به‌مناسبت روز ملی بیماری‌های انسان و دام
تابناک: بیماری سالک بیشتر در فصول گرم سال و در مناطق گرمسیری شایع است. این بیماری در ایران در استان‌های اصفهان، خراسان و هرمزگان شایع‌تر است.
به گزارش تابناک به نقل از فارس، حورا چیت‌ساز، پزشک عمومی با اشاره به اینکه سالَک یا لیشمانیوز پوستی بر اثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاکی به وجود می‌آید، بیان داشت: این پشه روزها در پناهگاه‌های تاریک و گرم و مرطوب مانند شکاف‌های دیوارها، زیرزمین منازل، پشت اشیای ثابت در منزل مثل کمدها، قاب عکس و داخل اصطبل‌ها، اطراف توده‌های زباله، کودهای حیوانی، اماکن متروکه، لانه جوندگان زندگی می‌کند و به انسان منتقل می‌شود.استان اصفهان، مستعد شیوع سالک است
وی عامل این بیماری را انگلی به نام لیشمانیا عنوان کرد و گفت: سالک بیشتر در فصول گرم سال و در کشورهای گرمسیری از جمله چین، سوریه، عربستان، عراق، ایران، فلسطین، قفقاز و جنوب‌شرقی روسیه، پاکستان، افغانستان و هند شایع است و در ایران در استان‌های اصفهان، خراسان و هرمزگان شایع‌تر است.
این پزشک عمومی با اشاره به اینکه ضایعه معمولا در نواحی باز بدن و نقاطی که بیشتر در معرض گزش پشه است بروز می‌کند، افزود: گرچه ضایعه در هر نقطه‌ای از بدن ممکن است دیده شود اما نقاط پر موی بدن از جمله سر و همچنین نواحی مخاطی کمتر دچار بیماری می‌شود.
وی اظهار کرد: بیماری سالک در آغاز به صورت یک برجستگی کوچک است که به تدریج بزرگ شده و به صورت زخم درمی‌آید.
چیت‌ساز با بیان اینکه احتمال دارد زخم‌ها خودبخود، طی چند هفته تا چند ماه و گاهی یک سال و یا بیشتر بهبود یابند، افزود: در برخی افراد عود بیماری پس از بهبود به صورت زخم و یا برجستگی کوچک در محل زخم قبلی بهبود یافته ظاهر می‌شود.
وی گفت: نام بیماری سالک از این جهت است که زخم حاصله بیش از یک سال باقی می‌مانده است.
این پزشک عمومی با اشاره به اینکه بیماری سالک در دو نوع شهری و روستایی دیده می‌شود، بیان داشت: در نوع شهری یا سالک خشک حدود ۲ تا ۸ ماه پس از گزش، ورم سرخ رنگ و بدون درد در محل گزش پیدا شده و کم کم بزرگ و زخمی می‌شود.
وی اظهار کرد: اندازه زخم چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر است که معمولاً در مناطق باز بدن مانند صورت، دست و پا دیده می‌شود.
چیت‌ساز تصریح کرد: ضایعه به آهستگی و طی مدت ۶ ماه تا یک سال بهبود می‌یابد که درصورت عدم درمان مناسب، در محل زخم یک جوشگاه فرورفته و دائمی باقی می‌ماند.
وی با اشاره به اینکه مخزن بیماری در نوع شهری انسان است و سگ نیز به طور اتفاقی مبتلا و می‌تواند به عنوان مخزن عمل کند، افزود: مخزن اصلی بیماری سالک روستایی هم برخی انواع جوندگان مثل موش هستند.
این پزشک عمومی گفت: در نوع روستایی یا سالک مرطوب چند هفته پس از گزش پشه (بسته به تعداد محل گزش) زخم‌های متعددی در نقاط باز بدن که مورد گزش قرار گرفته‌اند پیدا می‌شود.
وی ادامه داد: تعداد ضایعات در سالک مرطوب متعدد و حتی گاهی به صدها عدد می‌رسد و وسعت ضایعات نیز بیشتر است. ضمنا ضایعات معمولاً ترشح‌دار و مرطوب هستند و معمولاً پس از ۶-۴ ماه بهبود می‌یابند و از خود جوشگاه آثار پوستی پایدار و نامناسبی به جا می‌گذارند.
بیماری سالک بعد از یک دوره 4 تا 12 ماهه خودبخود بهبود می‌یابد
وی خاطرنشان کرد: به طور کلی و معمولا بیماری سالک بعد از یک دوره 4 تا 12 ماهه خود به خود بهبود می‌یابد، اما داروهای شیمیایی مختلف از جمله گلوکانتیم به صورت آمپول‌های 5 میلی‌لیتری و تزریق 1 تا 2 میلی‌لیتر در داخل ضایعه، یک بار در هفته، به مدت 7 تا 10 هفته دوره بیماری را کوتاه می‌کند. ضمنا برخی زخم را فریز می‌کنند.
نصب توری با بافت ریز روی درها و پنجره‌های ورودی ضروری است
این پزشک عمومی برای پیشگیری از ابتلا به سالک گفت: باید هنگام خوابیدن لباس‌های آستین‌دار و شلوار پوشید و در فضای آزاد از پشه‌بند استفاده شود. در ضمن خوابیدن در محل‌های مرتفع و نخوابیدن روی زمین در محل‌های آلوده کمک‌کننده است.
وی همچنین نصب توری با بافت ریز روی درها و پنجره‌های ورودی را لازم دانست و در خصوص دیگر راهکارها یادآور شد: از انباشتن زباله اجتناب شود، جمع‌آوری و درمان سگ‌های ولگرد و مبارزه با جوندگان به روش صحیح باید انجام شود و از پماد دورکننده حشرات هنگام کار شبانه در فضای باز و هنگام استراحت و خواب در مناطق آلوده استفاده شود.
چیت‌ساز یادآور شد: بهسازی کانال‌های روباز، دفع صحیح فاضلاب و نخاله‌های ساختمانی و ترمیم سوراخ‌ها و شکاف‌های موجود در دیوار و سقف منازل و محل‌های نگهداری دام و طیور کمک‌کننده است.
منبع: تابناک