تابناک ایلام جمال دارابی ::کشورهای عضوسازمان بهداشت جهانی(WHO) در سال ۱۹۸۷ میلادی روز جهانی بدون دخانیات یا World No Tobacco Day را ایجاد کردندتادر سراسر جهان برای جلب توجه و تشویق افراد در راستای ترک محصولات دخانی، خواستار اجرای عدم مصرف این محصولات در یک بازه زمانی ۲۴ ساعته باشند.
روز جهانی بدون دخانیاتعنوان روزی است که 31 ماه می در جهان را به خود اختصاص داده است تا نشان از اهمیت این موضوع نزد کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی باشد.
دخانیات در فرهنگ فارسی معین و همچنین فرهنگ عمید به توتون و تنباکویی که برای دود کردن استعمال می کنند تعبیر شده است.
با توجه به اینکه مطابق تعالیم دین اسلام ،استفاده از هر چیزی که به بدن ضرر برساند جایز نیست و بسته به شدن ان تا مرحله حرمت هم می رود ،قبحی کلی در این زمینه وجود داردولی حرمت قطعی استعمال دخانیات در نزد فقها بیان نشده است و باید با توجه به حکم کلی ضرر آن دراین موردنظر داد.
سیگاربرگبریده یا خردکردهتوتون استکه معمولاً در کاغذ نازک پیچیده شده‌است و برای «کشیدن دود» آن بکار می‌رود. نیکوتین ماده شیمیایی روان‌گردان (psychoactive) اصلی موجود در سیگار، اعتیاد آور است. نیکوتین به وسیله سیگار کشیدن به درون ریه‌ها وارد می‌شود و در عرض مدت چندثانيه به مغز می‌رسدسیگار کشیدن بیشتر از همه منجر به بیماریهای قلبی، کبدی و ریوی است. مصرف سیگار فاکتور اصلی وزمینه لازمه برای بیماری‌هایی همچونسکته قلبی،سکته مغزی، بیماریهای مزمن انسدادی ریه، شاملآمفیزموبرونشیت مزمنو سرطان (به خصوصسرطان ریه،سرطان حنجرهوسرطان پانکراس)است، همچنین سیگارکشیدن می‌تواند منجر به بیماریهای عروق محیطی وپرفشاری خونشود. شروع زود هنگام سیگار کشیدن در طول زندگی و کشیدن سیگار با درجه قطران بالاتر ریسک بروز این بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
گرچه باور کاذب فراگیری وجود داشته است که قلیان‌های آبی از سیگار خطر کمتری دارنداما اثبات شده است که دود استنشاق‌شده از قلیان، نه تنها همه مواد سرطان‌زای دود سیگار را داراست، بلکه مونوکسیدکربن بیشتری هم دارد. به علاوه دود قلیان مجموعه‌ای از مواد سرطان‌زای دیگر هم دارد که ناشی از سوختن زغال است و خطر انتقال بیماریهای عفونی مانند سل و هپاتیت از قطعه دهانی مشترک قلیان هم وجود دارد.
شیوع مصرف سیگار تا قبل از سال 1390 درایران بیشتر بود که متاسفانه روند افزایش مصرف قلیان به جای سیگار چند برابر شده، در نتیجه افزایش مصرف سیگار متوقف شده، اما قلیان جایگزین آن شده‌است.
هر وعده قلیان برابر مصرف یک پاکت سیگار بوده و قلیان، در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار ایجاد می‌کند بصورتی که مصرف یک نخ سیگار بین ۵۰۰ سی‌سی تا یک لیتر دود تولید می‌کند، اما استفادهٔ یک بار از قلیان ۱۰ تا ۲۰ لیتر دود تولید خواهد، دود استنشاق شده از قلیان، نه تنها همهٔ مواد سرطان زای دود سیگار را دارا است، بلکه مونوکسیدکربن بیشتری هم دارد.
گرچه آمارهای کاملا موثقی از میزان اعتیاد به دخانیات ، پایین ترین سن ابتلا در جامعه و همچنین عوارض ایجاد شده دراثر مصرف دخانیات در کشورمان موجود نیست و آمارهای گوناگون وزارت بهداشت گویای همه حقیقت در این مورد نیست ولی بسنده کردن به همین مقدار از گردش مالی و اقتصادی دخانیات ،قاچاق ،نابسامانی های خانوادگی و مرگ و میر های تدریجی هم قابل تامل است .
آماری مانند ابتلای بیش از 15 میلیون نفر به استعمال سیگار، کاهش سن مصرف تا 11 سالگی ،گردش مالی بیش از سه میلیارد دلاری ، قاچاق سیگارو ضرر 18 هزار میلیاردی به درآمد دولت بخشی از عوارض جبران ناپذیر دخانیات در کشورمان است که باید مرگ و میر های مستقیم و غیر مستقیم ناشی از دخانیات را نیز به آن افزود.
واقعیتی غیر قابل انکار در جذابیت استعمال سیگار وجود داردکه نمونه هایی از آن را نزد بازیگران مطرح و محبوب سینما و تلویزیون ، اقشار تحصیل کرده مثل پزشکان و اساتید و دانشجویان دانشگاه ها و حتی ورزشکاران هم شاهد هستیم و همین عامل به خاطر نقش الگویی این افراد در جامعه می تواند زمینه ساز گسترش استعمال دخانیات در جامعه باشد.
سیگار و قلیان با همه عطر و طعمشان و جذابیت های واقعی وساختگی شان در بطن جامعه حضور دارند و هر روز هم به تعداد قربانیان آنها اضافه می شود ،بیایید به خاطر همه با این معضل برخوردکنیم .
