به گزارش خبرنگار مهر، گرایش قابل توجه به رشته پزشکی در سال های اخیر گرهی بر تعادل رشته های تحصیلی دانش آموزان انداخته که حتی با دهان باز نمی شود.
دانش آموزان در فرصت انتخاب رشته تحصیلی اغلب به سمت تجربی رفته و رشته های انسانی، هنر و هنرستان را در اولویت های آخر قرار می دهند. سهم رشته ریاضی نیز چندان قابل توجه نیست.
هر چند مدیران آموزش و پرورش استان دلیل بروز این اتفاق را به خانواده ها و فرهنگ های اشتباه از جمله چشم و هم چشمی نسبت می دهند اما نمی توان از ناتوانی مدارس در هدایت درست دانش آموز چشم پوشی کرد.
در واقع خیل عظیم داوطلبان رشته های تجربی با آرزوی پزشک و دندان پزشک شدن تمامی پازل های آموزشی برای تعادل بخشی به رشته ها را بر هم زده و مدرسه و دانشگاه را تواما دچار مشکل ساخته اند.
اجبار والدین در انتخاب رشته تحصیلی
مدیران آموزشی می گویند دلیل اصلی به والدین باز می گردد که دانش آموز را مجبور به انتخاب رشته خاصی می کنند.
در واقع اینکه دکتر شدن آینده تو را تامین می کند اعتقاد بسیاری از پدران و مادران شده و دانش آموز بدون علاقه وارد رشته خاصی می شود.
از سوی گفتگوی خبرنگار مهر با چند تن از دانش آموزانی که رشته تجربی انتخاب کرده اند نیز نشان می دهد دخالت ها وجود دارد و هر چند پدران و مادران امروز تحصیل کرده تر، آگاه تر و مطلع تر از پدران و مادران نسل های قبلی هستند اما دخالت در انتخاب رشته همچنان به قوت خود باقی است.
سارا سلطان پور می گوید مادرم به دلیل اینکه همه پسر عمه ها و دختر عموهایم دکتر هستند مجبورم کرد پزشکی بخوانم.
پدر و مادر این دانش آموز هر دو مهندس هستند اما اصرار دارند سارا از سایر بچه های فامیل کم نیاورد.
سارا علاقه ای به رشته تجربی ندارد و از درس زیست شناسی نیز چندان خوشش نمی آید. خودش فکر می کند اگر ریاضی می خواند موفق تر بود و پدرش در کار هم می توانست حمایتش کند.
طناز محمدی نیز مجبور شده تجربی بخواند چرا که به عقیده پدرش پزشکی رشته پول سازی است و پزشکان همه پولدارند.
این در حالی است که طناز آرزو داشته هنر بخواند و از کودکی همه اطرافیان بارها به وی گفته اند در رشته های هنری استعداد بی نظیری دارد.
ضد فرهنگ هایی برآمده از نامعلوم
روی دیگر قضیه اجبار در تحصیل، دلایل والدین است که به نظر می رسد منطق درستی پشت آن حاکم نیست و یا حداقل دلایل آن به درستی مطالعه و تحلیل نشده است.
اغلب والدین تجربی را صرفا برای رشته های پزشکی، دندان پزشکی و داروسازی می خواهند و به همان اندازه که این رشته ها بالا دیده می شود رشته های پیراپزشکی در سطح پایین از نظر پرستیژ اجتماعی تصور می شود.
معصومه دوستخواه دلیل اصرار خود برای رشته تجربی را تضمین آینده فرزندش می داند و می گوید در این رشته ها هم می تواند در جامعه سربلند باشد و هم آینده شغلی خوبی خواهد داشت.
علی محمدی نیز تاکید دارد که الان قضاوت مردم به ظواهر است و آینده دخترم حتی در ازدواج با انتخاب رشته مناسب تامین می شود.
با این وجود بررسی کلی نگاه جامعه به رشته های تحصیلی مختلف نشان می دهد هیچ منطق و قطعیتی پشت انتخاب ها وجود ندارد.
چرا که در همین رشته پزشکی تا قبل از اجرای طرح تحول نظام سلامت دختران پزشک فارغ التحصیل حاضر به خدمت شغلی در مناطق محروم نمی شدند و تعداد قابل توجهی از فارع التحصیلان به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان خانه نشین می شدند اما به مناطق محروم و روستاها نمی رفتند.
علاوه بر این مدیر کل آموزش و پرورش استان اردبیل تاکید دارد که این تابو که دانش آموز تنبل به هنرستان پا می گذارد باید شکسته شود.
صابر سپهری شمار موفقیت های شغلی رشته های هنرستانی را حتی بیشتر از تجربی و ریاضی می داند و نگران نوع نگاه خانواده ها است.
هفت هزار نفر پشت کنکور تجربی در اردبیل
اوج نگرانی را باید در آمارها مشاهده کرد. به گفته سپهری هفت هزار نفر دانش آموز پشت کنکور تجربی داریم که طی کنکور سال گذشته یا سال های قبل از رشته پزشکی قبول نشده اند و دوباره کنکور می دهند.
مدیر کل آموزش و پرورش استان تصریح کرد: این رقابت در حالی است که کل ظرفیت کشور برای پذیرش در رشته پزشکی تنها چهار هزار نفر است.
سرخوردگی، نا امیدی، عدم موفقیت در تحصیلات و اتلاف وقت و حتی در برخی مواقع ترک تحصیل از ثمرات الزام های بی اساس برای تحصیل در رشته خاص است.
تا جایی که یکی از دانش آموزان در گفتگو با خبرنگار مهر دلیل دو سال پشت کنکور ماندن خود را ناتوانی در قبولی از رشته پزشکی عنوان کرد و گفت: از فامیل خجالت کشیدم و به همین خاطر درس را بی خیال شدم.
هدایت مدرسه کافی نیست
هر چند طی سال های اخیر این گرایش ها زیر پوستی در مدارس ریشه دوانده اما به نظر می رسد اولیا غافل بوده اند که امروز تابوی پزشکی ذهن دانش آموز را تحت فشار قرار داده است.
مشاوران هدایت تحصیلی نه تنها نتوانسته اند تاثیر گذار باشند بلکه مدارس نیز موفقیت خود را با قبولی تعداد دانش آموز در رشته های پزشکی در بنرها نوشته و به در و دیوار شهر نصب کرده اند و خود این فرهنگ را تشویق و ترغیب کرده اند.
هیچ مدرسه ای بابت تلاش برای کشف علایق دانش آموز مورد توجه نبوده و هیچ مدیر مدرسه ای علاقه مندی دانش آموز را اصلی ترین رکن انتخاب رشته مدرسه خود قرار نداده است.
امروز تمامی این ضعف ها بر سر برنامه های تحصیلی آوار شده و مدیر کل آموزش و پرورش استان از توسعه نامتعادل رشته های تحصیلی ابراز نگرانی می کند.
در عین حال تلاش برای تشویق دانش آموزان در رشته های فنی و حرفه ای نیز تنها به پشت تریبون ها محدود مانده و عملا خروجی نداشته است.
۵۲ درصد رشته های نظری و ۴۸ درصد رشته های هنرستان آخرین آماری است که از تراکم دانش آموزان اردبیلی ارائه شده است. و جالب تر آنکه بیش از نیمی از دانش آموزان در رشته های نطری سال گذشته کنکور تجربی داده اند.
ناهماهنگی بین اولیا و مربیان
نکته کلیدی در انتخاب رشته ها ناهماهنگی بین اولیا و مربیان است که مشاوران تحصیلی نیز در رفع این خلا عملا اقدامی نداشته اند.
تا جایی که بخش عمده سردرگمی دانش آموز به همین ناهماهنگی ها باز می گردد و دانش آموز با لذت و علاقه مندی تحصیلات خود را ادامه نمی دهد.
مدیر کل آموزش و پرورش استان تاکید دارد که یکی از دلایل ریزش قبولی در دانشگاه ها همین بی علاقه گی است.
در این میان موسسات کمک آموزشی نیز نقشی فرمالیته و تجاری بر دوش گرفته اند و پشتیبانان تحصیلی و مشاوران خود را وارد دعوای خانوادگی و دردسرهای تشویق دانش آموز به علاقه مندی خود نمی کنند.
در واقع در اجرای مسئولیت اصلی خود به عنوان کمک تحصیل بودن ناتوان بوده و دست به دست مدارس فضایی را فراهم آورده اند که به یک پازل حل نشدنی تبدیل شده است.
ظرفیت دانشگاه ها مازاد بر نیاز
سرپرست دانشگاه محقق اردبیلی در یکی از جلسات اعلام کرد ظرفیت صندلی دانشگاه ها مازاد بر تعداد تقاضا است و به زودی تعدادی از صندلی ها خالی خواهد ماند.
گودرز صادقی معتقد است رقابت برای جذب دانشجو بی فایده است و در حال حاضر دانشگاه ها باید بر اساس توسعه رشته های تحصیلات تکمیلی و فن آوری رقابت کنند.
در واقع تغییر تعداد و گرایش دانش آموزان برنامه های جدیدی به دانشگاه ها تحمیل کرده و به حدی رشته های دانشگاهی به اشباع رسیده که دانشگاه ها بر سر جذب دانش آموز به کشمکش دچار شده اند.
اظهارات این مسئول نشان می دهد راه انتخاب برای دانش آموز باز است و می تواند رشته های مورد علاقه خود را با فراغ بال انتخاب کند.
تنها در این میان سوال بی پاسخ بازار کار رشته های دانشگاهی است که متاسفانه برنامه ریزی ها برای اصلاح چهره بازار در کوتاه مدت پاسخ مطلوب نخواهد داشت.
بازار کار نیازمند تخصص است
تا جایی که برخی مسئولان با انتقاد از فعال شدن برخی رشته های دانشگاهی مانند شیمی در تمامی دانشگاه ها معتقدند این روند باید تغییر یابد و دانش آموزان به سمت رشته های مهارتی بروند.
موضوعی که اغلب از ذهن والدین به دور می ماند ضرورت به همراه داشتن تخصص در بازار کار است. حتی یک پزشک فاقد کارایی و یا یک مهندس کم سواد نیز در جستجوی کار دچار مشکل خواهد شد.
در واقع علاقه مندی در رشته خاص موتور محرکی برای طی کردن مراحل دست یابی به تخصص بوده و می تواند خود در تامین آینده شغلی نقش ایفا کند.
البته نباید از ضرورت بازنگری در سیاست گذاری های غلطی که حتی دانش آموز را برای ادامه تحصیل دلسرد می کند غفلت کرد.
بررسی ها نشان می دهد خود سیاست گذاری ها در شکل گیری نظرات والدین و دانش آموزان دخیل بوده و اگر امروز کسی به جغرافیا، مهندسی برق، صنایع دستی و تربیت بدنی علاقه نشان نمی دهد دلایل قابل توجهی پشت سر خود دارد.
دانش آموزان کنکوری اردبیل اینبار رقابت سخت تری به نسبت سال قبل خواهند داشت و مشخص نیست این رقابت فرسایشی به دلیل برنامه ریزی و سیاست گذاری های نادرست آیا در سال های بعد نیز تکرار خواهد شد.