با آدرس اهالی شهر رضی و بعد از طی چند کیلومتر راه و گذشتن از روستای خلیفه لو، روستایی در پشت پیچ‌وخم کوه‌ها و ارتفاعات به چشم می‌رسد. آن هم درست زمانی که آدمی از وجود هرگونه حیات انسانی در پشت ارتفاعاتی که تنها در تابستان و تنها در روز بی‌رحم نیست، چشم پوشیده است.
۶۰۰ سال پیش یکی از اهالی روستای خلیفه لو به نام علی در این مکان چرا داشت که به زبان محلی کران است. این اتفاق نام روستا را شکل داد و به تدریج خانه‌ها ساخته شد و ترکیب علی کران شکل گرفت. روستایی با مردم به زبان ترکی و مذهب شیعه که در زمستان بیش از ۱۰۰ نفر و در تابستان بیش از ۳۰۰ نفر جمعیت دارد.
به گفته اهالی بر خلاف برخی روستاها ۷۰ درصد جمعیت آن جوان است، اما مشکلاتی که می‌رود تا زندگی را هر روز و هر روز سخت‌تر کند، جوانان را نیز به شهرها و روستاهای اطراف مهاجرت می‌دهد.
علی کران در فاصله هفت کیلومتری مرز ایران و آذربایجان یکی از نقاط صفر محرومیت است که هنوز که هنوز است در آب و گاز و راه و طرح هادی تنها وعده شنیده و موی مردان خود را سفید کرده است.
«یابا» گیاه مخصوص روستا
علی کران از آن دست روستاهایی است که در زمان زمستان راه ارتباطی خود را از دست می‌دهد. اما مشکلات زندگی در دامن کوه و کمر دل اهالی را قوی و رویشان را هر چند آفتاب‌سوخته اما گرم و مهربان ساخته است.
اهالی علی کران میراث دار گرمی تیز و تند خورشیدی هستند که تنها تا شهریورماه در کنارشان هست. به گفته احمد شکری یکی از اهالی روستا مردم این منطقه با کشاورزی و دامداری معیشت می‌گذرانند.
وی تصریح کرد: مردم روستا گندم و جو می‌کارند و گندم دیم این روستا به حدی مرغوبیت دارد که اگر نان آن پخت شود عطر آن در کل روستا می‌پیچد.
به واقع نیز تولیدات روستا به یادمان می‌آورد که آنچه در شهر به نام نان می‌فروشند تنها با صورت ظاهری نان است و طعم و عطر خود را از همان روزی که نانوا کیفیت را فراموش کرده از یاد رفته است.
به گفته بخشدار ارشق ۳۷ گیاه دارویی در این روستای کوچک شناسایی شده اما امکانات لازم برای تولید وسیع و هدفمند آن وجود ندارد.روستای علی کران در تولید گیاهان دارویی نیز حرف‌ها برای گفتن دارد. زنان روستایی که حالا ما را محاصره کرده‌اند از درختان زرشک، زالزالک، نسترن وحشی(گیلدیک)، آویشن، بابونه و گل بنفش می‌گویند.
خدیجه خاله در حالی که یک ظرف یابا در دست گرفته است به من از خاصیت‌های این گیاه وحشی که از خانواده سیر است می‌گوید. یابا برای پخت کباب و حتی به عنوان سبزی برنج در سبزی‌پلو استفاده می‌شود.
به گفته بخشدار ارشق ۳۷ گیاه دارویی در این روستای کوچک شناسایی شده اما امکانات لازم برای تولید وسیع و هدفمند آن وجود ندارد.
ظاهر نوری معتقد است خاک روستاهای ارشق از زر است چرا که با کمترین رسیدگی بیشترین بهره‌وری را دارد اما لازم است روستا به امکاناتی دست یابد تا بتواند از طبیعت خود بهره گیرد.
شکری از اهالی روستا معتقد است نه تنها در تابستان بلکه در اوایل بهار نیز انواع گیاهان دارویی در اطراف این منطقه رشد می‌کنند.
وی با ذکر مثالی به قارچی اشاره کرد که در اردیبهشت‌ماه رشد کرده و به واقع طعم کم‌نظیری دارد.
تمامی امکانات خدادادی روستا در وضعیتی است که اهالی با کمترین امکانات و ادوات به شکل سنتی کشاورزی می‌کنند و هیچ یک از نهادهای متولی توسعه روستاها حداقل در بخش کشاورزی دستگیر این روستا نبوده‌اند.
یکی از اهالی ارشق که در تهران واحدهای تولیدی دارد به خبرنگار مهر گفت: بنده حاضرم در این روستا سرمایه‌گذاری کنم اما وقتی کمترین امکانات را به من نمی‌دهند چگونه ریسک کنم و سرمایه‌ام را به اینجا بیاورم.
۳۰۰ نفر با تانکر آب می‌خورند
به گفته فریدون محمدی اصلی‌ترین مشکل روستا نبود آب است بطوریکه آب روستا از چشمه‌های اطراف توسط اهالی تأمین می‌شود و در بخش‌هایی از سال نیز با تانکر سیار آبرسانی می‌شود.
اگر چشمه‌های اطراف روستا به درستی هدایت و آبرسانی شود آب روستا تأمین خواهد شدشکری از اهالی روستا نیز اضافه کرد: این در حالی است که اگر چشمه‌های اطراف روستا به درستی هدایت و آبرسانی شود آب روستا تأمین خواهد شد اما دریغ از آب به اندازه کافی.
وی افزود: به غیر از تعداد محدودی از خانواده‌ها مابقی در تأمین آب برای شست‌وشو مشکل دارند و هنوز در بیشتر خانه‌ها آب را در دیگ گرم کرده و استحمام می‌کنند.
شکری تأکید کرد: حتی مخزن آب نیز به دلیل کمبود آب در بیشتر اوقات سال پر نمی‌شود و اهالی روستا انتظار دارند مسئولان آن ها را فراموش نکنند و به خواسته‌های آن ها رسیدگی کنند.
هرچند بخشدار ارشق از اجرای طرح‌های تأمین آب روستاهای این روستا خبر داد اما به نظر می‌رسد برخی وعده‌های مسئولان همچنان روی زمین‌مانده است.
بطوریکه به گفته اهالی سال گذشته ۱۲ میلیارد ریال اعتبار برای آسفالت راه ورودی روستا و چاه عمیق پیش بینی شده اما عملاً اختصاص نیافته است.
طرح هادی حق روستا است
در ورودی روستا بعد از اتمام آسفالت بخشی به راه خاکی می‌رسد که یک کیلومتر بیشتر نیست. شیب تند این حد واصل موجب شده اهالی نام این بخش از جاده را جلوگیر بگذارند. نامی که به واقع برازنده است. جلوگیر در تابستان یکی از دلایل تصادفات و در زمستان دلیل انسداد راه ارتباطی روستا است.
هر چند اهالی روستا بارها دوندگی داشتند تا این مانع از راه روستا برداشته شود اما پیگیری‌ها بی‌نتیجه است.
یکی از اهالی روستا گفت: به نماینده سابق مشگین شهر گفتم این راه را درست کند وگرنه مجبور خواهم شد از اموال خودم بفروشم و راه روستا را از این وضع دربیاورم؛ اما متأسفانه کسی توجهی نداشته است.
مسدود شدن راه روستا در زمستان سرمایه‌گذاران را نیز از این بخش تارانده بطوریکه هر چند این روستا پتانسیل‌های متعددی در تولید گیاهان دارویی، کشاورزی، زنبورداری و صنایع‌دستی شامل بافت قالی، جاجیم و گلیم دارد اما عملاً بهره‌ای از استعداد خود نمی‌برد.
علاوه بر این طرح هادی روستا نیز اجرا نمی‌شود. اهالی معتقدند این روستا ۲۵ خانوار ثابت دارد اما بخشدار ارشق معتقد است اهالی ثابت هفت خانوار بیشتر نیست و در مجموع طرح هادی همچنان در این روستا که سرمایه‌گذار آماده به سرمایه‌گذاری دارد اجرا نشده است.
سلطان حیدر به زیر بولدوزر میراث فرهنگی رفت
مناطق اطراف روستای علی کران شکار ممنوع است. اطراف این روستا محل زیست کبک و کبوتر است و در کمال تعجب به جای تابلویی برای ورودی روستا در ورودی فقط یک تابلوی منطقه شکار ممنوع نصب شده است.
زنان روستا از گندمی که تولید دست همسران آن ها است نان خانواده را می‌پزند و با گیاهانی که از اطراف روستا جمع‌آوری می‌کنند، غذاهای متنوع طبخ می‌کنند.
یوخا یا ساج چورگی یا نانی که روی صفحه گرد فلزی پخته می‌شود، نان محلی روستا است. علاوه بر این ایشدی فطیر یا فطیر همراه با مغز خوراکی توسط بانوان کدبانو در تنور داغ پخته می‌شود.
پروین بهزاد به خبرنگار مهر گفت: در پخت فطیر آرد، تخم‌مرغ، روغن مایع، زردچوبه، شکر، نمک، شیر و خمیرمایه استفاده می‌شود و برای رنگ طلایی آن دوغ و تخم‌مرغ را مخلوط کرده و روی فطیر می‌کشند.
وی افزود: علاوه بر این اهالی روستای غذای محلی دارند که داخل فطیر با قارچ، گوجه، پیاز و سبزی‌های محلی پر می‌شود که یک نوع سبزی محلی از خانواده اسفناج به نام کته به آن اضافه می‌کنند.
در گذشته اهالی روستا هر زمان باران نمی‌بارید به زیارتگاهی به نام سلطان حیدر مراجعه می‌کردند تا برای روزی خود دعا کنند.
شکری از اهالی روستا گفت: سلطان حیدر زیارتگاهی بود که یکی از پیرزنان روستا همه کودکان روستا را جمع می‌کرد و از هر خانه‌ای نیز به قدر وسع مواد غذایی می‌گرفت و به زیارت می‌برد.
وی افزود: اهالی از این روستا حاجت خود را می‌گرفتند و به نظر می‌رسد قدمت آن به زمان صفویه می‌رسد اما متأسفانه زیارتگاه به زیر بولدوزر میراث فرهنگی رفت و دیگر اثری از آن باقی نمانده است.
بخشدار ارشق تصریح کرد: روستاهای متعددی در بخش ارشق وجود دارد که جاذبه‌های کم‌نظیری برای گردشگران محسوب می‌شود.
نوری افزود: در این روستاها خانه‌ها با مصالح بومی ساخته شده و غذاهای محلی مصرف می‌شود و علاوه بر این مهمان‌نوازی اهالی روستا کم‌نظیر است.
وی متذکر شد: با وجود تمامی این ظرفیت‌ها روستاهای ارشق نیازمند رسیدگی هر چه بیشتر است و انتظار می‌رود وقتی خود اهالی روستا تمایل به ماندگاری و کمک در عمران روستا دارند، مسئولان نیز کمک خود را دریغ نکنند.
باسلام کجای سلطان حیدر با بولدوزر خراب شده لطفا نشان دهید. ممنون