کم‌کم به روزهای سرنوشت ساز برای کشاورزان گوجه‌کار استان نزدیک می‌شویم. کمتر از یک‌ماه و نیم دیگر، آنها باید نشاهای گوجه فرنگی را به زمین‌های کشاورزی خود منتقل کنند تا پس از مراقبت و سپری شدن ایام داشت، محصول با کیفیت و پرمشتری خود را وارد بازار کنند.
تابناک بوشهر: کم‌کم به روزهای سرنوشت ساز برای کشاورزان گوجه‌کار استان نزدیک می‌شویم. کمتر از یک‌ماه و نیم دیگر، آنها باید نشاهای گوجه فرنگی را به زمین‌های کشاورزی خود منتقل کنند تا پس از مراقبت و سپری شدن ایام داشت، محصول با کیفیت و پرمشتری خود را وارد بازار کنند.
سال گذشته و همچنین سال‌های پیش از آن، قیمت گوجهفرنگی، این طلای سرخ کشاورزان زحمتکش استان، نوسان زیادی داشته است. در حالی‌که قیمت‌ها در ابتدای فصل برداشت بالا بود و سود‌دهی مطلوبی را نصیب کشاورزان می‌کرد، با عرضه بیشتر گوجهفرنگی، در مدت کوتاهی قیمت‌ها چنان کاهش می‌یافت که گاهی کشاورز، زمین پرمحصول خود را رها می‌کرد و به امان خدا می‌گذاشت.
این‌که دلیل این اتفاقات چه بوده است، زوایای مختلفی دارد و به عوامل متعددی برمی‌گردد. اما آنچه که همگان بر آن اذعان دارند این است که گوجهفرنگی خارج از فصل تولیدی در بوشهر بیش از میزان تقاضا وارد بازار می‌شود و چون امکان صادرات گسترده این محصول در سال‌های گذشته کمتر امکان‌پذیر بوده است، قیمت این محصول کاهش می‌یابد. البته در سال گذشته امکان صادرات به کشور عراق برای عده‌ای از کشاورزان به‌وجود آمد که حجم آن نسبت به مقدار تولید بسیار اندک بود.
سال گذشته در استان بوشهر گوجه فرنگی بیشتر از سایر محصولات کشاورزی دیگر و به میزان 600 هزار تن تولید شد و بر اساس پیش‌بینی اخیر معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان، انتظار می‌رود این میزان در سال جاری نیز تکرار شود.
اما به نظر می‌رسد آنچه که باید به‌عنوان درس عبرت سال‌های ناخوشایند گذشته مد نظر همه و به‌خصوص کشاورزان قرار گیرد، توجه کردن و رعایت سطح زیر کشت مجازی است که وزارت جهاد کشاورزی هر سال برای استان‌های کشور تعیین می‌کند.
مسوولان جهاد کشاورزی استان در دی‌ماه سال 93 در گفت‌وگو با بامداد جنوب اعلام کرده بودند که سطح زیر کشت رفته در سال 93 حدود پنج هزار هکتار بیشتر از مقداری است که این سازمان تعیین کرده است. در سال گذشته 19 هزار هکتار از اراضی استان زیر کشت گوجه فرنگی رفته بود. این در حالی است که سطح مجاز کشت در این سال 14 هزار هکتار بوده است.
با این‌حال، به دلیل این‌که سازمان جهاد کشاورزی در این زمینه تنها نقش مشورتی را دارد، نمی‌تواند با کسانی که بیش از مقدار مورد نظر کشت کرده‌اند برخورد کند. البته شناسایی افراد خاطی نیز غیرممکن است زیرا همه کشاورزان دوست دارند هر سال در مزارع خود کشت کنند تا شاید سودی به‌دست آورند. از سوی دیگر، اگر کشاورز در یک فصل محصولی نکارد چه باید بکند؟
در هر حال، کشت گوجهفرنگی در مقیاس‌های بالاتر از حدود تعیین شده باعث شده است تا تولید این محصول ارزشمند همواره از میزان تقاضا بیشتر شود و از آنجا که استان بوشهر در زمینه بازاریابی نیز همواره مشکل داشته است، امکان ارسال محصول به نقاط و استان‌های سردسیر و دوردست نیز وجود ندارد و عاقبت کار آن می‌شود که گفته شد.
بنابراین با شرایطی که تشریح شد، رهایی از شرایط فعلی و در اختیار گرفتن نبض بازار گوجهفرنگی یک راهکار عملی و کاربردی بیشتر ندارد و آن این است که یک اتحادیه قدرتمند و توانا به‌وجود آید و به‌طور دقیق سطح زیر کشت را مورد بررسی قرار دهد. این اتحادیه باید بتواند بر اساس برنامه زمانبندی سالانه و یا فصلی به صورت نوبتی برخی از افراد از کاشت محصول محروم کند و این عملیات به‌صورت عادلانه برای همه کشاورزان به اجرا درآید.
به‌این ترتیب، ضمن این‌که هر کشاورز بر اساس برنامه‌ریزی می‌داند که در هر سال چه محصولی را باید بکارد، قیمت محصولات تولیدی نیز در اختیار گوجه‌کاران خواهد بود و آنها نگرانی و نااطمینانی از بابت قیمت‌ها ندارند.
در همین زمینه روز شنبه معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان از کاهش سطح زیر کشت مجاز گوجه فرنگی در سال جاری خبر داده است و قرار است به‌منظور مدیریت صحیح منابع آب، با همکاری شرکت آب منطقه‌ای استان کشت گوجهفرنگی با دقت و وسواس بیشتری انجام شود. این موضوع باید به‌عنوان یک فرصت برای کشاورزان گوجه‌کار تلقی شود و آنها باید از این موقعیت، برای سروسامان دادن به وضعیت کشت خود استفاده کنند.
البته واضح است که این پیشنهاد به سادگی اجرایی نخواهد شد و در این مسیر، باید ناهمواری‌های زیادی پشت سر گذاشته شود. اما این به‌معنای ناممکن بودن این کار نیست. بلکه اتحادیه مرغداران استان، نمونه موفقی از مدیریت عرضه و تولید در ماه‌های اخیر است.
همین چند ماه پیش بود که قیمت مرغ، نوسان قیمتی شدیدی را تجربه کرد و مرغداری‌ها به مرز ورشکستگی و تعطیلی کشیده شدند. اما صاحبان مرغداری‌ها در اقدامی هماهنگ، از الگوی تولید و برنامه زمانی جوجه‌ریزی اتحادیه خود اعتماد کردند و حاضر شدند عملیات جوجه‌ریزی را به‌جای 45 روز یک‌بار، 90 روز یک‌بار انجام دهند.
این موضوع نشان می‌دهد که برای مدیریت تولید گوجهفرنگی، هماهنگی و همراهی همه کشاورزان ضروری است و البته لازم است دولت نیز در این خصوص، مشوق‌های بیشتری را تعریف کند. چراکه در شرایط کنونی هم دولت و هم کشاورزان متحمل ضرر و زیان می‌شوند.