مهمترین ولادتی که در روزهای روشنایی و روشنگر ماه رجب واقع شده، ولادت
حضرت أمیرالمؤمنین(ع) است؛ وجود مقدسی که زندگی ایشان مملو از ویژگیها و
خصوصیات بارز است.
اولین چیزی که در ولادت أمیرالمؤمنین(ع) اتفاق افتاد این بود که ایشان
اولین مولودی هستند که هم پدرشان و هم مادرشان، «هاشمی» هستند، یعنی آن
حضرت هاشمی زاده طرفین هستند.
أمیرالمؤمنین(ع) مولود کعبه، یا به زبان فارسی خانهزاد خانه خدا هستند و
این ویژگی از آغاز تا پایان، خصلت منحصر به فرد ایشان است که در خانه خدا
به دنیا بیایند و در خانه خدا به شهادت برسند. به قول شاعر «میسر نگردد به
کس این سعادت / به کعبه ولادت، به مسجد شهادت» سخنی بین خلیفه دوم و
أمیرالمؤمنین(ع) در همین رابطه نقل شده که خیلی درس آموز است. خلیفه دوم،
روزی در مسجد مدینه دستش را روی شانه أمیرالمؤمنین(ع) گذاشت و خطاب به
ایشان گفت که شما 3 خصلت دارید که هیچ کسی این ویژگیها را ندارد؛ اول
اینکه مولود کعبه هستید، دوم اینکه شوهر حضرت زهرا دختر نبی مکرم اسلام
هستید و سوم، همه درها به مسجد بسته شد مگر در خانه تو که همین الان هم باز
است.
حضرت أمیرالمؤمنین(ع) ابوالائمه هستند. ایشان وزیر، همراه، همدل و همدم
رسول گرامی اسلام (ص)هستند. به تعبیر برخی از روایات، پیامبر گرامی اسلام
(ص)در وصف أمیرالمؤمنین(ع) فرمودند که ما شانه و بازوی یکدیگر هستیم.
«احمد بن حنبل»، امام حنبلیها هم در توصیف أمیرالمؤمنین(ع) میگوید: فرزند ابوطالب با هیچ کسی مقایسه نمیشود.
«ابوسعید خدری» که یکی از صحابه رسول گرامی اسلام (ص)بودند، میفرمایند:
أمیرالمؤمنین(ع) مکانتی در قیامت دارند که هیچ شخصی چنین جایگاهی ندارد.
یکی از صحابه از أمیرالمؤمنین(ع) پرسیدند: چرا شما اینقدر به رسول الله
نزدیک هستید و نزد آن بزرگوار قرب و منزلت دارید؟ أمیرالمؤمنین(ع) فرمودند:
نسبت من با رسول الله این طور بود که وقتی هر سوالی از ایشان میپرسیدم
جواب میدادند و هر موقعی که سوال نداشتم، آن حضرت معارف الهی را به من
منتقل میکردند. از این کلام أمیرالمؤمنین(ع) میتوان برداشت کرد که
أمیرالمؤمنین(ع) نسخه دوم حضرت رسول(ص) هستند. رسول گرامی اسلام (ص)نسخه
اول قرآن هستند و شخصیت نامتناهی دوم و نسخه دوم قرآن نیز وجود مقدس
أمیرالمؤمنین(ع) محسوب میشوند.
در عظمت أمیرالمؤمنین(ع) همین بس که ایشان جامع مبدا و معاد است و بعثت
انبیای الهی برای توحید و معاد بود. أمیرالمؤمنین(ع) نسبت به توحید فرمودند
خدایی که ندیدهام را پرستش نمیکنم. در مورد قیامت هم فرمودند که اگر
پرده دنیا کنار برود، در علم ایشان هیچ چیزی افزوده نمیشود.
دافعه و جاذبه مولا
حضرت أمیرالمؤمنین(ع) چهرهای هستند که هم دافعه دارند هم جاذبه. جاذبه
ایشان، مومنان الهی را جذب میکند و دافعه آن حضرت، مشرکان را از بین
میبرد. همان طور که در آیه شریفه داریم که «رُحَماءُ بَینَهُم»؛
أمیرالمؤمنین(ع) مظهر اسماء و آیات شریف قرآن هستند. امام صادق (ع) روایات
مختلفی نسبت به أمیرالمؤمنین(ع) دارند. ایشان در جایی فرمودند که هر کجا
«یا ایها الذین آمنوا» گفته میشود، أمیرالمؤمنین(ع)، امیر و بزرگ آن آیه
هستند. امام صادق(ع) جملات دیگری درباره زندگی و سبک و سیره حضرت
أمیرالمؤمنین(ع) بیان کردند که انسانساز و درس آموز است. اولین صفتی که
ایشان نقل کردند این بود که أمیرالمؤمنین(ع) از اول تا آخر عمرشان، لقمه
مشکوک و حرام نخوردند. یکی از چیزهایی که عوام و خواص را بیچاره میکند
لقمه مشکوک و حرام است. اینکه انسان مراقب خوردن و آشامیدن خود نباشد و از
حرمتهای الهی پرهیز نکند، به جایی میرسد که مانند ابن ملجم «ولی» را به
شهادت میرساند. در تاریخ کربلا هم حضرت امام حسین(ع) در تحلیل اینکه چرا
خواص از حق برگشتند و شمشیر بر ایشان کشیدند و واقعه عاشورا را به وجود
آوردند، اشاره دارند و میفرمایند که آنها حرامخوار بودند و نمیتوانستند
«ولی» را بشناسند. صفت بعدی که امام صادق(ع) درباره أمیرالمؤمنین(ع) بیان
فرمودند این است که هر موقع 2 کار پیش میآمد که در هر دوی آنها رضای الهی
بود، آن حضرت کار مشکلتر را انتخاب میکردند چون دستور رسول گرامی اسلام
(ص)این است که «أفضل الأعمال أحمزها؛ بهترین اعمال مشکلترین آنهاست.»
مخزن اسرار پیامبر(ص)
ویژگی دیگری که امام صادق (ع) بیان میدارند، این است که هر موقع واقعه یا
مساله مهمی برای پیامبر اسلام(ص) پیش میآمد، آن را با حضرت
أمیرالمؤمنین(ع) در میان میگذاشتند. أمیرالمؤمنین(ع) مخزن و معدن اسرار
رسول الله(ص) شدند و چون چنین ویژگی مهمی دارند، در جریان لیله المبیت که
مشرکان متحد شدند تا پیامبر گرامی اسلام (ص)را ترور کنند، در بستر پیامبر
میخوابند و آن خطر بزرگ را دفع میکنند. سیره دیگر أمیرالمؤمنین(ع) در
کلام امام صادق علیهم السلام این است که زندگی أمیرالمؤمنین(ع) «بین الخوف و
الرجاء» بود یعنی گرچه أمیرالمؤمنین(ع) حقیقت قرآن هستند، ولی همیشه بین
خوف و رجاء بودند و این ویژگی، ایشان را عابد و عارف شبانه کرده بود.
نقل میکنند که أمیرالمؤمنین(ع) در برخی از شبها 1000 رکعت نماز
میخواندند. در تاریح ثبت است که ایشان 1000 بنده را آزاد کردند و هنوز
چاههایی که آن حضرت در مکه و مدینه حفر و سپس آنها را وقف کرده بودند،
وجود دارد.
سیره دیگر أمیرالمؤمنین(ع) در نوع تغذیه ایشان جلوهگر بود. خوراک زندگی
ایشان بسیار معمولی و بیشتر شامل زیتون و سرکه و خرمای متوسط بود.
یکی از ویژگیهای آن حضرت که میتواند سرلوحه همه مسئولان و مدیران و مردم
قرار گیرد این است که آن حضرت اگر 2 جامه (پیراهن) داشتند، جامه خوب را به
دیگران میدادند و جامهای که ارزش کمتری داشت را خودشان استفاده میکردند.
امیرالمومنین دستورالعملی به فرزندشان امام مجتبی (ع) دارند که که در واقع،
دستور ایشان به همه ماست. آن حضرت میفرمایند: 3 حالت را مغتنم بشمار؛
ساعتهایی را به مناجات بگذار، پارهای از زندگی را برای محاسبه نفس بگذار و
بخش دیگر به لذتهای حلال و آراستگی بگذرد. این فرمایش أمیرالمؤمنین(ع) به
همه ما میآموزد که شاخص زندگی مومن باید در 3 زمینه باشد؛ یعنی یا تلاش
کند برای معیشت، یا قدم بردارد برای آخرت و یا استفاده کند برای
آراستگیهایی که بتواند از طریق آن آخرتش را آباد کند.
امیرالمومنین (ع) کلامی در نهج البلاغه دارند که میفرمایند همواره پشت
سر رسول الله(ص) حرکت میکردند و در محضر ایشان ادبی از آداب الهی را فرا
میگرفتند. این سیره أمیرالمؤمنین(ع) برای ما راهگشاست که ایشان در دل شب
مناجات میکنند، ولی در روز وقتی میبینند به یک یهودی ظلم میشود، طاقت
نمیآورند، به این دلیل است که شخص یهودی میگوید: اگر علی(ع) را در محراب
شهید کردند به خاطر عدالتش بود. توجه به کلمات قصار أمیرالمؤمنین(ع) که در
نهج البلاغه بخش قابل توجهی از آن آمده است، میتواند زندگی مومنانه و
سعادت بخش را برای همه رقم بزند.
أمیرالمؤمنین(ع)شخصیتی هستند که نه تنها در دنیا بلکه در عالم آخرت هم جواب
همه مومنان و متوسلان را میدهند. بنابراین نکند خدای ناخواسته روزی بر
شیعیان أمیرالمؤمنین(ع) بگذرد که سلامی به آن حضرت نکنند. سلام دادن به
حضرت این است که انسان خودش را با زندگی آن حضرت مقایسه کند.
طلوع خورشید کعبه
روز ولادت أمیرالمؤمنین(ع) روز طلوع خورشید کعبه از درون کعبه برای روشن کردن همه جهانیان است.
رسول گرامی اسلام 2 نقطه از کعبه را میبوسیدند؛ یکی رکن یمانی و دیگری رکن
حجرالاسود را. در بین این 2 نقطه هم دعای «رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا
حَسَنَةً وَ فِی الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» را
میخواندند. کنار رکن یمانی جایی است که کعبه شکافته شد و فاطمه بنت اسد
برای به دنیا آوردن أمیرالمؤمنین(ع) وارد کعبه شدند. از امام صادق (ع) سوال
کردند این حسنه در دنیا و آخرت چیست و ایشان فرمودند ولادت
أمیرالمؤمنین(ع) حسنه در دنیا و محشورشدن با ایشان حسنه در آخرت است.