بعد از صنعتی شدن جوامع ، نخستین مساله ای که به قول الوین تافلر درکتاب جابجائی قدرت از آن یاد می کند ، تولید و مصرف انبوه است . همین واژه تولید و مصرف انبوه است که در سایه علل متعددی که ناشی از کج کارکردی یا کم کارکردی دولتهای مستقر است شکل گیری توده های استثمارشده اقتصادی را رقم می زند.
البته این که طبقه مسلط اقتصادی در سایه سار رواج سرمایه داری بر دولتها نیز سیطره می یابند جزو اصول گفتمانی ، نگاه چپ است. آنچه امثال گرامشی و دارندورف سعی بر تحلیل آن دارند این است که طبقه مسلط علیرغم اینکه ابزار تولید انبوه را در اختیار دارند به نوعی تلاش می کنند تا با در اختیار قرار دادن دولت نیز منافع اقتصادی خود را بازتولید نمایند.
متاسفانه با نگاهی متساهلانه می توان خروجی این گفتمان را در تقسیم بندی 96 و 4 درصدی شعارهای قالیباف و هم چنین دوگانه محروم و ثروتمند رییسی و حتی گفتمان میرسلیم که در حمایت از فقرا به قدری پر رنگ است که نگاه موتلفه ای وی بی رنگ شده است ، در خدمت گفتمان چپ اسلامی دانست.
اصولگرایان ظاهرا چاره ای جز این ندارند تا به واقعیت های موجود جامعه بیش تر از اتوپیاها یا ایده آل های ذهنی خود بپردازند. آنها چند احتمالا به صورت تاکتیکی این مطالبات به حق مردم در برخورداری عادلانه از سفره انقلاب را علم نموده اند اما به هرترتیب آنچه مهم می نماید پذیرش مبانی چپ توسط اصولگرایان است.
آنها به این باور رسیده اند که این گفتمان توان به چال کشیدن نیروهای سیاسی رقیب را دارد. از ان بالاتر انرژی بالای این گفتمان در تحریک توده هاست. در دهه های قبل هرچند این اثربخشی سیاسی را جریانات غالب سیاسی مدیون و مرهون گفتمان روشنفکری و یا شبه روشنفکری است بودند اما توزیع نامناسب فرصت های اقتصادی منجر به شکل گیری طبقات بالایی و زیرین اقتصادی (محروم و ثروتمند) شده است به طریقی که اصولگرایان که ادعای وابستگی به مبانی انقلاب را بیش از سایرین به دوش می کشند ، به این واقعیت اقتصادی سیاسی اعتراف تلخی می نمایند چنانکه برای توفیق سیاسی در انتخابات نیز، شعارهای معروف این جریان مهم سیاسی را سر می دهند.
هر چند چپ مورد اشاره این مقاله نه ملهم از مارکسیسم و یا انشعبات آن ماند لنینیسم و .. بلکه ملهم از اندیشه های عدالت طلبانه اسلامی است اما به هرحال در بادی امر این اصولگرایان هستند که با اشاره تلویحی به مبانی گفتمان چپ ، اذعان می کنند بعد از 38 سال ، متاسفانه ما در دام سرمایه داری چنان غلتیده ایم که بایستی اعتراف نماییم صورت بندی اجتماعی جامعه به شکل دو طبقه استثمار کننده و استثمار شونده در آمده است.
این البته شاید آغاز راه اصولگرایان نباشد. چرا که احمدی نژاد از همین اردوگاه سربرآورده و به دنبال طرح چنین سرمشق هایی بود اما آنچنانکه دیدیم او بدلیل اینکه نتوانست تکانه های ناشی از مبارزه داخلی و هم چنین مبارزه خارجی را توامان مدیریت نماید در نیمه راه با چالش مشروعیت اثربخشی اقداماتش مواجه شد. البته این مسیر قطعا تداوم راهی است که احمدی نژاد آن را برای این جریان سیاسی به ارث گذاشته است. بایستی منتظر ماند و دید جریان چپ سیاسی (اصلاحات) که به سوی راست اقتصادی متمایل شده است در برابر این تز اصولگرایان کدام آنتی تز را طرح خواهند نمود و آیا آنتی تز آنها توان غلبه بر لکوموتیو عدالت طلبی چپ اسلامی را خواهد داشت یا نه؟
حسن ورزی