بارش ها در یزد با باروری ابرها افزایش یافت

به گزارش تابناک یزد، سالهاست که شنیدن صدای هواپیماهای ملخی در آسمان یزد نوید بخش بارش رحمت الهی است. تلاشهای طاقت فرسای نیاکان ما در حفر قنات و رساندن آبی گوارا به شهر نشان می دهد که مردمان این دیار از دیرباز با مشکل آب مواجه بوده اند و مشقت های بسیاری را متحمل شده اند.افزایش جمعیت ، توسعه کشاورزی به سبک سنتی و افزایش صنایع پرمصرف در زمینه آب در کنار کاهش قابل ملاحظه بارش ها ، بیش از دو دهه است که وضعیت آب را در استان یزد بحرانی کرده است. یکی از علت های کاهش بارش در استان ، تبدیل شدن آسمان یزد به پارکینگی برای ابرها است و به شوخی در میان مردم این باور بوجود آمده که یزد محل استراحت ابرها بوده تا برای بارش در استان های دیگر نفسی تازه کنند. موضوع  بارورسازی ابرها در کشور ابتدا  قبل از انقلاب ، بصورت محدود در اطراف تهران و با مشارکت یک شرکت کانادایی انجام گرفت اما در اواخر دولت سازندگی بحث های جدی در خصوص استفاده از تکنولوژی های مرسوم برای افزایش بارش مطرح شد و با دستور رییس جمهور وقت، مرکزی برای تحقیق و اجرای باروری ابرها تاسیس گردید.

در حال حاضر این سازمان با نام مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها و با مدیریت محمد مهدی جوادیان زاده متولی طرح بارورسازی ابرها است. پیرامون فعالیت های این مرکز گفتگویی از سوی بشارت نو با رییس آن، محمد مهدی جوادیان زاده داشته ایم که در ادامه می خوانید:

در حال حاضر ساختار تشکیلاتی مرکز ملی باروری ابرها چگونه است؟

مرکز ملی باروری ابرها در سال 1375 و پیرو سخنرانی رییس جمهور وقت در کنفرانس اقتصاد آب تاسیس شد . بنا به دستور هاشمی رفسنجانی مبنی بر تحقیق و توسعه در زمینه های منابع جدید تامین آب ، اولین ابلاغ تاسیس مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها توسط زنگنه وزیر وقت نیرو صادر شد. با توجه به وضعیت بارش در یزد که همواره جزو مناطق خشک ایران بوده و همچنین مرکزیت جغرافیایی آن در کشور ، محل استقرار این موسسه در یزد در نظر گرفته شد. این مرکز در حال حاضر زیرمجموعه موسسه تحقیقات آب و وزارت نیرو می باشد.

مرکز باروروی ابرها در حال حاضر مشتمل بر 4 گروه است : گروه عملیات ، گروه تجهیزات و رادار ، گروه مطالعات و ارزیابی و گروه پشتیبانی که تمامی این گروه ها در خدمت موضوع باروری ابرها هستند. این مرکز دارای دو فروند هواپیمای اجاره ای است که با تجهیزات باروری مرکز مجهز شده و در کشور تنها این دو هواپیما قابلیت باروری ابرها  را دارند و به سراسر کشور اعزام می شوند. همچنین این مرکز 3 عدد رادار هواشناسی در اختیار دارد که در دهشیر یزد ، شهربابک کرمان و کوهپایه اصفهان مستقر شده اند و به کمک 6 عدد رادار سازمان هواشناسی که تصاویر آنها بصورت آنلاین در اختیار مرکز باروری ابرهاست به تحلیل شرایط جوی می پردازد.

این عملیات چه اندازه در افزایش بارش ها موثر است؟

باروری ابرها سابقه هفتاد ساله در دنیا دارد و مراکز معتبر هواشناسی و باروری ابرها در دنیا مانند سازمان جهانی هواشناسی ،انجمن تعدیل آب و هوای آمریکا ، انجمن مهندسین عمران آمریکا و مرکز هواشناسی آمریکا تاکید دارند که این عملیات نقش موثری در افزایش میزان بارش ها در جهان داشته است. مطالعات انجام شده و آمارهای موجود نشان می دهد باروری ابرها می تواند 10 تا 15 درصد در افزایش میزان بارش تاثیر داشته باشد. در 11 دوره ای که در کشور عملیات باروری ابرها صورت گرفته است شاهد آمارهایی مشابه داده های جهانی بوده ایم و در مناطق هدف این طرح، بارش به میزان 15 درصدی افزایش داشته است.

آیا طرح باروری ابرها در روند کاهش خشکسالی موثر بوده است؟

اصولا عملیات باروری ابرها قادر به خلق ابر و یا جابجایی آن نیست و در حال حاضر در دنیا هم تکنولوزی چنین کاری وجود ندارد . بنا بر تحقیقات صورت گرفته برای جابجایی یک سامانه ،  نیاز به انرژی به میزان چند بمب اتم می باشد و هنوز بشر قادر به انجام این مهم نیست . بنابراین پدیده خشکسالی که ارتباط مستقیم با سامانه های بارش زا دارد با اجرای طرح باروری ابرها مرتفع نخواهد شد و تا زمانی که حجم ورود سامانه های بارش زا به کشور کم باشد با خشکسالی مواجهیم. این پروژه تنها میزان بارش یک سامانه را افزایش می دهد که تاثیر حداکثر 15 درصدی بر راندمان بارش تاکنون مشاهده شده است. این عملیات باید در سالهای متمادی انجام شود تا در مواقع خشکسالی ، منابع آبی ذخیره شده جوابگوی کاهش بارش ها باشد.

پیش بینی شما برای فصل بارش امسال چیست؟

بنا بر پیش بینی های فصلی که از دقت نسبی هم برخوردار است پاییز امسال حجم بارش بیشتر از حد نرمال پیش بینی شده و این مرکز درحال آماده سازی خود برای باروری سامانه های بارش زا در فصل پاییز است و امیدواریم امسال بارش های خوبی را در سطح استان و کشور داشته باشیم.

چگونه یک سامانه بارش زا برای عملیات بارورسازی انتخاب می شود؟

به کمک رادارها ، داده های اصلی برای بررسی ابرها جمع آوری می شود. داده های مهم در این خصوص اندازه پهنه ابر ، ضخامت ابر ،رطوبت موجود در ابر و وجود پدیده های خطرناکی همچون رعد و برق است که با تحلیل این داده ها ، نسبت به انجام عملیات باروری اقدام می شود . همچنین بوسیله اطلاعات رادارها ، سرعت سامانه و مسیر حرکت آن هم اندازه گیری شده تا مشخص شود آیا سامانه بارش زا در منطقه هدف قرار خواهد گرفت یا خیر .البته به کمک ماهواره های هواشناسی یک سامانه قبل از ورود به کشور مورد بررسی و پیگیری قرار می گیرد و با نزدیک شدن سامانه به رادارهای این مرکز ، از طریق رادار به تحلیل آن پرداخته میشود .همچنین در هنگام پرواز هواپیماهای باروری به وسیله سنسورهای نصب شده بر بدنه هواپیما ،داده هایی چون میزان رطوبت و یخ موجود در ابر ارزیابی شده و زمان مناسب برای اجرای عملیات باروری مشخص می شود.

هزینه هر نوبت عملیات بارورسازی ابرها چقدر است؟

بطور متوسط در هرنوبت باروری 120 تا 150 میلیون تومان برای باروری یک سامانه هزینه می شود. که اجاره هواپیما و مواد اولیه مصرفی برای این طرح عمده هزینه ها را شامل می شود.

آیا این طرح اثرات مخرب زیست محیطی دارد؟ آیا سرطانزاست؟

موضوع اثرات مخرب زیست محیطی طرح باروری ابرها مانند سرطان زا بودن و یا آلوده کردن گیاهان و درختان بطور قطع شایعه است و تاکنون هیچ دلیل و سند علمی ثابت شده ای در این خصوص ارائه نشده است. بنابر تایید سازمان های معتبر جهانی در حوزه آب و هوا ، انجام عملیات باروری هیچ گونه خطری برای انسان و محیط زیست ندارد. مدعیان چنین شایعاتی هم تاکنون هیچ مدرکی برای طرح ادعای خود نداشته اند. ماده یدید نقره که در بارورسازی ابرها استفاده می شود بهترین انتخاب برای بارورسازی است زیرا اثر نامطلوبی بر محیط زیست ندارد و نسبت به مواد دیگر از بالاترین توان برای بارورسازی برخوردار است.

چند سال پیش ادعایی توسط رییس جمهور سابق مبنی بر انجام خرابکاری در سامانه های بارشی مطرح شد تا ابر ها در کشور ما قادر به بارش نباشند. چنین امکانی وجود دارد؟

ادعای بیان شده توسط رییس جمهور سابق از نظر علمی پایه و اساسی ندارد زیرا بنا بر اعلام رسمی سازمان جهانی هواشناسی و مراکز معتبر دیگر ، امکانی برای جابجایی ابر و یا عقیم سازی آن در اختیار بشر امروز نیست و در هیچ نقطه ای از جهان این اتفاق تاکنون صورت نگرفته است.

در جهان روش های دیگری هم برای بارورسازی ابرها وجود دارد؟

در جهان دو روش برای بارورسازی ابرها مورد استفاده است. روش نخست که به روش کلاسیک معروف است و در حال حاضر در مرکز باروری ابرها استفاده می شود، روشی معتبر و امتحان شده است که در بسیاری از نقاط جهان کاربرد دارد و کاملا مبتنی بر مبانی علمی و آزموده شده است . روش دوم تکنولوژی های نوین بارورسازی ابرهاست که طرفداران این طرح مدعی هستند به کمک امواج می توان ابرها را بارور ساخت. روش دوم در حد تئوری مطرح شده و هنوز بصورت عملی و گسترده استفاده نشده است و اثرات مثبت و منفی آن نیز مشخص نیست.

آیا در تکنولوژی فعلی بارورسازی به روز هستیم ؟

در حال حاضر تکنولوژی مورد استفاده در کشور برای  بارورسازی ابرها به روز است و همین روش در کشورهای مطرح در این زمینه بکار می رود. تنها مشکل قدیمی بودن تجهیزات مورد استفاده می باشد که به دلیل مشکلات بودجه ای تاکنون نتوانسته ایم تجهیزات پیشرفته تری را خریداری کنیم . راندمان بارشی یک سامانه در تجهیزات جدید بیشتر از ادوات قدیمی است. مواد مورد استفاده در بارورسازی یدید نقره و ازت مایع می باشد که اولی از خارج کشور وارد می شود و دومی تولید داخل کشور است.