه‌فرد از کوچه پس کوچه های قدیمی، خانه‌ها و بناهای قدیمی است که همه امکانات زندگی فردی و اجتماعی را دارد.