به گزارش تابناک رضوی، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور ظهر امروز در مراسم رونمایی از مجموعه اسناد و مدارک قدیمی خراسان با بیان اینکه روز بزرگداشت شیخ کلینی روز اسناد ملی و میراث مکتوب نامگذاری شده است، اظهار کرد: این عالم بزرگ ۲۰ سال از عمرش را برای جمع‌آوری احادیث ائمه اطهار(ع) در زمان غیبت صغری حضرت ولی عصر(عج) صرف کرده است که در نتیجه حدود ۱۶۶ هزار حدیث را قالب کتاب کافی گردآوری می‌کند.
مجتبی محمودی خاطرنشان کرد: اسناد مواد خام انتقال تاریخ و حافظه تاریخی یک کشور هستند، از لابلای اسنادی که به ما رسیده است می‌توانیم درس بگیریم و چیزهای زیادی بیاموزیم.
وی افزود: سازمان اسناد ملی سال ۱۳۴۹ با نام آرشیو ملی شکل گرفته و کتابخانه ملی در سال ۱۳۱۶ شکل تأسیس شده است، جمهوری اسلامی در یک اقدام خلاقانه این دو مجموعه را در سال ۱۳۸۲ ادغام کرد و مرکز اسناد و کتابخانه ملی شکل گرفت.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور با بیان اینکه مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور در سال ۱۳۸۸ ایجاد شده است، گفت: طبق اساسنامه سازمان اسناد و کتابخانه ملی یک مؤسسه آموزشی، علمی، پژوهشی و خدماتی است که زیر نظر رئیس‌جمهور و به صورت هیأت امنایی اداره می‌شود.
محمودی ادامه داد: این مجموعه چهار کار اصلی انجام می‌دهد از جمله گردآوری اسناد مکتوب و غیرمکتوب، نگهداری و حفاظت اسناد، سازماندهی و ساماندهی اسناد و ارائه خدمات که در قالب برگزاری نمایشگاه‌های موضوعی به صورت حضوری و مجازی در سایت Nlai.ir است.
وی با بیان اینکه یک سری از اسناد اکنون در منازل مردم وجود دارد که به دلیل شرایط نامناسب نگهداری در حال از بین رفتن هستند، عنوان کرد: سازمان اسناد امسال فراخوان دریافت اسناد اهدایی را اعلام کرده است تا مردم اسنادی را که در منزل دارند را به این مرکز تحویل دهند تا در شرایط مناسبی از آنها نگهداری شود.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور متذکر شد: حدود ۳۶ هزار کتاب خطی، هفت هزار چاپ سنگی و حدود ۲۴ هزار جلد کودک و نوجوان به جز مواردی که مربوط به علوم غریبه بود، همه در سایت مرکز در دسترس عموم قرار دارند.
محمودی افزود: از طریق تالار دیجیتال و سالن محققان ۳۰ تا ۴۰ هزار برگ را سالانه به دانشجویان، محققان و پژوهشگرانی که به موضوعات خاصی را نیاز دارند، ارائه می‌دهیم، همچنین از این طریق ۴۰۰ هزار پایان‌نامه نیز در اختیار عموم قرار دارد.
وی یادآور شد: اسناد موجود در مخزن این مجموعه ۳۸۵ هزار پرونده است که این پرونده‌ها شامل بیش از ۱۲ میلیون برگ است، یک سوم این پرونده‌ها فهرست‌نویسی شده و بقیه در دست اقدام است.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور خاطرنشان کرد: رسالتی که در دو سال اخیر این مجموعه برعهده گرفته شبکه شابکا (شبکه کتابخانه‌های مختلف) است که از این طریق کتابخانه نهادهای مختلف در این سامانه ثبت می‌شوند.
محمودی با بیان اینکه از دیگر مأموریت‌های سازمان اسناد، جمع‌آوری تاریخ شفاهی است، گفت: در سال‌های اخیر برخی مصاحبه‌هایی با پیشکسوتان و مسئولان قدیمی داشته‌ایم که در این زمینه سال گذشته سازمان اسناد کتاب زندگی حجت‌الاسلام راستگو مقدم را در قالب مجموعه مصاحبه‌ها و تاریخ شفاهی منتشر کرد.
وی با اشاره به اینکه مشکل امروز بی‌تاریخی یا گسست تاریخی است، عنوان کرد: بسیاری از نوجوانان و جوانان ما گذشته این سرزمین و قهرمانان ملی و مذهبی را نمی‌شناسند، در نتیجه مشاهیر ما را کشورهای دیگر به نام خود ثبت می‌کنند.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور متذکر شد: سازمان اوقاف و امور خیریه نیز چند سالی است که اقدام به دیجیتالی کردن اسناد اوقاف و مساجد کرده، در مجموعه ما نیز برخی از موقوفات و وقفنامه نگهداری می‌شود و در این راستا نیز مذاکراتی با مدیرکل اوقاف خراسان رضوی داشته‌ایم و قرار است این اسناد را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم.
رونمایی از قدیمی‌ترین سند موجود در مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور
معاون مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور نیز در ادامه درباره اسناد اهدایی مردم به این مرکز گفت: برای اهدای اسناد و مدارک به مرکز اسناد شرط زمانی نمی‌گذاریم و همه اسناد برای ما ارزشمند هستند، مردم می‌توانند سندی که دارای محتواست را به مرکز اسناد و کتابخانه ملی بدهند، این سند می‌تواند یک محتوا را به آیندگان منتقل کند و قطعا در ۵۰ سال بعد یک سند تاریخی محسوب می‌شود.
رضا پورعبادی با اشاره به اینکه درزمینه تنوع اسناد ما ۵۰ نوع سند غیرکتابی داریم، افزود: در رونمایی امروز سعی کردیم موارد متنوعی را از گواهی تحصیلی، عقدنامه‌ها، آگهی‌ها و اطلاعیه‌ها، مصالحه‌نامه و مبایعه‌نامه‌ها، برات‌های ساده، برگه‌هایی مربوط به پروانه کسب‌ها، میکروفیلم از کتب خطی، چک‌های صادره قدیمی و کوپن‌ها داشته باشیم.
وی با بیان اینکه اسناد از نظر خطوط و تزئینات ویژگی‌های بصری زیبایی دارند، عنوان کرد: قدیمی‌ترین سندی که امروز رونمایی می‌شود مربوط به دوره زندیه است که یک مبایعه‌نامه فروش پنج شبانه‌روز آب قنات مربوط به سال ۱۱۶۷ هجری قمری است، این سند را خانواده رحیم‌پور ازغدی سال گذشته به مرکز اهدا کرده‌اند و قدیمی‌ترین سند موجود در مرکز شرق کشور است.
معاون مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور با اشاره به رونمایی از سه عقدنامه اهدایی که مربوط به اقشار مختلف مردم است، ادامه داد: آگهی فروش خوار و بار مربوط به سال ۱۳۲۶ هجری شمسی مربوط به شهرداری نیشابور است که مدیریت شهری را در اوایل سده ۱۳۰۰ نشان می‌دهد.
پورعبادی با بیان اینکه گواهی ششم ابتدایی مربوط به سال ۱۳۱۹ هجری شمسی از جمله اسنادی است که در منزل بسیاری از مردم می‌توانید پیدا کنید، گفت: از جمله اسنادی که در سیستم اداری ثبت شده است، حکم حسام السلطنه حاکم خراسان برای یک نفر در شیروان است که مواجب سالیانه ۵۰ تومان و ۱۰ خروار غله را برایش منظور کرده که از شهرداری شیروان بگیرد، این سند در لابلای اسناد جدید پیدا شده است.
وی با اشاره به اینکه در سیستم‌های دولتی اسناد به صورت پرونده‌ای منتقل می‌شوند، گفت: امروز همچنین پرونده‌ای درباره وضعیت کشاورزی در مشهد و اطراف شهر مربوط به سال ۱۳۳۹ هجری شمسی رونمایی شد.
معاون مرکز اسناد و کتابخانه ملی شرق کشور خاطرنشان کرد: سال گذشته یک مجموعه نفیس به این مرکز منتقل شد این مجموعه میکروفیلم‌های احمدعلی رجایی از مفاخر دانشگاه فردوسی است که بعد از کسب مدرک دکتری به اروپا سفر می‌کند، او در این سفر از کتاب‌های خطی موجود در اروپا را درخواست می‌دهد و با دوربین میکروفیلم آن کتاب‌ها را ضبط کرده است و بعد به کتابخانه دانشگاه فردوسی منتقل می‌کند، اکنون بخش زیادی از این مجموعه از جمله هفت اورنگ جامی از پاریس و دیوان اردیبهشت از کتاب‌های موزه بریتانیا در اختیار ما قرار دارد.
