«اگر...»؛ نباید ساده از کنار این کلمه گذشت. این واژه خیلی وقت ها پشت خودش یک دنیا «حسرت» پنهان کرده است. هزاران اگر به خودمان می گوئیم در طول عمرمان.
اگرهایی که اگر می شدند یا نمی شدند، امروز جای بهتری ایستاده بودیم. همه ما در این کلمه شریکیم و البته در حسرت هایش، حسرت هایی که می شود گاهی، پیش از آن که کهنه زخمی شوند التیام نیافتنی، مرهمی بر آن بود. یکی از این حسرت های بزرگ که کم هم نیستند کسانی که دردش را در دل دارند و با خود این طرف و آن طرف می کشند، فرصت تحصیل است؛ این حسرتی است که بارها از زبان کسانی شنیده ایم که «اگر می توانستم درسم را ادامه دهم»، «اگر دانشگاه رفته بودم» و اگرهایی از این دست. از این میان خیلی ها خودشان به اصطلاح لگد به بخت خودشان زده اند و قید درس و دانشگاه را زده اند و آینده و تصوراتشان را جایی دیگر سراغ گرفتند و بعد از گذشت چند سال به این نتیجه رسیدند که اگر درس را رها نکرده بودند، حال و روزشان بیش از چیزی که هست، می توانست بر وفق مرادشان باشد. اما حسرت های دردناک در دل کسانی است که دل شان برای درس و کلاس غنج می رفته، استعداد و هوشش را هم داشته اند، اما به دلایلی، که می شود مهمترین آنها را، مشکلات مالی دانست، از ادامه تحصیل بازمانده اند. اینجاست که نقش آدم های خوب ماجرا، آنانی که دست شان به کار و پای شان به راه خیر می رود به میان می آید. «موسسه خیریه همیاری دانشجویان مهرآفرین»، کسانی از این جنس را دور هم جمع کرده است. خیریه ای که بنیان و پایه آن بر نیت و هدف کمک به دانشجویان مستضعف و نیازمند شکل گرفت و جالب است که بدانید تمام اعضای هیئت موسس و هیئت مدیره این موسسه از استادان دانشگاه هستند، افرادی که به طور مستقیم و مداوم با دانشجویان در ارتباط اند و از کمترین فاصله مشکلات آنان را می بینند و لمس می کنند.
ترک تحصیل یک دانشجو، انگیزه شروع یک کار خیر
دکتر قربانی، رئیس هیئت مدیره موسسه خیریه همیاری دانشجویان مهرآفرین، در خصوص شکل گیری و انگیزه راه اندازی موسسه چنین می گوید: در سال 1382 تاسیس شد و در سال 1392 تغییراتی داشتیم و با نام جدید مجوزهای لازم را از سازمان بهزیستی گرفتیم. هسته اولیه این خیریه را جمعی از دانشجویان تشکیل دادند و انگیزه ایجاد آن هم دانشجویی بود که به دلیل فقر مالی مجبور به ترک تحصیل شد. در آن جمع دانشجویی که بودیم صحبت کردیم که به چه طریق می توانیم این کار را بکنیم که کسی به دلیل مشکلات مالی ترک تحصیل نکند، این شد که به فکر راه اندازی خیریه افتادیم.
او در ادمه می گوید: کار را از اوایل دهه 1370 شروع کردیم و با گسترش فعالیت ها و افزایش دانشجویان تحت پوشش و خیران، نسبت به دریافت مجوز اقدام کردیم و در سال 1382 مجوز موسسه را از سازمان بهزیستی دریافت کردیم.
وی یادآور می شود: ما خانواده هایی داریم که به دلیل فقر مالی نمی توانند هزینه تحصیل فرزندان شان را تامین کنند و چه بسا در همین خانواده ها افراد نخبه ای باشند که به دلیل همین مشکلات نتواند ادامه تحصیل بدهد و این یعنی نخبه سوزی و این اتفاق نباید بیفتد.
این استاد دانشگاه تصریح می کند: خیلی ها فکر می کنند دانشجویان نیازمند نیستند، ولی این تصور درستی نیست، ما دانشجوی نیازمند کم نداریم، تنها فرق شان با افراد دیگر این است که به زبان نمی آورند و به خودشان اجازه نمی دهند که بروز بدهند.
قربانی می گوید: اگر دانشجویی ترک تحصیل کند مشکل ساز است، هم برای خودش و هم برای خانواده اش و هم برای جامعه. شما در نظر بگیرد کسی که می توانسته در زمینه ای متخصص شود و با بار علمی خود کمکی به جامعه بکند، به دلیل مشکلات مالی هم خودش محروم شده است و هم جامعه.او یکی دیگر از اهداف این موسسه را استعدادیابی از میان افراد تحت پوشش عنوان می کند: در کنار کار اصلی، یعنی کمک به محصلان نیازمند، قصد داریم دانش آموزان و دانشجویان را هم خلاقیت سنجی کنیم و روی افراد مستعد سرمایه گذاری کنیم تا از میان همین دانشجویان کسی که به عنوان مثال در رشته ریاضی یا زبان یا رشته های دیگر قوی است، به خیریه های دیگر معرفی کنیم تا به مددجویان آنها کمک آموزشی بدهد. این تنها یکی از نتیجه های خلاقیت سنجی می تواند باشد.
وی اظهار می کند: کار ما تنها ارائه خدمات مالی نیست، در موارد زیادی ما افراد تحت پوشش را به پزشک، بانک، خوابگاه، مرکز مشاوره و مواردی از این دست معرفی می کنیم و به عنوان مثال دانشجویی که ما به پزشک معرفی می کنیم، به صورت رایگان ویزیت می شود و باید بگوئیم بخشی از کمک های ما غیر مستقیم است.
مشکل اصلی، نداشتن مکان مناسب
وی به مشکلات پیش روی خیریه هم اشاره می کند و می گوید: ما برای ارائه خدمات بهتر نیازمند مساعدت و همراهی خیران هستیم، مشکل اصلی ما در حال حاضر نداشتن مکان مناسب است، مکان فعلی خیریه در بلوار معلم، از نظر جغرافیایی به دلیل نزدیکی به دانشگاه های مهم و اصلی شهر، جای مناسبی است، اما به دلیل کمبود فضا، با مشکل جدید مواجهیم و اگر کسی بتواند در این زمینه ما را یاری کند، کمک بزرگی به خیریه شده است. قربانی تصریح می کند: البته این را هم باید اضافه کنم که کار ما تنها محدود به دانشجویان مشهد نمی شود و از دیگر شهرها و شهرستان های استان هم افرادی را که توسط شورای شهر، آموزش و پرورش، بخشداری و... معرفی شده اند را تحت پوشش قرار داده ایم.
او خاطرنشان می کند: حتی همین هیئت موسس و هیئت مدیره هم از استادانی تشکیل شده اند که از شهرهای مختلفی هستند، از جمله از درگز، شیروان، بیرجند و سبزوار هستند
هدف، حمایت از دانشجویان نیازمند
دکتر شکیبامنش در معرفی این موسسه می گوید: موسسه خیریه همیاری دانشجویان مهرآفرین همچون سایر سازمان های مردم نهاد و موسسه های خیریه، در راستای اساسنامه خود به امر کمک رسانی به افراد نیازمندِ تحت پوشش در زمینه های فرهنگی، اجتماعی، مالی و... می پردازد.
او ادامه می دهد: اساس کار این خیریه بر مبنای کمک به دانشجویان و دانش آموزان مستعد و نیازمند تشکیل شده است. از آنجا که بیشتر اقشار نیازمند از جمله ایتام و بی سرپرستان و سایر محرومان توسط موسسات خاصی حمایت می شوند و تحت پوشش قرار می گیرند، موسسان این خیریه مردم نهاد که از استادان دانشگاه هستند، بر آن شدند تا این موسسه خیریه بتواند دانشجویانی که به دلیل نیاز مالی و مشکل اقتصادی برای ادامه تحصیل با مشکل مواجه اند را تحت پوشش قرار دهد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان می کند: این موسسه خیریه اولین و تنها موسسه خیریه دانشجویی است که تاکنون خدمات و مساعدت های فراوانی در راستای اساسنامه و نیاز دانشجویان به افراد تحت پوشش خود ارائه کرده است.
فعالیت های خیریه دانشجویان
شکیبامنش در بخشی از صحبت هایش به فعالیت های این خیریه اشاره می کند و می افزاید: نمونه ای از فعالیت های برای افراد تحت پوشش شامل پرداخت کمک هزینه تحصیلی، تهیه و توزیع مواد غذایی و البسه، پرداخت بخشی از هزینه اسکان دانشجویان، پرداخت هزینه درمان دانشجویان، پرداخت وام بلاعوض و وام قرض الحسنه، برگزاری همایش های دانشجویی با توجه به مناسبت های مختلف، معرفی دانشجویان به مراکز درمانی، ارائه خدمات مشاوره ای، حقوقی، اجتماعی و خانواده، برگزاری جشن های اسلامی و انقلابی برای دانشجویان، براگزاری مراسم های شب های احیا در ماه مبارک رمضان و اطعام دانشجویان تحت پوشش، برگزاری اردوهای فرهنگی تفریحی و تهیه خوابگاه برای دانشجویان خواهر است.
وی خاطرنشان می کند: لازم به ذکر است که در گذشته موسسه همیاری دانشجویان فقط به امر خدمات دهی و کمک در زمینه های مختلف به دانشجویان نیازمند می پرداخت، اما مدتی است که از سوی هیئت مدیره و هیئت موسس تصمیم گرفته شده است که دامنه فعالیت خیریه و خدمات دهی آن علاوه بر حوزه دانشجویی، به سایر اقشار نیازمند نیز گسترش یابد و افراد بیشتری را تحت پوشش قرار دهد.
شکیبامنش اظهار می کند: در این راستا اهداف کلان تری را برای خدمات دهی بهتر و بیشتر به افراد تحت پوشش مد نظر داریم که از آن جمله می توان به احداث خوابگاه دانشجویی، ایجاد و تجهیز کتابخانه، احداث کلینیک درمانی اختصاصی خیریه، تلاش در جهت ایجاد اشتغال و کارآفرینی و معرفی افراد تحت پوشش به سازمان ها ادارات، کارخانه ها و کارگاه های تولید و .... اشاره کرد که البته تمام اهداف ما با همکاری و حضور خیران انجام پذیر است.
اهمیت کار خیر فرهنگی
شکیبامنش در بخش دیگری از صحبت هایش به اهمیت حمایت از دانشجویان نیازمند اشاره می کند: ما اینجا با قشری در ارتباط هستیم که غالب آنان دانشجو هستند که می تواند اثرات گسترده ای در جامعه داشته باشد. این به این معنا نیست که به دیگر نیازمندان نباید توجه شود، ولی نگاه ما این است که اگر به دانشجویی برای ادامه تحصیل کمک کنیم، و فرض بگیرد به عنوان دکتر از دانشگاه فارغ التحصیل شود، به یقین آثار و برکاتش بیشتر از این است که یک نفر را فقط سیر کرده باشیم.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: ما اینجا افراد زیادی داریم که وسع مالی ضعیفی دارند، اما به محض اینکه به مقطع ارشد وارد می شود و وسعی پیدا می کنند، علاوه بر اینکه خودش را تامین می کند، می تواند دست افراد نیازمند دیگری را هم بگیرد، نباید فراموش کنیم که این افراد به بدنه علمی جامعه برمی گردند و خیلی آثار فراوانی می توانند داشته باشند، چه بسا این افراد استادان آینده این کشور خواهند شد یا مناصب مملکتی را به دست بگیرند و وقتی چنین افرادی به بازدهی برسند، قطعا ثمرات زیادی برای جامعه خواهند داشت.
او خاطرنشان می کند: باید به این طیف که تا به حال مغفول مانده اند رسیدگی شود. الان اگر موسسات مردم نهاد این کار را نکنند، چه کسی باید این کار را بکند، معلوم است دیگر، دولت؛ دولت هم باید از اعتبارات دولتی این کار را بکند. هر موسسه مردم نهادی که در این وادی قدم می گذارد، به دولت کمک می کند.
وی در پایان به اهمیت حمایت مردم اشاره می کند و بیان می کند: نیازمند به مساعدت مردم هستیم و کسانی که می توانند کمک کنند، این موسسه را همراهی کند تا کمک های آنان را به نحو مطلوبی به آدم ها نیازمند توزیع شود و ما هم با حساب و کتاب، می توانیم ریال به ریال بیلان ارائه دهیم تا خیران محترم بدانند کمک هایشان در چه راهی استفاده شده است.
کمکی که اگر دیر می رسید...
دکتر پورافشاری، از اعضای هیئت مدیره این موسسه خیریه نیز با بیان خاطره ای از یکی از دانشجویان نیازمند، به اهمیت حمایت از دانشجویان و فعالیت چنین خیریه هایی اشاره می کند: دانشجویی داشتیم که دو ترم مشروط شد و تا پای اخراج هم رفت، وفتی به درس من رسید فهمیدم دانشجوی مستعد و باهوشی است اما به دلیل نداشتن ماشین حساب –به این خاطر که در رشته مهندسی درس می خواند و بیشتر دروس این رشته، محاسبات پیچیده ریاضی دارد- به چنین وضعی دچار شده است.
او ادامه می دهد: بعد از این ماجرا ما تعدادی ماشین حساب تهیه کردیم و توی گروه گذاشتیم و اعلام کردیم هر دانشجویی که نیاز دارد می تواند از ماشین حساب های گروه استفاده کند. نتیجه هم همان چیزی بود که حدس می زدیم، آن دانشجو با معدل خوب فارغ التحصیل شد و حالا در دانشگاه تهران در حال گذراندن مقطع کارشناسی ارشد است، در صورتی که ممکن بود به دلیل نداشتن یک ماشین حساب، برای همیشه از درس و دانشگاه بیفتد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان می کند: کار با دانشجو ظرافت خاصی را می طلبد، چرا که آنان به دلیل شانی که دارند که البته با حفظ و رعایت هم بشود، نمی آیند مشکل شان را واضح مطرح کنند، همین دانشجو هم به هیچ کس نگفته بود ماشین حساب ندارد و ما اتفاقی متوجه شدیم.
مجید خاکپور
