جمعیت
هلال‌احمر به‌عنوان گسترده‌ترین تشکل مردم‌نهاد ملی عمومی عام‌المنفعه،
ماموریت‌های مهم ملی و بین‌المللی را عهده‌دار بوده که تاکنون در بسیاری
عرصه‌های داخلی و بین‌المللی نقش‌آفرینی ارزنده‌ای داشته است. جمعیت ملی
ایران از بدو تأسیس تا به امروز فراز و فرودهای فراوانی را پشت‌سر گذاشته
است.
در هر دوره از مدیریت عالی و ارشد این جمعیت که معمولا همزمان با تغییر
دولت‌ها و استقرار دولت جدید به انجام می‌رسد، رویکردی متناسب با نگرش
مدیریت عالی این نهاد عام‌المنفعه طرح و تعقیب می‌شود. واکاوی مقاطع و
دوره‌های مدیریتی این جمعیت پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی نشانگر رشد
و توسعه جمعیت هلال‌احمر، حوزه‌ها و حیطه‌های خدمتی آن در ابعادی به‌خصوص
در هر دوره و طی شدن روندی رو به بالندگی دارد.
با
این وجود، در یک نگاه انتقادی با هدف کمک به مضاعف شدن توفیقات و کاهش و
جبران برخی توسعه‌نایافتگی‌ها در برخی زمینه‌ها، در مقیاس ملی، می‌توان به
کم‌توجهی به اصل توازن منطقه‌ای در روند توسعه جمعیت هلال‌احمر در برخی
مقاطع و نتایج ناسازنده آن اشاره کرد.
کم‌توجهی
به اصل توازن منطقه‌ای در گذر زمان، باعث نامتوازن شدن روند توسعه جمعیت
هلال‌احمر در برخی زمینه‌ها در سطح کشور و در نتیجه کاهش توان تعقیب و
عملیاتی شدن متناسب ماموریت‌های ارزنده این نهاد اجتماعی عام‌المنفعه در
سراسر کشور شده است. یکی از نتایج این روند، پیدایش ٢ دسته استان‌های
برخوردار و نابرخوردار در سطح کشور است. یکی از مولفه‌ها و شاید مهم‌ترین
مولفه اصل توازن منطقه‌ای اصل عدالت است.
این عدالت اما نه یک عدالت توزیعی به معنای برابری مطلق و تخصیص الزاما
برابر منابع که بیشتر به‌معنای تناسب تخصیص منابع با جمعیت، شرایط
جغرافیایی، مشخصات، ویژگی‌ها، اقلیم و نیازمندی‌های هر استان است.
بر این اساس تفاوت توسعه زیرساخت‌ها و توانمندی‌های‌جمعیت هلال‌احمر در
برخی استان‌ها بسیار فاحش و نشانگر عدم توجه به اصل توازن منطقه‌ای در
تخصیص عادلانه منابع در گذشته بوده که اصلاح این روند از طریق احیای توجه
به اصل توازن منطقه‌ای می‌تواند زمینه‌ساز جبران و نیل به توسعه‌ای
متوازن‌تر در این زمینه شود.
استان
هرمزگان به‌عنوان یکی از استان‌های استراتژیک پیشرو در نقش‌آفرینی سازنده و
دارنده سهمی قابل توجه در رشد و رونق اقتصاد و درآمد ملی، خود اما به دلیل
کم‌توجهی به اصل توازن منطقه‌ای در بسیاری زمینه‌ها جزو استان‌های محروم
در کشور قلمداد شده و مقایسه روند توسعه در برخی زمینه‌ها ازجمله
زیرساخت‌های مرتبط با ماموریت‌های جمعیت هلال احمر، نه‌تنها با استان‌های
برخوردار که با استان‌های همجوار نیز موید این عدم توسعه‌یافتگی متوازن
است.
استان هرمزگان با جمعیتی بالغ بر یک‌میلیون و پانصد و هفتاد هزار نفر در
١٣ شهرستان، ٣٣ بخش، ٧١ دهستان و٢١٧٠ روستا در مساحتی بالغ بر ٧٠هزار
کیلومتر مربع به عنوان هشتمین استان وسیع کشور در شمال تنگه استراتژیک
هرمز، خلیج‌فارس و دریای عمان قرار دارد. این استان با استان‌های بوشهر،
فارس، کرمان و سیستان و بلوچستان همجوار است.
هرمزگان از دیرباز و براساس تاریخ درخشان خویش دروازه تجارت و اقتصاد
سرزمین ایران بوده و عمده مبادلات اقتصادی و صادرات و واردات کشور تا به
امروز از این استان به انجام می‌رسیده است. برای به دست دادن فرصت‌های
متقابل این استان استراتژیک و جمعیت هلال‌احمر کشورمان، نخست لازم است
خلاصه‌ای از مزایای نسبی بالقوه استان را در این پیوند یادآور شده و آنگاه
مبتنی بر آنها با نگاهی راهبردی به ارایه پیشنهاداتی کاربردی در این راستا
بپردازیم.
تجارت،
صنعت، کشاورزی، شیلات، دریانوردی، حمل‌ونقل و گردشگری ازجمله حیطه‌هایی
هستند که استان هرمزگان در آنها حایز مزایای بالقوه نسبی کم‌شمار به عنوان
استعدادهای توسعه‌ای است.
٩٠٠
کیلومتر ساحل و بنادر و تأسیسات بندری به‌ویژه بنادر شهید رجایی و باهنر
به عنوان رکورددار در برخی زمینه‌ها در سطح خاورمیانه با ظرفیت‌های عظیم
مبادله‌ای، امکان قابل توجهی در امر صادرات و واردات و ترابری دریایی را
برای کشور فراهم آورده است. وجود ٢ منطقه آزاد تجاری و صنعتی شامل قشم و
کیش با زیرساخت‌ها و شرایط ویژه سرمایه‌گذاری ازجمله معافیت‌های بلندمدت
گمرکی زمینه مساعدی را برای تسهیل توسعه در این مناطق فراهم کرده است.
وجود زیرساخت‌های ترابری جاده‌ای، هوایی، ریلی و دریایی استان هرمزگان را
به پیشرو‌ترین استان کشور در زمینه ترابری و ترانزیت کالا و قطب کریدور
شمال- جنوب کشور تبدیل کرده است.
داشتن طبیعت متنوع کوهستانی، بیابانی،
دریایی و ساحلی و وجود جاذبه‌های متعدد طبیعی و تاریخی در سطح استان و
جزایر، سواحل گسترده و به‌ویژه جنگل حرا و نیز جاذبه‌های تجاری و مراکز
خرید، این استان به عنوان یکی از مقاصد هدف گردشگری درآمده و حجم قابل
توجهی از مسافران در طول عمده ماه‌های سال و به‌ویژه تعطیلات نوروز هر
سال به این استان سفر کرده، به گونه‌ای که هرمزگان همه‌ساله در میان ٣
استان نخست مسافرپذیر کشور معرفی می‌شود.
شاهراه
خلیج فارس و دریای عمان با ١٤ جزیره و عبور بخش قابل توجهی از مبادلات
بین‌المللی از این شاهراه و اکوسیستم بی‌نظیر آن ازجمله سواحل صخره‌ای،
مرجانی و جنگل حرا نیز ازجمله مزایای کم‌شمار استان هرمزگان بوده که علاوه
بر گردشگری، زمین ترانزیت دریایی و تأمین سوخت کشتی‌ها را نیز به‌عنوان
حوزه‌های سرمایه‌گذاری ترسیم می‌کند.
شیلات، صنایع مادر شامل نفت،
پتروشیمی، فولاد، کشتی‌سازی و صنایع وابسته دریایی، ساحلی و فراساحلی،
کشاورزی، تجارت و بازرگانی نیز تنها بخشی از پتانسیل‌ها، استعدادها و
مزایای بالقوه بی‌شمار استان هرمزگان برای توسعه و سرمایه‌گذاری به عنوان
فرصت‌هایی برای توسعه ملی و رشد و رونق اقتصاد و رفاه ملی کشور به حساب
می‌آیند. لازمه تحقق این امر اما تسهیل و تشویق سرمایه‌گذاری هدفمند مبتنی
بر مطالعات علمی و کارشناسی با نیازسنجی‌های اصولی بوده که در وهله نخست
مردمان ساکن در این خطه را به کار آید.
با
توجه با تاکیدات اکید مقام معظم رهبری و مقامات ارشد و سیاست نظام مبنی بر
تسریع و تسهیل توسعه و جمعیت‌افزایی خطه سواحل جنوب کشور، ضرورت توجه
بنیادین به توسعه زیرساخت‌های حیاتی در این خطه مضاعف می‌شود. ازجمله این
زیرساخت‌های حیاتی زیرساخت‌های متعلق و مرتبط با ماموریت‌های حیاتی اضطراری
و غیراضطراری ملی و بین‌المللی جمعیت هلال‌احمر به عنوان گسترده‌ترین نهاد
عمومی عام‌المنفعه ملی و بین‌المللی است.
مبتنی
بر پتانسیل‌های متنوع بر شمرده برای استان استراتژیک هرمزگان از یک‌سو و
ماموریت‌های حیاتی و بعضا خطیر ملی و بین‌المللی جمعیت هلال‌احمر از دیگرسو
با در نظر داشتن ضرورت توجه به اصل توازن منطقه‌ای در برنامه‌ریزی برای
توسعه ملی و منطقه‌ای، فرصت‌های متقابل قابل توجهی برای توسعه کارآمد با
نگاهی استراتژیک برای جمیعت هلال‌احمر کشور و استان استراتژیک هرمزگان
متصور است که اهتمام به آنها نه‌تنها زمینه عبور از برخی موانع و برون‌رفت
از برخی کم‌بسامانی‌های موجود که شکوفایی هم‌افزای متقابل میان این دو و
انتفاع متقابل سکنه شریف هرمزگان و سایر هموطنان را موجب می‌تواند گردید.
در این راستا پیرو تأکید ریاست و دبیرکل جمعیت هلال‌احمر در سفر
سال گذشته و اوایل سال جاری در دیدار با استاندار هرمزگان مبنی بر توجه
ویژه به استان هرمزگان مبتنی بر جایگاه استراتژیک این استان استراتژیک،
مجموعه پیشنهادات هفت‌گانه کاربردی مبتنی بر فرصت‌آفرینی متقابل جمعیت
هلال‌احمر و استان هرمزگان به منظور بررسی برای برنامه‌ریزی آینده‌نگرانه
منطبق با استعدادها و مزایای نسبی متقابل با نگاهی ملی به قرار ذیل ارایه
می‌شود.
قبل
از طرح مجموعه پروژه‌های پیشنهادی مورد نظر، یادآوری ضرورت توجه به تناسب
پروژه‌های پیشنهادی مطروحه و سایر برنامه‌های احتمالی مورد مطالعه با
توانمندی‌ها، مزایای نسبی بالقوه و شرایط اقلیمی استان در چارچوب توجه به
اصل توازن منطقه‌ای در نگاهی ملی خالی از لطف نخواهد نبود.
١-احداث انبارهای پشتیبانی جمعیت هلال‌احمر کشور در استان هرمزگان
با توجه به سانحه‌خیزی کشور و استان هرمزگان و ضرورت حیاتی
دسترسی عاجل به اقلام امدادی از یک‌سو و ورود و خروج اقلام امدادی از کشور
در شرایط اضطراری و ماموریت‌های بین‌المللی براساس درس‌های آموخته شده و
برخی دشواری‌های انتقال اقلام اهدایی خارجی در زمینلرزه بم و نیز ارسال
اقلام امدادی به غزه، سومالی و یمن، نیاز به وجود و دسترسی به انبارهای
استاندارد پشتیبانی برای دپو و ذخیره‌سازی اقلام امدادی ضروری می‌گردد.
دسترسی به ظرفیت‌های بندری، شبکه ترابری دریایی، ریلی، جاده‌ای و هوایی،
استان هرمزگان را به‌عنوان اولویت استقرار و احداث مجموعه انبارهای
پشتیبانی جمعیت هلال‌احمر در این استان مطرح کرده که می‌توان با احداث بخشی
از مجموعه انبارهای مربوطه، ضمن توسعه ظرفیت‌های ذخیره‌سازی اقلام امدادی و
تسریع و تسهیل ماموریت‌های امدادی و بشردوستانه ملی و بین‌المللی جمعیت
هلال‌احمر را توسعه بخشیده، جمعیت کشورمان بتواند نقشه منطقه‌ای خویش را در
این ارتباط در پیوند با فدراسیون جهانی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر در
ماموریت‌های ملی و فراملی بهتر و بهینه‌تر عهده‌دار شود.
٢-راه‌اندازی شعباتی از صنایع وابسته به جمعیت هلال‌احمر در استان
با
توجه به شرایط مساعد سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد استان ازجمله معافیت‌های
گمرکی، تأمین مواد اولیه و تسهیل صادرات و شبکه ترابری‌های زمینی، ریلی،
هوایی و دریایی، پیش‌بینی و بررسی امکان راه‌اندازی شعباتی از صنایع وابسته
به جمعیت هلال‌احمر ازجمله صنایع نساجی هلال و سرم‌سازی سها در مناطق آزاد
استان در صورت مثبت‌بودن نتایج امکان‌سنجی‌های مربوطه، راهگشا می‌تواند
بود. علاوه بر کارآفرینی و اشتغال به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های
کشور، فراهم بودن زمینه صادرات و نیز توسعه توان رقابتی تولیدات این مراکز
با رقبای داخلی با توجه به دسترسی ارزان‌تر به مواد اولیه وارده معاف از
عوارض گمرکی در مناطق آزاد، می‌تواند چشم‌انداز امیدبخشی فراروی شعبات
تاسیسی صنایع وابسته به هلال‌احمر در جزیره قشم را فراروی این جمعیت ترسیم
کند.
٣-راه‌اندازی اردوگاه بین‌المللی جوانان جمعیت هلال‌احمر در جزیره قشم
با
توجه به جاذبه‌های متعدد طبیعی و تاریخی در استان و به‌ویژه جزیره قشم که
از آنها به‌عنوان عجایب هفت‌گانه خلیج‌فارس یاد می‌شود و تسهیلات منبعث از
منطقه آزادبودن این جزیره و اعلام آمادگی‌های قبلی درخصوص تأمین زمین مورد
نیاز و استقبال عمومی جوانان استان‌های مختلف کشور وفق تجارب پیشین، احداث
یک اردوگاه بین‌المللی فرهنگی، ورزشی، آموزشی و امدادی در جزیره قشم
فرصت‌های ارزنده‌ای را فراروی جوانان این استان و سراسر میهن اسلامی قرار
خواهد داد. در صورت احداث این اردوگاه، وفق استانداردهای متعارف
بین‌المللی، علاوه بر میزبانی اردوها و مسابقات ملی، جمعیت هلال‌احمر
کشورمان می‌تواند میزبان اردوها و مسابقات بین‌المللی و نیز مانورهای مشترک
امدادی و عملیاتی با اولویت کشورهای اسلامی همسایه به منظور توسعه
همکاری‌های منطقه‌ای در این زمینه و سایر زمینه‌های وابسته باشد.
٤-پیش‌بینی یک مرکز همایش‌های ملی یا بین‌المللی
با
توجه به تمرکز عمده گردهمایی‌ها، همایش‌ها، جلسات و دوره‌های آموزشی
مدیران، معاونان و کارکنان جمعیت هلال‌احمر در پایتخت از یک‌سو و فقدان یک
مرکز همایش‌ها در جزیره قشم به عنوان یکی از مناطق آزاد تجاری و صنعتی و
محل آمد و شد هیات‌های بلندپایه کشوری و بین‌المللی از دیگرسو، جمعیت
هلال‌احمر می‌تواند در صورت مثبت‌بودن نتایج امکان‌سنجی‌های مربوطه، نسبت
به پیش‌بینی و احداث یک مرکز همایش در جزیره قشم و استفاده از تسهیلات
موجود در این زمینه اقدام کند و ضمن میزبانی گردهمایی‌های داخلی خود، از
محل میزبانی کنفرانس‌های متعدد داخلی و بین‌المللی به‌عنوان منبع درآمدی از
این مجموعه بهره‌مند باشد. این مرکز همچنین می‌تواند در پیوند با اردوگاه
بین‌المللی جمعیت که مطروحه در بند پیشین و شعبه بین‌الملل دانشگاه
علمی-کاربردی که در بند بعدی پیشنهاد خواهد شد، ایفای نقش علمی - آموزشی
کرده و اداره آن را نیز عهده‌دار شود.
٥-تاسیس نخستین مرکز علمی و کاربردی و آکادمی آموزش‌های عملیاتی بین‌المللی جمعیت هلال‌احمر در استان هرمزگان
با
توجه به تسهیلات مختلف موجود در مناطق آزاد برای تأسیس شعب مراکز
دانشگاهی، وجود مراکز دانشگاهی و هیات علمی مورد نیاز، تسهیلات گمرکی
واردات تجهیزات دانشگاهی، آزمایشگاهی و آموزشی و نیز تسهیلات
آمد و شد اساتید خارجی از حیث روادید، پیش‌بینی تأسیس یکی یا نخستین مرکز
دانشگاهی بین‌المللی جمعیت هلال‌احمر در یکی از مناطق آزاد قشم و پذیرش
دانشجویان خارجی با توجه به پیشرو بودن جمعیت هلال‌احمر کشورمان در بسیاری
از زمینه‌های مربوطه، می‌تواند ضمن فرآهم آوردن زمینه تبادلات علمی، مانع
از خروج نخبگان و ارز از کشور برای تحصیل در رشته‌های مرتبط با مدیریت
بحران در خارج از کشور باشد. این مرکز علاوه بر این، در بخش دپارتمان
آموزش‌های کوتاه‌مدت کاربردی از طریق تعریف دوره‌های آموزشی کارآمد،
می‌تواند در تعامل با اردوگاه بین‌المللی جمعیت هلال در جزیره قشم میزبان و
عهده‌دار آموزش‌های ضمن خدمت مدیران و کارکنان و آموزش‌های عملیاتی
نجاتگران برگزیده جمعیت هلال‌احمر با بهره‌گیری از توان علمی اساتید داخلی و
بین‌المللی شود.
٦- پیش‌بینی تأسیس یکی از دفاتر منطقه‌ای جمعیت هلال‌احمر در استان هرمزگان
با
توجه به وجود دو منطقه آزاد تجاری و صنعتی در استان هرمزگان و تسهیلات
مربوطه، تأسیس یکی از دفاتر منطقه‌ای جمعیت هلال‌احمر در یکی از این مناطق
آزاد می‌تواند ضمن فرآهم آوردن زمینه توسعه همکاری‌های منطقه‌ای، موجبات
توسعه روابط جمعیت هلال‌احمر کشورمان با تشکیلات جهانی و منطقه‌ای
هلال‌احمر و تسهیل نقش‌آفرینی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در
صنایع مرتبط و کمک به رشد و رونق و کارآفرینی در زمینه‌های مربوطه را
فراهم آورد.
٧- پیش‌بینی مراکز توریسم‌درمانی در استان هرمزگان
با
توجه به خوش‌نامی و اعتمادپذیری و اعتبار ملی و بین‌المللی بالای جمعیت
هلال‌احمر در عرصه خدمات عمومی در حوزه سلامت و به‌ویژه خدمات درمانی،
سابقه، توانمندی، اختیارات و امکانات کافی در اختیار و تسهیلات موجود در
مناطق آزاد استان هرمزگان از یک‌سو و بالندگی جامعه پزشکی و فراوانی نیروی
انسانی کیفی در گروه علوم پزشکی و همجواری با کشورهای حوزه خلیج فارس که
هم‌اکنون تعداد قابل توجهی از شهروندان آنان پیگیری امورات درمانی خویش را
در برخی مراکز درمانی کشور ما دنبال می‌کنند از دیگرسو، پیش‌بینی و احداث
یک مرکز بهداشتی و درمانی مناسب و متناسب با نیازمندی‌های یادشده در صورت
مثبت بودن نتیجه امکان‌سنجی‌های مربوطه در یکی از مناطق آزاد استان
هرمزگان، می‌تواند با جذب بیماران داخلی و خارجی واجد شرایط و علاقه‌مند به
دریافت خدمات از این مراکز، زمینه‌ای برای درآمدزایی و نیز بالندگی خدمات
جمعیت هلال‌احمر در این بخش فرآهم آورد. مرکز یادشده می‌تواند در تبادل و
همکاری هم‌افزا با بیمارستان جمعیت هلال‌احمر در دوبی و استفاده از تجارب و
ارتباطات موجود در این زمینه توسعه کمی و کیفی خدمات مرکز پیشنهادی را
فراهم آورد.
* معاون بهداشت، درمان و توانبخشی جمعیت هلال‌احمر استان هرمزگان