مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی درباره بلوار پیامبر اعظم(ص) مبنی بر غیر قانونی بودن هرگونه ساخت‌وساز در این بلوار و ضرورت بازسازی بافت تاریخی و اجتناب از ساخت‌وساز در قسمتی از طرح که خارج از محدوده است، موجب واکنش برخی از مدیران استان شد.
به گزارش تابناک قم، حالا پس از گذشت 20 سال از این طرح و درست زمانی که شهر قم حداقل 800 میلیارد تومان برای این بلوار به بانک عامل مقروض مانده، شورای عالی معماری و شهرسازی این طرح را تصویب نکرده و ساخت‌وساز در این بلوار را غیرقانونی می‌داند. ساخت‌وسازی که قرار است هزینه‌های اجرای طرح را پوشش دهد و سرمایه‌ای برای شهر شود و از طرفی با جهت‌دهی خدماتی و اقامتی، نیازهای شهر قم برای تبدیل شدن به اقامتگاه دائم مسافران را برطرف کند.
سابقه دیرینه بلوار پیامبراعظم(ص)
مشاور مدیرکل راه و شهرسازی بروز مخالفت‌ها در کمیته فنی شورای عالی معماری و شهرسازی با طرح بلوار پیامبر اعظم(ص) پس از گذشت 20 سال را نشانه کم توجهی شرایط شهر قم دانست.
«سیدمجید فارغیان‌قمی» با اشاره به این‌که پروژه بلوار پیامبراعظم(ص) در سال 75 و با محوریت وزارت کشور آغاز شد، اظهار کرد: ابتدای امر فقط یک خط مستقیم بین حرم مطهر و مسجد جمکران کشیده شده بود و املاک در مسیر بر همین اساس بدون وجود طرحی تملک می‌شد.
وی افزود: املاکی که می‌تواست واجد ارزش تاریخی باشد املاکی بودند که تا میدان معلم قرار داشتند و بعد از آن بافت جالب توجه شهری وجود نداشت.
مشاور مدیرکل راه و شهرسازی استان قم ادامه داد: در دهه 70 شهرداری تهران و شرکت صبوران شروع به تملک کردند که دوره طولانی وقفه وجود داشت و در زمان شهرداری وقت طرح تعدیل شد و قسمت‌هایی از عرض معبر کاهش یافت.
وی با اشاره به این‌که ادامه عملیات در عمل از شورای سوم شروع شد، گفت: 400 میلیارد تومان اوراقی که زمان شهردار وقت فروخته شد توان خاصی برای این موضوع ایجاد کرد.
فارغیان‌قمی با اشاره به این‌که بلوار پیامبر اعظم(ص) به مناسبت‌های مختلف چندین بار به شورای عالی معماری و شهرسازی کشور رفته است، اظهار کرد: شورای عالی معماری و شهرسازی بالاترین نهاد قانون‌گذار در حوزه معماری و شهرسازی است و مصوبه‌هایش برای همه لازم‌الاجراست.
عضو سومین دوره شورای اسلامی شهر قم ادامه داد: این طرح در سال 78 یک مصوبه دارد که اصل طرح را مورد تأیید قرار داده است و مطابق آن با شرکت فجر توسعه عقد قرارداد شد. 3 سال مراحل تهیه طرح در استان را گذراندند و اواخر سال 92 بود که طرح به تصویب کمیسیون ماده 5 استان رسید.
این کارشناس معماری و شهرسازی گفت: اکثریت طرح مصوب شده در کمیسیون ماده 5 به عرض 400 متر و قسمت‌هایی هم به عرض 150 متر در نزدیکی حرم مطهر رسید.
وی با اشاره به این‌که درخواست‌هایی از داخل استان برای تجدید نظر در طرح این بلوار وجود داشت، اظهار کرد: در جلسه مرداد امسال بحث بلوار پیامبر اعظم(ص) دوباره در دستور کار شورای عالی معماری و شهرسازی قرار گرفت.
ساماندهی یکپارچگی محور و بافت پیرامونی، یکپارچگی طرح بلوار با طرح جامع جمکران و ملاحظه‌ها و تأثیرهای عوامل اقلیمی از مواردی بود که قرار شد در کمیته فنی مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین هویت فرهنگی و زیست‌محیطی، توجه به احکام طرح جامع ساختاری راهبردی در تخصیص سرانه‌های خدماتی به نحوی که از بارگذاری فراتر از سرانه‌های خدماتی در اطراف محور خودداری شود از دیگر مواردی بود كه قرار است در كمیته فنی بررسی شود.تعیین نوع کاربری‌ها، فعالیت‌های پیرامون محور، تعیین آب مورد نیاز طرح و نحوه تأمین آن از مواردی بود که قرار شد در کمیته فنی مورد بررسی قرار گیرد.
تصمیم‌های دستوری
فارغیان‌قمی با اشاره به این‌که از این طرح در 3 جلسه کمیته فنی دفاع شده است، اظهار کرد: در این جلسه‌ها انتقادهای تندی نسبت به طرح شد که از سوی استان هم تلاش بسیاری برای تبیین مسائل پیش‌آمده صورت گرفت. در زمینه این انتقادها توضیح دادیم بخش‌هایی که از نظر ما غیر شهرسازانه است، مانند تخریب بافت تاریخی اطراف حرم مطهر یا مسیریابی مستقیم، همه در دهه 70 انجام شده، حالت دستوری داشته و در مسیر مشاوره و کارشناسی قرار نگرفته است.
فارغیان‌قمی افزود: زمانی که قرار بود طرح برای این بلوار تهیه شود، این تخریب‌ها انجام شده بود و مدت‌ها فاصله حرم مطهر تا خیابان معلم به دلیل تملک دانه‌ای به یک بافت ناامن جرم‌خیز تبدیل شده بود.
مشاور مدیرکل راه و شهرسازی استان قم گفت: کمیته فنی شورای عالی معماری و شهرسازی پس از بررسی‌ها با اعلام مخالفت بنیادین با رویکرد اصلی طرح در اتصال دو مجموعه از طریق معبر مستقیم، طرح ارائه‌شده را پاسخگوی مبنای تعیین‌شده از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی تشخیص نداد و مقرر کرد بر اساس چارچوب تعیین‌شده اقدام‌های جبرانی انجام شود که یکی از اقدام‌های جبرانی این است که باید همه خانه‌های تاریخی که خراب شده دوباره ساخته شوند. بر اساس این مصوبه تا زمانی که طرح جدید تهیه و تصویب نشده هر گونه اقدام عمرانی در این مسیر غیرقانونی است.
وی با اشاره به این‌که از دیدگاه شهرسازی ارتباط دو نقطه یادمانی مهم لزومی ندارد که به صورت خط مستقیم باشد، افزود: با این حال، سال 78 شورای عالی معماری و شهرسازی با توجه به این‌که تخریب‌ها صورت گرفته بود، با طراحی این بلوار موافقت کرده است.
بازخواستی که منطقی نیست
فارغیان‌قمی اضافه کرد: مصوبه شورای عالی شهر قم در سال 86 برای طرح جامع شهر، هم صحه دیگری بر این طرح است چرا که محدوده این طرح داخل محدوده شهر شده است؛ یعنی شورای عالی معماری و شهرسازی دوبار بر این پروژه صحه گذاشته است.
وی گفت: در آن مقطع این کار تصمیم مدیریتی بود و این که در حال حاضر استان را برای آن بازخواست کنند، منطقی نیست.
مشاور مدیرکل راه و شهرسازی تأکید کرد: اصل این ایده که یک مسیر دسترسی روان از حرم مطهر به جمكران داشته باشیم ایده خوبی است اما راه‌هایی وجود داشت که بافت تاریخی در این محدوده تخریب نشود.
وی در عین حال معتقد است اگر مجموعه‌ای قرار است موضوعی را راهبری کند باید در جای خود این کار را انجام دهد نه این‌که پس از وقوع همه اتفاق‌ها چنین برخوردی صورت گیرد.
دلایل اجرا نشدن طرح
شهردار قم هم در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به این‌که نماینده‌های مجلس شورای اسلامی مقابل این مصوبه موضع‌گیری کرده‌اند، اظهار کرد: این مسأله به چند دلیل اجرایی نیست.
«سیدمرتضی سقائیان‌نژاد» گفت: وقتی در گذشته در شورای عالی معماری و شهرسازی کلیت طرح بلوار پیامبر اعظم(ع) مورد تصویب قرار گرفته و در شرایطی که در کمیسیون ماده 5 استان قم هم این موضوع تصویب شده، برای شهرداری در زمینه این طرح حقوق مکتسبه ایجاد شده است و کسی نمی‌تواند به راحتی این طرح را متوقف کند.
وی با اشاره به این‌که شهرداری قم 4 هزار میلیارد ریال برای بلوار پیامبر اعظم و با توجه به همین مجوزهایی که صادر شده، اوراق مشارکت فروش رفته و مردم در این موضوع شریک شده‌اند، اضافه كرد: این موضوع به صورت کامل در دیوان عدالت اداری قابل پیگیری است. ما هنوز وارد این عرصه نشده‌ایم اما اگر قرار باشد این مصوبه اصلاح نشود حتی یک شهروند قمی که در اوراق مشارکت این طرح شریک شده می‌تواند از این موضوع شکایت کند چرا که در این موضوع برای او حق ایجاد شده است.
ساخت مسیر بلوار پیامبر اعظم(ص)
«گفته‌اند باید عرض معبر را به قبل برگردانید و بافت تاریخی را دوباره بسازید؛ اما آیا امکان دارد وقتی زمین مردم را خریده‌ایم و تخریب کرده‌اند دوباره طرح دیگری رویش بگذاریم؟ گفته‌اند که این مسیر فقط پیاده‌راه باشد اما در این بلوار مسیر پیاده‌روی به حد لازم دیده شده است.» شهردار قم معتقد است اشکال‌های قانونی بسیاری می‌شود به مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی درباره بلوار پیامبر اعظم(ص) وارد کرد.
وی با طرح این سؤال که چرا نباید به این بلوار نگاه تمدنی داشته باشیم؟ گفت: قم این ظرفیت را دارد که از بلوار پیامبر اعظم(ص) یک مسیر تمدنی بسازد.
سقائیان‌نژاد با اشاره به این‌که بسیاری از کمبودهای قم از جمله ضعف زیرساخت‌های اقامتی را می‌شود در بلوار پیامبر اعظم(ص) تأمین کرد گفت: این گونه تصمیم‌گیری کردن برای شهرستان‌ها بدون توجه به مشکلات کار نادرستی است.
حقی ضایع نمی‌شود
سقائیان‌نژاد گفت: این قضیه اگر این گونه پیش برود با آن مقابله خواهیم کرد.
شهردار قم افزود: اتفاق‌هایی که در این 20 سال در این بلوار افتاده برای افراد حقوقی به وجود آورده است و اگر هم اشتباهی صورت گرفته باید همان موقع جلویش گرفته می‌شد.
وی با اشاره به این‌که مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی دست او را برای پیگیری سرمایه‌گذاری در بلوار پیامبر اعظم(ص) بسته است، گفت: تصمیم داریم زمین‌های این بلوار را با ارگان‌های طلبکار شهرداری قم تهاتر ملکی کنیم که دستمان برای این کار بسته است.
سقائیان‌نژاد معتقد است اگر وزارت راه و شهرسازی می‌خواهد در این عرصه همچنان اصرار داشته باشد فقط یک راه وجود دارد و آن این است که کسانی که این تصمیم را گرفته‌اند، هزینه‌های این بلوار را پرداخت کنند.
شهردار قم به قسمتی از مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی درباره اجرا نشدن ساخت‌وساز در خارج از محدوده شهری در طرح بلوار پیامبر اعظم(ص) اشاره کرد و افزود: در حال حاضر بحث روستای جمکران اصلا مطرح نیست.
وی اظهار كرد: گفته‌اند خارج از محدوده باید به صورت آلاچیق و پیاده‌راه باشد در حالی که مشخص نیست با چه تفکر شهری این نظر را مطرح كرده‌اند.
منبع: همشهری
