مدگرایی، ارزش یا ضدارزش؟!

به گزارش ایسنا ، «مد» رايج شدن شيوه‌اي از زينت در ابعاد مختلف زندگي است. مانند طرز لباس پوشيدن، طرز آرايش، طرز چيدمان دكور خانه، شيوه نماسازي ساختمان و مدل ماشين و «مدگرايي» آن است كه فرد، سبك لباس پوشيدن و طرز زندگي و رفتار خود را طبق آخرين الگوها تنظيم كند و به محض آن كه الگوي جديدي در جامعه رواج يافت، از آن يكي پيروي کند.

گستره‏ مد به اندازه‏ گستره‏ زندگي انسان است و تمامي شئونات آن را در بر مي‌گيرد. به طور كلي هر كجا كه پاي جنبه زيباشناختي در ميان باشد، مد هم آنجا حضور دارد. عرصه پوشش، آرايش، محيط‌آرايي، مدل ماشين، مدل كيف، لوازم منزل،حتي ادبيات سياسي، شيوه احوال‌پرسي و خلاصه جنبه‌هاي زيبا شناختي همه متاع‌ها و كالاهاي دنيوي، گستره مد و مدگرايي هستند اما با وجود آن كه مد و مدگرايي كل گستره‏ زندگي را در بر مي‌گيرد، پوشاك و سبك و شيوه آرايش، شاخص‌ترين كالاي مد شونده محسوب مي‌شوند.

هرچند مد همواره در بين همه نسل‌ها و عصرها وجود داشته اما آهنگ رشد آن تا دوره معاصر بسيار كند بوده است. در دوره معاصر به ويژه در چند دهه اخير در واقع مد و مدگرايي به افراطي‌ترين حد خود رسيده است و قشر آسیب­پذیر جوان را تهدید می­کند. شكي نيست كه گسترش وسايل ارتباط جمعي همانند ماهواره و اينترنت از يك طرف و ارتقاي سطح زندگي و رفاه و افزايش نقدينگي موجود در جوامع از علل اصلي آن هستند.

همچنین از علل و عوامل پيدايش مد می‌توان به تنوع‌طلبي و نوگرايي، همانندسازي، رقابت و چشم و هم‌چشمي با ديگران، مدگرايي و التزام ناشي از دوستي، جلب توجه ديگران و تشخّص طلبي اشاره کرد.

در خصوص مسائل مدگرایى و گزاره‌هایى از این دست، باید در نظر داشت که مد بازتاب و انعکاس لایه‏هاى زیرین فرهنگى جامعه است، یعنى وقتى فرهنگ جامعه از یک عمق و غنایى برخوردار باشد و از یک دستمایه‏هاى فلسفى بهره ببرد، بازتاب و انعکاس این دستمایه‏هاى فرهنگى در رو بناى جامعه به صورت ظاهر تجلّى پیدا مى‌کند که این تجلى در هر عصر و هر مقطع و هر دوره که عموماً این دوره‏ها امروزه مقاطع 10 ساله را در بر مى‏گیرد، تحقق مى‏یابد.

این رویکردها، نسبت به زیرساخت‏هاى فکرى و فلسفى جامعه که بازتابشان را به صورت مد مى‏بینیم، جدید هستند اما عمرى به درازاى زیرساخت‏هاى فکرى مردم دارند، پس در واقع هیچ‏گاه مد و پدیده‏هاى نو در ظاهر رفتار و گفتار و کردار افراد به وجود نمى‏آیند بلکه از ریشه خاصى نشأت مى‏گیرند که آن ریشه در مبانى فلسفى جامعه دارد و به عمق‏ها و لایه‏هاى زیرین جامعه برمى‏گردد.

مد و مدگرایی در اسلام ضدارزش نیست

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان نیز به ایسنا گفت: مد و مدگرایی در اسلام ضدارزش نیست.

حجت‌الاسلام "علی طالقانی‌ورکشی" با تاکید بر اینکه مد و مدگرایی باید مطابق با زمان و مکان باشد، تصریح کرد: اسلام برای این موضوع اهمیت زیادی قائل بوده و در قرآن نیز، آیات متعددی وجود دارد که به پیغمبر دستور می‌دهد به مردم فرمان بده تا مطابق فرهنگ عرف و زمانه خویش حرکت کرده و مطابق با هنجارهای جامعه رفتار کنند.

وی ادامه داد: همچنین در روایات آمده که باید فرزند زمان خود باشیم، به معنای اینکه مطابق با عصر و زمان خود خود حرکت کنیم همان‌گونه که امروزه نمای بیرونی منازل به یک شکل و در گذشته نیز به شکل دیگری بود.

مدگرایی مطابق با فطرت انسانی است

حجت‌الاسلام طالقانی ورکشی با تاکید بر اینکه مد و مدگرایی مطابق با فطرت انسانی است، گفت: مد و مدگرایی به معنای پرداختن به ظاهر و زیبا جلوه دادن زندگی از جمله لباس، زیورآلات، نمای منزل و یا نمای محل تجاری است که در عرصه زندگی بیشتر نمود بیرونی دارد.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد همدان یادآور شد: مدگرا به فردی گفته می‌شود که توجه او به امر زیباسازی و زیبا جلوه دادن ظاهر زندگی زیاد است و برای این مسأله اهمیت زیادی قائل است.

بین مد و زیبایی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد

حجت‌الاسلام طالقانی‌ورکشی با بیان اینکه بین مد و زیبایی و مد و تنوع‌طلبی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد، تصریح کرد: انسان موجودی زیباگرا و مدگرا بوده و این خصوصیت نیز از امور فطری محسوب می‌شود و به علت اینکه موجودی تنوع‌طلب است همواره به مسأله مد اهمیت می‌دهد.

وی در ادامه با اشاره به نظر اسلام در خصوص زیبایی و زیبا دوستی عنوان کرد: گرایش به زیبایی مانند گرایش به خداوند، مبدا و زندگی جاودانه امری فطری بوده و نمی‌تواند ناپسند باشد.

حجت‌الاسلام طالقانی‌ورکشی با اشاره به روایتی از امام حسن مجتبی(ع) در خصوص زیبایی گفت: ایشان می‌فرمایند خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد.

وی خاطرنشان کرد: نمی‌توانیم بگوییم همه برداشت‌های قرآنی با بحث مدگرایی مطابقت دارد بلکه بخشی از مفهوم عرف منطبق با مد است که در بیشتر آیات به‌ویژه در سوره بقره آمده است.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد همدان با تاکید بر اینکه زیبایی معطوف به زیبایی معنوی نیست، اظهار کرد: زیبایی مطابق با ساختار فطرت انسان و مطلق بوده و هر نوعی را شامل می‌شود.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه هر اصل پسندیده‌ای دارای یک چارچوب است، اظهار کرد: مد و مدگرایی در اسلام دارای چارچوب‌هایی است تا به مدگرایی منفی تبدیل نشود و هر اصل علاوه بر چارچوب دارای آسیب‌هایی نیز است مانند اصل آزادی که بعضی از افراد از این اصل سوء استفاده‌هایی می‌کنند.

مدگرایی منجر به اسراف و تجمل‌گرایی نشود

حجت‌الاسلام طالقانی‌ورکشی با تاکید بر اینکه مدگرایی نباید با عقل سلیم مخالفتی داشته باشد، گفت: مدگرایی نباید منجر به اسراف شود و در قرآن نیز آیات متعددی مبنی بر نهی از اسراف آمده چراکه بسیاری از افراد به بهانه مدگرایی اسراف کرده و آن را به اصلی ناپسند و ضدارزش تبدیل می‌کنند همچنین مدگرایی نباید منجر به تجمل‌گرایی شود چرا که در اسلام نیز این اصل پسندیده نیست.

وی در بخش دیگری اذعان کرد: در روایات مختلف آمده که هیچ‌گاه در پوشش لباس و قیافه شبیه کفار نشوید و افراد نسبت به تفاخر و فخرفروشی نیز نهی شده‌اند.

در مدگرایی بحث پوشش و عفاف رعایت شود

حجت‌الاسلام طالقانی‌ورکشی در پایان خاطرنشان کرد: در دین اسلام بحث پوشش و حجاب برای دو جنس مذکر و مونث تاکید شده که در مد نیز باید این مسأله لحاظ شود.

مدگرایی بدون نظارت نهادهای اجتماعی باعث بروز تعارضات شخصیتی می‌شود

یک رواشناس اجتماعی در این‌باره به خبرنگار ایسنا گفت: مدگرایی، بدون نظارت نهادهای اجتماعی باعث شکل‌گیری شخصیت جوانان بدون ارزش‌های فرهنگی و بروز تعارضاتی در آنان می‌شود.

دکتر "نصراله عرفانی" با بیان اینکه مدگرایی بدون نظارت بر نهادهای اجتماعی جامعه آسیب‌های زیادی را برای نسل جوان به‌دنبال دارد، افزود: آن‌چه از لحاظ تربیتی حائز اهمیت بوده این است که نسل بزرگسال، مسئولان و نهادهای اجتماعی بتوانند مدهای متناسب با ارزش‌های فرهنگی برای جوانان ارائه کنند تا روحیه مدگرایی جوانان با رشد شخصیتی آن‌ها در تعارض و تضاد قرار نگیرد.

وی با تاکید بر اینکه استفاده از لباس‌هایی براساس مد و مغایر با میل افراد باعث بروز تعارض شخصیتی در آنان می‌شود، ادامه داد: اگر نوجوانان بدون توجه به ویژگی‌های فرهنگی جامعه و بدون نظارت نسل بزرگسال به مدگرایی روی بیاورند باعث رشد شخصیت آنان در تعارض با ویژگی‌های شخصیتی شده و این تعارضات مشکلات اجتماعی متعددی را به همراه می‌آورد.

این روانشناس اجتماعی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی تنوع‌طلبی و الگوگیری است، اظهار کرد: جوانان علاقه بسیاری به نوآوری و تازگی‌ها دارند، از این رو به مدهای جدید گرایش پیدا می‌کنند بنابراین مدگرایی در بین جوانان یک ویژگی دوره نوجوانی است.