تلاش گروهی از نظامیان ترکیه برای کودتا در ساعات پایانی جمعه 25 تیر/ 15 جولای و شکست مفتضحانهشان با واکنشهای زیادی در جهان، بهویژه در میان جوامع مسلمان، مواجه شد. بیشتر سران کشورهای اسلامی، رهبران، محافل سیاسی، علمی و فرهنگی، احزاب و شخصیتهای مطرح منطقه کودتای نافرجام را محکوم کردند و پیروزی ملت و دولت ترکیه را تبریک گفتند. مسئولان جمهوری اسلامی ایران و اعضای کابینه دولت تدبیر و امید نیز از جملهی این افراد هستند.
از طرفی، یک روز پیش از این ماجرا، حادثهای ناگوار در شهر نیس فرانسه رخ داد و افراد زیادی جان خود را از دست دادند.
شیخالاسلام مولانا عبدالحمید، امام جمعه اهلسنت زاهدان و مدیر دارالعلوم مکی زاهدان طی گفتوگویی با پایگاه اطلاعرسانی «سنیآنلاین» به این دو قضیه واکنش نشان دادند. ایشان ضمن عرض تبریک به ملت و دولت ترکیه که در مقابل کودتاچیان ایستادگی کردند، رجب طیب اردوغان را فردی «شجاع» توصیف کردند که توانست بهخوبی تلاش برای کودتا را خنثی کند. حاصل گفتوگوی ما با این عالم برجستهی اهلسنت کشور در ذیل میآید:
واکنش جنابعالی بهعنوان شخصیتی آگاه به مسائل منطقه و ناظر بر تحولات خاورمیانه نسبت به کودتای نافرجام ترکیه چیست؟
شکست نظامیان کودتاگر در ترکیه خوشخبری و مژدهی بزرگی برای جهان اسلام، و حتی برای تمام جهانیان است. با شکست کودتا در ترکیه حکومت قانونی و دموکراسی و اسلامخواهی در ترکیه تثبیت شد. به نظر بنده این آخرین کودتایی خواهد بود که در ترکیه رخ داده است و این کشور بعد از این شاهد کودتا نخواهد بود. ما این موفقیت و پیروزی را به ملت و دولت ترکیه تبریک میگوییم.
کودتای نافرجام ترکیه نشان داد که در کشورهای اسلامی، بهویژه در خاورمیانه مستکبران دنیا و دشمنان دین چه توطئههای بزرگ و نقشههای شومی را در سر میپرورانند. این کودتا نشان داد که قدرتهای بزرگ منطقه نهتنها در فکر حل اختلافات موجود در سوریه، عراق و یمن و مشکلاتی که در فلسطین وجود دارد نیستند، بلکه همواره در فکر توطئه علیه کشورهای اسلامی هستند.
قدرتهای استکباری بعد از اینکه علیه انقلاب ملت مصر که انتخاباتش را از مسیر دموکراسی پشت سر گذاشته بود، از طریق کودتا، انقلاب و آزادی در این کشور را نابود کردند، دوباره به فکر کودتای نظامی در کشور ترکیه افتادند. کودتای ترکیه یک موضوع ساده و معمولی نبوده است، بلکه نقشهها و طراحیهای ریشهای و زیادی در این زمینه صورت گرفته است تا این کشور را نیز به سرنوشت مصر دچار کنند.
از دیدگاه جنابعالی علت پیروزی ملت ترکیه در مقابل این کودتا چیست؟
ملت ترکیه کودتاهای متعددی را تجربه کرده است. دلیل تمام عقبماندگیهای ترکیه در طول تاریخ همین تعدد کودتاها بوده است. کودتاهای نظامی مانع پیشرفت و ترقی در عرصههای مختلف میشوند. علت اصلی شکست این کودتا در ترکیه به امدادهای غیبی پروردگار و بیداری ملت این کشور برمیگردد. نصرت الهی، مقاومت دولت و همراهی ملت در این واقعه سبب شکست کودتا شد. در ترکیه ملت این کشور به صحنه آمد. فرماندهان اصلی ارتش نیز با این کودتا همراه نشدند. پلیس و مسئولین ترکیه نیز در مقابل این کودتا ایستادگی کردند. جناب آقای رجب طیب اردوغان در این قضیه واقعا از خودش شجاعت نشان داد و الحمدلله این کودتا با شکست مواجه شد.
واقعیت این است که کودتای اخیر در ترکیه هیچ حامی و پشتیبانی نداشت. طراحان کودتا در این کشور در محاسباتشان اشتباه کردند، زیرا شرایط مصر و ترکیه همسان نیست؛ ملت مصر به تازگی بیداریاش را به دست آورده بود، اما ملت ترکیه مدتهاست بیداری خود را بهدست آورده است. مردم ترکیه دنبال هویت دینی خودشان هستند. معلوم میشود کودتاگران انسانهای کمخِرد و بیمنطقی بودهاند، زیرا بررسی نکردهاند آیا این کودتا در بین ملت ترکیه جایگاهی دارد یا نه؟ شکست این کودتا برای جهانیان درس عبرتی شد.
جناب مولانا! عوامل خارجی و دستهای پشتپردهی این کودتا چه کسانی هستند و چه اهدافی را دنبال میکردهاند؟
ما دست قدرتهای استکباری و غربی و اسرائیل غاصب؛ همانهایی که کودتای نظامی در مصر را پشتیبانی کردند را پشتپردهی این کودتا میبینیم. البته بعضی از قدرتهای شرقی نیز در وقوع این کودتا بیمیل نبودهاند. کودتاگران با دلگرمی به چراغ سبز قدرتهای غربی و شرقی دست به این کودتا زدند.
علت حمایت اقشار مختلف ملت ترکیه، حتی احزاب و جناحهای مخالف دولت، و مخالفت آنان با این کودتا چیست؟
این علامت بیداری و هوشیاری این احزاب است و بیانگر آن است که مطابق قانون ترکیه حرکت میکنند، زیرا کودتا یک اقدام ضد قانون و ضد دموکراسی است. کودتا نوعی ترور است و تروریستهای واقعی همین کودتاچیان هستند که علیه قانون اقدام میکنند و میخواهند با قلدری و زور قدرت را در دست بگیرند.
چه پیامی برای دولت ترکیه دارید؟
امیدواریم دولتمردان ترکیه پس از این اتفاق، بیش از پیش ملتشان را که یک ملت بیدار است دریابند و به احزاب، جناحها و جماعتهایی که در ترکیه فعالیت سیاسی دارند بیشتر رسیدگی کنند. دولت ترکیه باید به احزاب و جناحها توجه بیشتری نماید، به آنها بها بدهد و آزادی آنان را تامین کند.
امیدواریم در سایر کشورها نیز قانون حاکم باشد و به خواستههای ملتها توجه شود و آنان را در صحنه داشته باشند. اگر ملتها در صحنه باشد حکومتها از هر آفت و آسیبی محفوظ خواهند ماند.
یک روز پیش از کودتای نافرجام ترکیه، حادثهای بهظاهر تروریستی در شهر نیس فرانسه رخ داد و افراد زیادی کشته و زخمی شدند؛ واکنش حضرتعالی به این حادثه چیست؟
جریانی که در فرانسه رخ داد واقعا ما را متأثر و نگران کرد، زیرا کسانی که در این حادثه کشته شدند بیگناه و مردم غیرنظامی بودند. ما از این حادثه ناراحت شدیم که حق مردمی که در آن کشته شدند ضایع شد و جشنشان به عزا تبدیل شد. اما مسألهی اصلی آن است که چرا فرانسه که در امنیت ضربالمثل بود، دستخوش ناامنیها بشود؟ ما قبلا نیز متذکر شده بودیم که شیوههای کنونی برای مقابله با تروریسم و افراطگرایی شیوههای درستی نیست. قدرتهای منطقه باید از طریق تدبیر، آسیبشناسی و اجرای عدالت با تروریسم مقابله میکردند نه با بمب و جنگ و درگیری. برای مقابله با افراطگرایی باید بهجای مبارزه با معلول، با علت مبارزه شود.
جهان برای نجات از افراطگرایی باید چه راهی را برود؟
از نظر ما بهترین راه برای پایاندادن به افراطگرایی حل مسأله فلسطین است. اگر زمینه استقلال کشور فلسطین فراهم شود و مسلمانان فلسطین بر سرنوشتشان حاکم شوند، بزرگترین قدم در راه مبارزه با تروریسم برداشته شده است. در موضوع سوریه نیز متاسفانه دنیا در فکر حل بحران در این کشور نیست و هیچ طرح و برنامهای برای آن ندارد. مسأله عراق و یمن نیز به همین صورت. باید در این کشورها حکومتهای فراگیر تشکیل شود و اقشار مختلف ملت اعم از ادیان، مذاهب و اقوام در این حکومتهای فراگیر سهیم باشند. با تشکیل حکومتهای فراگیر، افراطگرایی یا بهطور کامل از بین خواهد رفت و یا حداقل بهشدت تضعیف میشود.
تا زمانیکه مسأله سوریه و عراق و یمن حل نشود شیوههای کنونی مبارزه با افراطگرایی امنیت تمام دنیا را به خطر میاندازد. اینکه قدرتهای منطقه به بهانه مبارزه با تروریسم و گروه موسوم به داعش از فرودگاههای متعدد کشورهای اسلامی بمب بریزند، شیوه غلطی است، زیرا در این شیوه بسیاری از انسانهای بیگناه کشته میشوند. چنانکه گروهی از علمای عراق با صدور بیانیهای شاکی شدهاند که عدهای از مردم توسط «گروههای تندرو و افراطی»، و عدهای دیگر توسط حملات زمینی و هوایی کشته میشوند. قدرتهای منطقه باید راهی را برای مقابله با افراطگرایی اختیار کنند که با حداقل تلفات و ضایعات همراه باشد. گسترش حملات نظامی سبب گسترش ناامنی، حقد و کینه در جهان میشود.
بنابراین جهانیان باید در سیاستهای خود تجدیدنظر کنند و برای ایجاد صلح در منطقه فرمولی را تعریف کنند که مورد حمایت اکثریت باشد و دنبال صلح و آشتی باشند. با اجرای چنین فرمولی، اقلیتی که مخالف صلح باشد تنها میماند. اگر دنیا واقعا دنبال صلح و آشتی است باید به شیوههای نظامی و جنگ پایان بدهد، زیرا جنگ و خونریزی به نفع هیچکس نیست، بلکه بالعکس سبب افزایش مشکلات و بحرانها و تشکیل گروهها و سازمانهای افراطگرا میشود.
از فرصتی که در اختیار ما گذاشتید، صمیمانه سپاسگزاریم.