وقتی حمزه با آن توطئۀ کثیف زنانه کشته شد، پیغمبر اکرم (ص) سخت متاثر شد و هنگامی که بر سر جنازۀ حمزه حاضر شد و دید که چشم و گوش و بینی او را بریده اند وهند جگر خوار،همسر ابوسفیان، از این اعضاء پاک برای خود خلخال و گوشواره ساخته است و مرد دیگری هم که عهد کرده بود از خون حمزه بنوشد در اُحُد به کام خود رسیده است و.... عقدۀ دل خویش را در مرگ عموی خود با نوحه گشود.
اما فرق شهادت حمزه با حسین در این است که در آن، شهادت، حمزه را انتخاب کرده بود و در اینجا حسین، شهادت را. شهادت ایدۀ حسین و هدف او بود.
(شریعتی علی-حسین وارث آدم -نشر قلم- ص222)
بنابراین تا آنجا که به حسین و شهادت و رسالت تاریخی عاشورا مربوط است. قضیه روشن است،اما عمق فاجعه را باید از نگاه دیگری سنجید. کار امت را باید بررسی کرد که با سپری شدن کمتر از پنج دهه از رحلت پیامبراکرم(ص) چرا کارشان به جایی رسیده بود که چنین فاجعۀ هولناک بشری به دست آنان اتفاق می افتاد. چه شده بود که اکنون پیکر حقیقت به دست آنان قطعه قطعه میشد و رأس عدالت بر بالای نیزه میرفت؟
در کوفه، قبایلی به نام «بنی مُکَّبر، بنوالسراویل، بنی سنان، بنوالسرج و ...» معروف گشتند که افتخارشان مشارکت در ابعاد مختلف فاجعه بود. اینکه بر پیکر مطهر حسین(ع) اسب تاخته اند، نعل اسب را به نشانۀ افتخار بر بالای درب خانه هایشان آویختند و یا در استقبال از لشکر فاتح تکبیر گفته اند، بنی مکبر نام گرفتند و یا ...
بر سرامت پیغمبر چه آمده بود که فاجعه ای به این وسعت به دست آنان، اتفاق می افتاد؟ این همان پرسشی است که پس از چهارده قرن، هنوز مدام تکرار می شود و تاریخ، پاسخ روشنی به آن نیافته است. همان داغی است که هر سال تازه می شود. بر سر امت پیامبر چه آمده بود؟
بر سر«حجار بن ابجر»،« شبث بن ربعی»، «قیس ابن اشعث» ،« یزید ابن حارث » و... چه آمده بود که برای حسین نامه نوشتند که به کوفه بیا و ما بی صبرانه در انتظار تو هستیم اما به یکباره و با کمال وقاحت رویاروی حضرت سیدالشهداء در ستون فرماندهی عمربن سعد قرار گرفتند و بی حیایی بدانجا رساندند که در جواب حضرت حسین (ع) که پرسید اگر قصد چنین رفتاری با من داشتید، چرا دعوتم کردید؟
پاسخ دادند:
که ما چنین نامه ای ننوشته ایم.
بی حیایی زمانی، زمین و آسمان را پر کرد که همین «شبث بن ربعی» به شکرانۀ پیروزی بر فرزند پیامبر، در شام مسجد ساخت و لابد در آن نماز هم بر پا کرد. حقیقتا، وقتی شرم وحیا از رفتار آدمی رخت بر بندد، رسد به جایی که دیو و دد در مقابل او شرمنده باشد و زمین از قرار گرفتن بر زیر پای او ناله کند؟
بر این اساس است که حضرت نبی اکرم (ص) فرمود ،بالاترین ویژگی آیین من شرم وحیا است .
این ویژگی، غایب بزرگ رفتار کوفیان در آن لحظات فاجعه ساز است وگرنه پرتاب تیر زهرآلود مرگ به گلوی طفل شش ماهه ویا استقبال کاروان اهل بیت پیامبر اکرم و رئوس شهداء ،در میان هلهله وشادی و دف وتنبور و رقص رقاصه ها در بازار کوفه، صرفا با عنصر قساوت وبی ایمانی عملی نمیشود، عنصر بی شرمی را هم لازم دارد تا چنین فجایعی اتفاق بیفتد.
سخن از فقدان شرم در رفتار کوفیان وصف بارز خصوصیات آنها در آن عصرتاریک است که در تحلیل واقعۀ عاشورا، کمتر از آن سخن رفته است.
بی شرمی، ذهن وفکر آنها را احاطه کرده بود و در وجود شان نهادینه شده بود. غیر از آن بر این رفتار «عمر بن سعد» چه میتوان نام نهاد که وقتی حضرت سید الشهداء رو به او کرد و فرمود،« گندم ری به تو نصیب نخواهد شد. شایسته نیست که تو، این جنایت را رهبری کنی.»
گفت:« اگر گندم ری به من نرسد به جو آن قناعت میکنم. تو نگران نباش.»
البته که در تنعم چند روزه از دنیا، بی شرمی بر حیا پیروز است، همانگونه که تدبیر «عمروعاص» در صفین کارگر افتاد.
در حالی که در جنگ صفین سر بی مقدار او، ثانیه ای با شمشیر علی فاصله نداشت، با شناختی که از خوی وخصلت علی داشت، ناگهان فکری به ذهن بیمارش رسید، لباس از تن نحسش بر گرفت، تاعلی با پرهیز از نگاه به بدن عریانش روی از او بر گردانَد.
درست فکر کرده بود، علی برق آسا از کنارش عبور کرد. امکان نداشت که آن چشم پاک بین تماشاگر بی حیایی باشد. چشمی که ادراک غیب آموخته و چشمهای حاضران بر دوخته بود، چگونه میتوانست شاهد پستی و پلشتی عمروعاص ها ومعاویه ها باشد؟
چشم تو ادراک غیب آموخته چشمهای حاضران بر دوخته
ادامه
دارد ...