شناسایی شانزده گسل فعال با پتانسیل زلزله در استان یزد
مرکزیت این گسل در خیابان سلمان قرار دارد. دلیل شکستگی‌ها این خیابان و منارهای امیرچخماق قرار گرفتن در مرکزیت این گسل است.
به گزارش تابناک یزد،زمین‌لرزه از بلایای طبیعی غیرقابل پیش‌بینی به شمار می‌رود كه رخ دادن آن در یزد با وجود 16 گسل فعال، پیامدهای مخرب فراوانی خواهد داشت. همچنین با توجه به مرکزیت گسل یزد در مرکز شهر و خیابان سلمان، لزوم مقاوم سازی در مرکز شهر بیش از پیش احساس می‌شود.
زمینی كه روی آن زندگی می‌كنیم از تعداد زیادی صفحه تشكیل شده است. این صفحات در كنار هم دائما دارای حركات همگرایی و واگرایی هستند كه این خود سبب به‌وجود آمدن فشار و تنش‌هایی به پوسته زمین می‌شود. در مناطقی كه پوسته زمین ضعیف است پوسته دچار چین خوردگی و گسلش می‌شود. در مدت طولانی فشار و انرژی ذخیره شده درون زمین به قدر كافی بالا می‌رود و بر اصطكاك غلبه میکند. این فرایند سبب حركت صفحات، آزاد شدن انرژی ذخیره شده در زمین و ایجاد زلزله می‌شود.
دانش پیش‌بینی رخداد زلزله در جهان وجود ندارد ولی امروزه پیش‌بینی زمین‌لرزه با انجام فعالیت‌هایی مانند ثبت فعالیت لرزه‌ای در مقیاس محلی، اندازه‌گیری مقاومت الكتریكی زمین، اندازه‌گیری میدان مغناطیسی زمین، اندازه‌گیری حركت پیوسته پوسته، بررسی سطح آب زیر زمینی و تحت نظر داشتن میزان رادون موجود در آب‌های زیر زمینی در حال پیشرفت است، اما هیچ‌كدام ازاین‌روش‌ها نمی‌تواند جامع و كامل باشد.
با توجه به اینكه یزد16 گسل فعال دارد، انجام اقدامات پیشگیرانه مانند ساخت‌وسازهای مقاوم، انجام مطالعات زمین‌شناسی قبل از ساخت بنا، برگزاری دوره‌های آموزشی و دانستن روش برخورد مناسب در زمان بحران می‌تواند نقش بسزایی در كاهش صدمات ناشی از این بلای طبیعی داشته باشد.
بیش از 100 گسل در استان
عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه یزد و فارغ التحصیل مقطع دکتری رشته زمین شناسی مهندسی زلزله بابیان اینکه در استان بیش از 100 گسل فعال وجود دارد، می‌افزاید: 16 گسل از آن‌ها فعال است و پتانسیل ایجاد زلزله در ریشترهای متفاوت را دارد.
دکتر «حمید مهرنهاد» با ابراز تاسف از وقوع زلزله در استان‌های غربی کشوری و کشته شدن تعدادی از هم‌وطنان، می‌گوید: گسل بهاباد و یزد ازجمله بزرگترین گسل‌های استان هستند که متاسفانه گسل یزد آنقدرها جدی گرفته نمی‌شود. وی می‌افزاید: گسل یزد در هفته به طور متوسط 2 حرکت دارد که در نتیجه هر هفته 2 زلزله زیر 3 ریشتر در یزد داریم.
وی بابیان اینکه حتما گسل یزد به سبب زلزله خیز بودن فعال خواهد بود و منجر به زلزله می‌شود، می‌افزاید: زمان این زلزله ممکن است از یک روز تا چند قرن متغیر باشد ولی باید برای آن آمادگی داشت.
وی ادامه می‌دهد: مرکزیت این گسل در خیابان سلمان قرار دارد. دلیل شکستگی‌ها این خیابان و منارهای امیرچخماق قرار گرفتن در مرکزیت این گسل است.
این دکترای زمین شناسی بابیان اینکه خاک و ساختما‌های این منطقه مشکل بسیاری دارند، اضافه میکند: در صورت وقوع زلزله صدمات جبران ناپذیری به این منطقه وارد خواهد شد.
وی درباره باورهای یزدی‌ها درباره به وقوع نپیوستن زلزله در استان به دلیل وجود قنات‌ها می‌گوید: این باور، باور غلطی است.
مهرنهاد توضیح می‌دهد: عمق کانونی زلزله در ایران حداقل 14 کیلومتر است و قنات به گفته قدیمی‌ها حداکثر 40 گز است و در نتیجه هیچ تاثیری بر شدت و وقوع زلزله ندارد.
وی درباره پیش‌بینی ژاپنی‌ها برای وقوع زلزله قوی در تهران و امکان پیش‌بینی مورد مشابه برای یزد می‌گوید: بدون شک پیش‌بینی ژاپنی‌ها اشتباه است. چون امکان پیش‌بینی زلزله وجود ندارد و ممکن است قرن‌ها بگذرد و زلزله‌ای رخ ندهد.
این استاد دانشگاه می‌افزاید: تنها کشوری که بین 2 تا 5 دقیقه قبل از زلزله امکان پیش‌بینی زلزله را دارد، ژاپن است و به دلیل ثبت دقیق داده‌های زلزله است. ولی قبل‌تر از این زمان را نمی‌توان پیش‌بینی کرد.
وی بابیان اینکه یزد در 100 سال اخیر زلزله بزرگی به خود ندیده است، می‌گوید: تاثیرگذارترین زلزله در استان یزد، زلزله طبس بود که موجب حرکت و جابجایی زمین یزد بوده است.
وقوع 1300 زلزله در استان در یک سال
مدیرکل مدیریت بحران استانداری یزد بابیان اینکه در سال گذشته بیش از 1300 زلزله زیر 4 ریشتر در استان به وقوع پیوسته است، می‌گوید: از شرایط و گسل‌های موجود در استان آگاه هستیم و برای مقابله با زمین لرزه‌های احتمالی آمادگی خوبی داریم.
«هادی هادی نسب» ادامه می‌دهد: کارگروه‌های مختلفی در مدیریت بحران برای مقابله با حوادث طبیعی وجود دارد که در مباحثی همچون مقاوم سازی ساختمان‌ها در برابر حوادث طبیعی و فرهنگسازی و آموزش فعالیت می‌کنیم.
وی ادامه می‌دهد: در بحث مقاوم‌سازی ساختمان‌ها باید تاب تحمل زلزله‌های بالای 8 ریشتر را داشته باشند.
وی درباره زلزله اخیر در کرمانشاه می‌گوید:از اولین لحظات وقوع این حادثه دلخراش، شورای هماهنگی مدیریت بحران استان یزد فعال شده و اقدامات لازم برای آمادگی دستگاه‌ها به منظور امدادرسانی احتمالی به زلزله زدگان اعلام شد. این موضوع در صورت زلزله در یزد یا دیگر استان‌ها نیز صادق خواهد بود.
هادی نسب ادامه می‌دهد: با توجه به تلاش انجام شده در منطقه و امدادرسانی اولیه برای اسکان موقت زلزله زدگان، نیازهای حادثه دیدگان ارزیابی و نسبت به جمع آوری اقلام و ارسال آن به مناطق آسیب دیده برنامه ریزی شد.
مدیرکل مدیریت بحران استان بابیان اینکه مردم باید در تمام بلایای طبیعی به جمعیت هلال احمر اعتماد کنند، می‌افزاید: به منظور کمک رسانی به آسیب دیدگان، کمک‌های نقدی خود را تنها به حساب ٩٩٩٩٩ همه بانکهای استان بنام هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و کمک‌های غیر نقدی از قبیل وسایل گرم کننده پتو، چادر و دیگر اقلام را تحویل پایگاه‌ها و مراکز جمعیت هلال احمر سطح استان یزد کنند.
چالش جانمایی نامناسب ساختمان‌ها در زلزله
مدیرکل پدافند غیر عامل استانداری یزد درباره برنامه‌های این پدافند در مقابله با حوادث طبیعی استان به خبرنگار پرگار می‌گوید: اقدامات در 2 بخش قبل و بعد از این حوادث دسته بندی می‌شود.
«محمدصادق طهماسبی» بابیان اینکه در زمین زلزله با توجه به مبحث 21 ساختمان باید اقدامات متناسب توسط نظام مهندسی صورت پذیرد، می‌گوید: سازنده‌ها باید این قوانین را به‌صورت کامل رعایت کنند.
وی بابیان اینکه موضوع آمایش سرزمین ازجمله دیگر مواردی است که پدافند به آن توجه ویژه دارد، می‌گوید: جانمایی نامناسب نیروگاه هسته‌ای در ژاپن صدمات بسیاری به مردم آن کشور وارد کرد و با توجه به شرایط مشابه این چنینی، توجه مجموعه پدافند به این موضوع زیاد است.
طهماسبی بابیان اینکه کارخانه‌های تولید کننده مواد سمی باید دور از مکان‌های مسکونی باشد، می‌افزاید: پدافند تمام تلاش خود را برای کنترل احداث کارخانه‌ها و سازه‌هایی که امنیت را در صورت زلزله به خطر می‌اندازند، به کار می‌گیرد.
مدیرکل پدافند غیر عامل استانداری یزد بابیان اینکه پس از زلزله پدافند زیستی و کارگروه اطلاع رسانی و مدیریت افکار عمومی فعال می‌شود، می‌افزاید: وظیفه اصلی پدافند زیستی مقابله با بیماری‌های احتمالی است که پس از وقوع بلایای طبیعی پدید می‌آید.
وی درباره این بیماری‌ها می‌گوید: زلزله زدگان به دلیل اینکه سرپناهی نداشته و شرایط روحی خوبی ندارند در معرض بسیاری از بیماری‌ها قرار می‌گیرند. این پدافند تحت عنوان کارگروه بهداشت سلامت در کرمانشاه نیز تشکیل شده است و با تهدیدات این چنینی مقابله میکند.
طهماسبی با اشاره به هجمه‌های رسانه‌های معاند دریکی دو هفته اخیر به عملکرد کشور برای مدیریت زلزله در کرمانشاه عنوان میکند: یکی از رسالت‌های پدافند مقابله با اطلاع رسانی غلط است که در قالب اطلاع رسانی سریع و صحیح به مردم و شناسایی عناصر بیگانه در کشور صورت می‌پذیرد.
وی بابیان اینکه مردم امین دولت هستند، می‌گوید:تمام تلاش ما در شرایط این چنینی ارائه اطلاعات، اخبار و آگاهی بخشی به شهروندان است.