یکی از نعمت های خداوند بزرگ آفرینش جنگل هاست . جنگل ها به خاطر اهمیت زیادشان ( ریه ) شش زمین لقب گرفته اند، تولید اکسیژن، جذب گاز خطرناک دی اکسید کربن و پناهگاه مطمئن برای صدها هزار گونه گیاهی و جانوری هدیه جنگل ها به طبیعت است.
متاسفانه در منطقه مشکین شهر این موهبت خدادادی به کیمیایی دست نیافتنی تبدیل شده است و جز چند تکه کوچک و جدا از هم که در جنوب غربی مشکین شهر و در دامنه غربی رشته کوه آذربایجان ( از سبلان تا آغ داغ در شرق مرند) قرار گرفته در منطقه جنگل نداریم.
از میان این جنگل های پراکنده از همه مهمتر (حتم مشئه سی) می باشد.
دلیل این که چرا این جنگل به این نام است برمی گردد به زمانی که حاتم خان یکی از بیگ های بزرگ طایفه گیکلوحفاظت آن را بر عهده گرفت. این جنگل ها و مراتع اطراف محل ییلاق طایفه گیکلو می باشد که در فصل بهار و تابستان گوسفند و سایر دام های خود را جهت چرا به آن جا می برند.
وقتی از مشکین شهر به طرف غرب و شهرستان اهر میرویم در کیلومتر حدودا ۲۳ این مسیر جاده فرعی است که محل تردد روستا های سولاخلو و قینرجه بوده و به جنگل مورد نظر نیز از این راه می توان رفت و همچنین در همان مسافت راه فرعی دیگری است که به طرف روستای آقجالو و در ادامه به جنگل حتم مشئه سی می رسد.
این جنگل در ضلع شرقی یک دره شمالی جنوبی قرار گرفته که عرض آن از ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر متغیر بوده و طول آن در حدود ۳ کیلومتر میباشد. جریان آبی که از ذوب شدن برف ها سرازیر می شود در مسیر خود و در محدود جنگل ده ها آبشار از یک تا ده متر را در خود جای داده که زیبایی این آبشار ها و درخت های اطراف آن در وصف و توصیف نمی گنجد و به نظر می رسد این جنگل تکه جدا افتاده از جنگل های وسیع قره داغ باشد که به وسعت صدها هزار هکتار سراسر کوه های قره داغ را فرا گرفته است، چرا که وجود درختان و گیاهان مشابه شکی در این مورد باقی نمی گذارد.
در این جنگل صرف نظر از وسعت اندک خود ده ها گونه درخت به رشد و سازگاری خود با محیط ادامه می دهند. از معروفترین درخت های این جنگل قره آغاج ، پالیت(بلوط)، یئمیشان، ازگیل، فندق، بادام، آلوچه، زرشک و … نام برد.
هزاران گونه گیاهی از خزه ها گرفته تا گیاهان گل دار و دانه دار بستر این جنگل را به بهشتی واقعی تبدیل کرده است. دهها گونه گیاهی دارویی که هر کدام با عطر خاص خود به مسافران جنگل خوش آمد می گویند در این جنگل به حیاط خود ادامه می دهند، نعناع کوهی، شوید کوهی، بومادران، بابونه، گل گاو زبانو… از فراوان ترین گونه های گیاهان دارویی در جنگل هستند و از میان جانوران ساکن در این جنگل می توان از خرس، گراز، سیاه گوش، گرگ، روباه، شغال ، خرگوش، راسو، سمور، سنجاب و سایر جوندگان نام برد.
متاسفانه بعد از انقلاب و ملی شدن این جنگل ها حفاظت از آن به امان خدا سپرده شد و این سهل انکاری باعث از بین رفتن حدود یک سوم از جنگل شده است، قطع درختان و تبدیل آن به مزارع کشت عامل اصلی نابودی تدریجی این بهشت زمینی است. همچنین حدود ۱۰ سال پیش هجوم میلیون ها نوزاد حشره که برای دگردیسی و تبدیل شدن به حشره احتیاج به برگ خواری داشتند مانند آفت ده ها هکتار از این جنگل را نابود کرد.
امروز و به دنبال آسان شدن را های رسیدن به جنگل تعدادی از گردشگران این منطقه را جهت استراحت و ثبت خاطرات انتخاب می کنند. این هجوم انسانی و عدم رعایت مسائل زیست محیطی باعث تنگ شدن عرصه برای گونه های گیاهی و جانوری شده است.
دوستانی که تاکنون حضور در این منطقه را تجربه کرده اند به آنچه نوشته ام خرده خواهند گرفت که انصاف نبود این بهشت برین با این قلم ناتوان چنین ضعیف و ناقص توصیف شده باشد. ضمن پوزش از این عزیزان از همه دوست داران طبیعت دعوت می کنم از این جلوه سبز با رعایت تمام جوانب دیدن نموده و تجربه ای فراموش ناشدنی را در دفتر خاطرات خود ثبت نمایند.