تابناک ایلام ::عصر امروز خبری در برخی رسانه های مجازی استان منتشر شد مبنی بر اینکه قفل درب خروج اضطراری هواپیمای آسمان در پرواز تهران به ایلام بعلت نقص فنی باز و البته با کمک یکی از مسافران ایلامی این پرواز، از باز شدن درب هواپیما وبه گفته این رسانه ها از بروز یک فاجعه انسانی جلوگیری به عمل آمده است .
هر چند که تاخیرهای چند ساعته پروازهای داخلی خصوصا پروازهای ایلام تهران وبالعکس وکنسلی های پرتعداد این مسیر به یک پای ثابت شرکتهای هواپیمایی تبدیل شده ومردم تاحدودی توانسته اند با این معضل کنار آیند ،اما نقص فنی هواپیماهای فرسوده و امکان بروز فاجعه انسانی چیزی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن عبور کرد ،موضوعی که هموطنانمان در پروازهای داخلی به کرات با آن روبرو بوده اند.
اگرچه موضوع باز شدن درب خروج اضطراری هواپیمایی آسمان بدلیل حساسیتهای فنی آن موضوعی نیست که بتوان چشم بسته برآن صحه گذاشت ویا درباره ابعاد فنی آن اظهار نظر نمود ،اما صرف باز شدن اهرم درب خروج این هواپیما را می توان زنگ خطری مهم در وضعیت هواپیمایی کشور قلمداد نمود که باید به طور جد در دستور کار مسئولین هواپیمایی کشوری قرار گیرد.
البته موضوع باز شدن درب هواپیما به اندازه ای در امنیت پروازها حساسیت برانگیز و اثرگذار است که در طول تاریخ هوانوردی جهان به جز چند مورد خاص که به پیوسته است در طول دهه های اخیر مسبوق به سابقه نیست ،چراکه بکاربردن قفل های ایمنی الکتریکی و مکانیکی مانع از بازشدن دربهای هواپیما در پروازها می شود.
خوب است که بدانید ،تا کنون ده ها مورد از حوادث مشابه که منجر به کاهش شدید و ناگهانی فشار داخلی هواپیما شده است، گزارش و متاسفانه اکثر این حوادث پایان و فرجام خوشایندی نداشته‌اند. اما براساس گزارشات سازمانهای هوانوردی ،در اینجا باید یک خبر خوب به شما بدهیم، اگرچه کاهش ناگهانی فشار هوای داخل کابین هواپیما می‌تواند کشنده و خطرناک باشد ،اما این موضوع بر اثر باز شدن در هواپیما و اینکه یک مسافر هوس هوای تازه کرده است رخ نخواهد داد، زیرا اصولا بازشدن درب هواپیما در حال حرکت به هیچ عنوان امکان پذیر نیست.
"البته در تاریخ هوانوردی یکبار این اتفاق افتاده است و یک مسافر به نام دن کوپر Dan Cooper در سال ۱۹۷۱ اقدام به ربودن یک بوئینگ ۷۲۷ کرده و درخواست ۲۰۰ هزار دلار پول می‌کند. وی پس از دریافت این میزان پول، موفق به بازکردن در جلویی هواپیما شده و با چتر نجات به بیرون می‌پرد. هیچ کس از سرنوشت وی اطلاعی نداشته و مشخص نیست پس از این رویداد چه بر سر وی آمده است.
البته لازم به ذکر است که پیش از این کار، وی به خلبان دستور داده بود تا فشار داخل هواپیما را کاهش دهد. این موضوع سبب شد تا از همان زمان در طراحی هواپیماها تجدید نظر شده و در طراحی های نسل های بعدی هواپیما به گونه ای عمل شد که دیگر در هیچ هواپیمایی در حال حرکت قادر به باز شدن نخواهد بود. ممکن است در ذهنتان این سوال پیش بیاید که با توجه به توضیحات فوق، چگونه چتربازان و افراد نظامی به راحتی درهای هواپیما را در حال حرکت باز کرده و به بیرون می پرند. پاسخ بسیار ساده است زیرا این هواپیماها فاقد سیستم کنترل فشار داخلی بوده و با هواپیماهای مسافربری تفاوت دارند.
پاتریک اسمیت Patrick Smith که یک خلبان با سابقه محسوب شده و نویسنده کتاب مشهور رازهای کابین هواپیما یا Cockpit Confidential است، در این رابطه می‌گوید: دلیل این موضوع بسیار ساده است زیرا فشار هوای داخل کابین، این اجازه را نخواهد داد. درهای هواپیما شبیه در فاضلاب نیستند که به راحتی و هر زمانی قادر به باز شدن باشند. تقریبا در تمامی هواپیماهای مسافربری، درهای هواپیما به سمت داخل باز می‌شود و زمانی که فشار هوای داخل کابین بسیار بیشتر از فشار هوای بیرون است؛ امکان باز شدن آن وجود ندارد.
به همین دلیل برخی دیگر از درهای هواپیماهایی که به بیرون باز می شوند نیز به گونه ای طراحی شده اند که باید ابتدا به داخل کشیده شده و سپس به بیرون هل داده شوند. به بیان ساده تر به طور عادی و در حین پرواز، فشاری برابر با هشت پوند بر هر اینج مربع وارد شده و در مجموع روی هر فوت مربع از در هواپیما هزار و صد پوند نیرو (برابر با ۴۹۸ کیلوگرم) فشار هوای داخلی کابین وارد می شود که تامین این میزان از قدرت توسط انسان غیرممکن است. اما این موضوع درباره زمانی که ارتفاع هواپیما کمتر بوده و فشار داخلی کابین نیز متعاقبا کاهش پیدا کرده چگونه خواهد بود؟"*
البته همه اینها به کنار ،اما ممکن بود که بروز نقص فنی وبرهم خوردن سیستم ایمنی ،الکترونیکی ومکانیکی هواپیما حتی با احتمال بسیار پایین منجر به باز شدن درب هواپیمای پرواز ایلام می شد،این موضوع بسیار نادر می توانست در آنی فشار درون کابین را کاهش داده ویک فاجعه انسانی را رقم می زد.
به هر حال با وضعیتی که هواپیمایی عمدتا فرسوده واز رده خارج فعال در شرکتهای هواپیمایی دارند ،هر فرضیه ای قابلیت اجرایی شدن دارد ،ولو اینکه این فرضیه باز شدن درب هواپیمای پرواز ایلام باشد ،اتفاقی که می توانست تا سالهای سال در کلاسهای درس هوانوردی دانشگاههای جهان تدریس و این پرواز ایلام را در ردیف نوادر هوانوردی جهان قرار دهد !!
*تاریخچه این حوادث در سایت ایرلاینهای جهان آمده است .
