به گزارش تابناک یزد، برون سپاري و مشارکت بخش خصوصي در همه بخشهاي مديريتي، امروزه جاي خود را در بسياري از کشورهاي دنيا باز کرده است.
اين برون سپاري به ويژه براي نگهداري و حفاظت از محيط زيست نقش به سزايي در حفاظت از محيط زيست اين کشورها داشته است.
استان يزد علاوه بر ويژگيهاي فرهنگي و تاريخي، از جاذبههاي طبيعي و عرصههاي بکر و دست نخوردهاي برخوردار است به طوري که گونههاي گياهي و جانوري متعدد و حتي گونههاي نادر حيات وحش را در خود جاي داده است و مشارکت با بخش خصوصي براي حفاظت از اين گونهها، کاري دور از ذهني نيست.
اين عرصهها که در قالب قرقهاي خصوصي به متقاضيان بخش خصوصي ارائه ميشود، زمينه حفاظت از حيات وحش و گونههاي گياهي و جانوري را با مشارکت بخش خصوصي فراهم ميکند و در آينده عوايدي را از اين محل متوجه سرمايهگذاران بخش خصوصي خواهد کرد.
با توجه به هزينههاي بالاي نگهداري از عرصههاي طبيعي و تخريبهاي وسيع در عرصههاي مناطق آزاد از سوي افراد متخلف و غيرمجاز، حفاظت از اين عرصهها با مشارکت بخش خصوصي بسيار کارآمد خواهد بود.
زودبازده نبودن سرمايه گذاري در حوزه محيط زيست
مدير کل حفاظت محيط زيست استان يزد با بيان اين که سرمايهگذاري در حوزه محيط زيست، سرمايهگذاري زودبازدهي نيست و حداقل به 10 سال زمان نياز دارد، افزود: با توجه به تجارب موفق برخي کشورهاي آسيايي و آفريقايي در اين رابطه، کشور ما نيز بايد براي برون سپاري مديريت حفاظت از محيط زيست به بخش خصوصي ورود کند.
«سيدحسين سادات موسوي» افزود: استان يزد يکي از استانهاي پيشرو در برون سپاري مديريت حيات وحش استان بوده است به طوري که در حال حاضر 3 منطقه قرق در مناطق آزاد استان و خارج از مناطق 4گانه تحت مديريت محيط زيست با هماهنگي اداره کل منابع طبيعي استان به بخش خصوصي واگذار شده است.
وي اين مناطق را شامل مناطقي در عليآباد چهل گزي و دامگاهان در شهرستان مهريز و دربيد در شهرستان يزد اعلام کرد و گفت: اين عرصهها شامل 600 هکتار از مناطق آزاد استان است که بعضاً قبل از واگذاري، از جمعيت حيات وحش خالي شده بود ولي با ورود بخش خصوصي شاهد توسعه زندگي حيات وحش در اين مناطق هستيم.
وي ادامه داد: بخش خصوصي با نظارت محيط زيست براي حفاظت از حيات وحش در اين مناطق وارد عمل شده است و دولت نيز بايد حمايتهاي لازم را از بخش خصوصي در اين رابطه داشته باشد چرا که با استفاده از توان اقتصادي بخش خصوصي ميتوان زمينه حفاظت بهتر از حيات وحش را فراهم کرد.
بهرهبرداري سرمايهگذار از حيات وحش در آينده
سادات موسوي گفت: سرمايهگذار بخش خصوصي با استخدام نيرو و وسايل نقليه مورد نياز، زمينه حفاظت از منطقه تحت مديريت خود را فراهم ميکند و در ازاي آن بايد بهرهبرداري از اين حيات وحش شامل فروش پروانه شکار را در آينده به سرمايهگذار خصوصي واگذار کرد.
وي با بيان اين که 5 نقطه از کشور براي اجراي اين طرح درخواست دادهاند که 3 نقطه آن در استان يزد واقع شده است، افزود: در صورت تصويب اين مناطق در شوراي عالي محيط زيست، استان يزد در اين رابطه به الگويي براي ساير استانهاي کشور تبديل خواهد شد و در نهايت به نفع محيط زيست استان و کشور خواهد بود.
وي با تاکيد بر اين که سرمايهگذاري که به بخش محيط زيست وارد ميشود، نبايد ديدگاه اقتصادي کوتاه مدت داشته باشد، گفت: از ديگر بهرهبرداريهايي که ميتوان براي سرمايهگذاران اين بخش پيشنهاد کرد؛ اجراي طرح پرورش گونههاي حيات وحش در اين مناطق قرق است که مشابه آن در قالب طرح پرورش آهو در استان يزد پياده شده است و ميتواند الگوي مناسبي براي ساير گونهها نيز باشد.
قرق، سپر حفاظتي مناطق حفاظت شده
مدير کل حفاظت محيط زيست استان يزد با بيان اين که ايجاد اين مناطق قرق به عنوان سپر حفاظتي مناطق حفاظت شده استان نيز محسوب ميشود، افزود: همان طور که اکنون در مناطق قرق استان شاهد آن هستيم، زماني که گونههاي علفخوار در اين مناطق توسعه يابند، گونههاي گوشتخوار هم به اين مناطق خواهند آمد و حيات وحش منطقه توسعه خواهد يافت.
به گفته وي، با واگذاري مديريت منطقه علي آباد چهل گزي در پشت منطقه حفاظت شده کالمند بهادران مهريز زمينه حفاظت از حياتوحش کالمند نيز تقويت شده است چرا که تعداد گونههاي علخوار اين منطقه که قبلاً به صفر رسيده بود در اين مدت به 40 تا 50 گونه علفخوار رسيده است و شاهد حضور گونههاي گوشتخوار هم در اين منطقه هستيم.
واگذار نشدن مناطق قرق به بخش خصوصي
مدير کل محيط زيست استان يزد با تاکيد بر اين که هيچ واگذاري در ازاي همکاري با بخش خصوصي براي حفاظت از حيات وحش صورت نگرفته است، افزود: از آنجايي که اين اراضي جز مناطق 4 گانه محيط زيست نيست به هيچ عنوان محيط زيست استان حق چنين اقدامي را ندارد.
سادات موسوي افزود: متقاضياني که براي سرمايهگذاري در عرصههاي محيط زيست تمايل دارند، توانايي آنها سنجيده خواهد شد و اگر توانايي ورود به اين عرصه را نداشته باشند، خود به خود حذف خواهند شد.
وي با بيان اين که ميتوان ديدگاه تفريحي و گردشگري نيز به عرصههاي طبيعي استان داشت، تاکيد کرد: ورود بخش خصوصي به حفاظت از اين عرصهها، با توجه به اين که خسارت اين حوزه کمتر از ساير حوزهها است، بسيار ثمربخش خواهد بود.
به گزارش پرگار، شايان ذکر است خصوصي سازي و واگذارمناطق قرق به بخش خصوصي براي نگهداري و شکار در دولت قبل انجام شده است که اين روند در دولت جديد در استان يزد متوقف شده است.
ويژگي هاي زيست محيطي یزد
استان يزد با وسعتي معادل 131575 کيلومتر مربع در بخش مرکزي فلات ايران واقع است که از نظر وسعت چهارمين رتبه را در بين استانهاي کشور دارا مي باشد. به لحاظ موقعيت جغرافيايي در 29 درجه و 35 دقيقه تا 35 درجه و 7 دقيقه ي عرض شمالي و 52 درجه و 50 دقيقه تا 58 درجه و 16 دقيقه ي طول شرقي واقع شده است. جمعيت استان بر اساس گزارش سرشماري عمومي نفوس و مسکن در سال 1385 به 990 هزار نفر رسيده مي باشد. استان يزد به دليل واقع شدن در بخش مرکزي فلات ايران و نيز ساختار طبيعي و بوم شناختي خاص، وجود تنوع از نظر پستي و بلندي و تراکم ارتفاعات، وجود گستره هاي کويري در مجاورت گره هاي کوهستاني، تنوع ژئومورفولوژيک و ويژگيهاي اقليمي، در مجموع شرايطي را به وجود آورده که حاصل آن فقر منابع آب زيرزميني و ايجاد شرايط خاص زيستگاهي و رويشگاهي است. بر اساس سيستم دومارتن پهنه ي استان به سه اقليم خشک، نيمه خشک و مديترانه تقسيم مي شود. نظام بارندگي استان از نوع مديترانه اي با حداکثر زمستانه تبعيت مي کند و از سمت شرق و شمال به سمت غرب و جنوب، بر ميزان بارندگي افزوده مي شود. به طوريکه در مناطق کويري نظيرکوير سياهکوه، ريگ زرين و دره انجير ميزان بارندگي سالانه نزديک به 50 ميلي متر و در ارتفاعات استان نظير شيرکوه، باجگان وندوشن ميزان بارندگي از 300 تا 450 ميلي متر متغير است. استان يزد از نظر پستي و بلندي داراي تنوع فراوان است، به طوريکه ارتفاع آن از سطح درياي آزاد در نقاط مختلف متفاوت و از حدود 850 متر در اطراف ريگ زرين تا حدود 4 هزار متر در شيرکوه متغير است اين گستره ي ارتفاعي موجب شده تا بوم سازگان متنوعي شامل بوم سازگان کويري و بياباني، مرتعي و جنگلي در حوزه ي استان شکل گيرد. تراکم ارتفاعات در سه رشته مجزا که عمدتا رشته جبال مرکزي ايران را دنبال ميکنند، ديده ميشود که روند آنها شمال غربي جنوب شرقي و شمالي- جنوبي است. علاوه بر اين کوههاي جدامانده نيز در سطح استان به طور پراکنده وجود دارند. بلندترين ارتفاعات در جنوب غربي يزد (ارتفاعات شيرکوه) قرار دارد که از نظر اقليمي نيز بر منطقه تأثير ميگذارد. وجود اين ارتفاعات، استان را از نظر ژئومرفولوژيکي تنوع بخشيده و عليرغم کويري بودن، مناطق ييلاقي فراواني را در پهنه استان ايجاد نموده است. رشته کوه شيرکوه با راستايي شمال غربي- جنوب شرقي، استان را به دو قلمرو شرقي و غربي تفکيک کرده است. در قلمرو غربي کويرهاي گاوخوني، ابرکوه و مروست و در قلمرو شرقي 8 کوير کوچک و بزرگ قراردارد. عمدهترين کويرهاي استان يزد عبارتند از کوير سياهکوه، کوير ريگ زرين، کوير الله آباد، کوير ساغند، کوير درانجير، کفه مهدي آباد، کوير مروست، کوير ابرکوه و کفه طاقستان. استان يزد يکي از خشکترين مناطق حوزه داخلي کشور محسوب ميشود که حدود 5/12 ميليون هکتار عرصههاي منابع طبيعي را در برگرفته و در حاشيه کوير مرکزي ايران واقع شده است. سيماي منابع طبيعي استان شامل 9/5 ميليون هکتار اراضي کويري و بياباني، 5/6 ميليون هکتار مرتع و تقريباً 200 هزار هکتار جنگل طبيعي و دست کاشت ميباشد. آنچه حائز اهميت است نقش مؤثر اين منابع خدادادي در توسعه اجتماعي ـ اقتصادي استان است. لازم به ذکر است 1/20 درصد وسعت استان يزد به مساحت 3/2623294 هکتار با عناوين اثر طبيعي ملي، پارک ملي، پناهگاه حيات وحش، منطقه حفاظت شده و منطقه شکار ممنوع تحت مديريت سازمان حفاظت محيط زيست قرار دارد.
استان يزد به دليل دارا بودن عرصه هاي وسيع زيستگاهي و نيز وجود خرده اقليم هاي متفاوت نظير ارتفاعات شيرکوه، مجاورت با ناحيه رويشي زاگرس در جنوب و جنوب غرب تنوع اشکال توپوگرافي و غيرو به نسبت اقليم خشک و بياباني تنوع مناسبي از اشکال مختلف زيستي را در خود جاي داده است . بطوريکه بر اساس اطلاعات موجود تاکنون 130 گونه پرنده، 50 گونه پستاندار ،40 گونه خزنده و بيش از 800 گونه گياهي در استان شناسايي شده است . ناگفته نماند بطور قطع اين ارقام کل فون و فلور استان را در بر نمي گيرد و هنوز گونه هاي معرفي نشده قابل توجهي در استان وجود دارد. علاوه بر اين تنوع، آنچه که محيط زيست يزد را نسبت به بسياري از زيستگاههاي کشور ارزشمند تر ساخته، وجود گونه هاي بومي و يا داراي ارزش حفاظتي ويژه جانوري نظير يوزپلنگ آسيايي، گورخر ايراني، کاراکال، پلنگ، قوچ و ميش، کل و بز، روباه شني، جبير، رودک عسل خوار ، هوبره، زاغ بور، باقرقره شکم سياه، بالابان، بحري، عقاب طلايي، لاک پشت مهميزدار، بزمجه بياباني و ... مي باشد.
ناگفته نماند به عقيده بسياري از کارشناسان بيش از نصف جمعيت يوزپلنگ آسيايي در استان يزد زيست مي کنند. اين در حالي است که وسعت زيستگاهي به همراه دست نخوردگي نسبي و نيز وجود جمعيت هاي مناسبي از طعمه ها ، شرايط را براي زيست اين گونه ارزشمند تا حدودي مناسب ساخته است و در سايه حفاظت مستمر و زحمات و تلاشهاي شبانه روزي محيط بانان زحمت کش، ساير پستانداران در معرض خطر نيز حداقل در مناطق تحت مديريت محيط زيست شرايط نسبتا” مناسبي را براي ادامه حيات دارند.
به اين ترتيب در گيرودار توسعه کنوني حفظ شرايط زيستي اين گونه ها در طبيعت وظيفه سنگيني است که انجام بهينه آن در آينده مستلزم نگاه ويژه مسئولين به سازمان حفاظت محيط زيست از نظر تقويت تجهيزات، نيروي انساني اجرايي و تخصصي است. بديهي است نقش مردم بعنوان افرادي که به اشکال مختلف با طبيعت و زيستگاه گونه هاي حيات وحش ارتباط دارند در دستيابي به اهداف سازماني بسيار مؤثر مي باشد. بنابراين آموزش و ارتقاء سطح آگاهي مردم بويژه جوامع محلي مي بايست از اولويت هاي کاري مسئولين و متوليان امر قرار گرفته و با تأمين پيش نيازهاي آن، زمينه تحقق حفاظت پايدار از حيات وحش و زيستگاهها را فراهم نمايند.