موزه های برتر کشوری انتخاب می شوند/آیا موزه های یزدی شانس انتخاب دارند؟

به گزارش تابناک یزد، این خبر در حالی بیان می شود که هدف از انتخاب موزه برتر الگو قرار گرفتن موفقیت یک موزه در شاخصی معین برای سایر موزه ها است .
بنابراین گزارش، هم اکنون 21 موزه فعال در سطح استان  یزد وجود دارد که از این تعداد، مدیریت 9 موزه مستقیما با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد است و 5 موزه با مدیرت بخش خصوصی و 7 موزه دیگر تحت مدیریت سایر ارگان های دولتی اداره می شوند.
این گزارش می افزاید: 12شاخص از کمیته موزه های ایران انتخاب شده اند که هر یک از موزه ها می توانند در هر کدام از این شاخص ها در رقابت شرکت کنند. آموزش ، بازدید از موزه ، گردآوری، معرفی ، نگهداری و حفاظت ، پژوهش ، اعمال استاندارهای فنی و توسعه فیزیکی از شاخص های مورد نظر کمیته موزه های ایران اعلام شده است.همچنین توسعه مدیریتی، خلاقیت و نوآوری ، تلاش برای بقاء ، روز جهانی موزه و کودک و نوجوان ازدیگر شاخص ها یی است که برخی از آنها به اقتضای شرایط موزه های ایران تعیین و اضافه شده اند.
لذا با این وصف،موزه های سطح استان یزدطبق کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان به دو دسته تخصصی و مردم شناسی تقسیم می شوند. موزه های فرش اردكان، آب یزد، موزه وزيري یزد، موزه موقوفه میرزا محمد کاظمینی یزد، مفاخراردکان، موزه سفال میبد، موزه زیلوی میبد، موزه آینه و روشنائی یزد، موزه پست میبد، موزه علوم يزد، موزه تاريخ طبيعي مركز مطالعات زيست محيطي یزد، گنجینه مسجد جامع و موزه فرهنگ اردکان در گروه موزه های تخصصی قرار داشته و مابقی مردم شناسی اند.
بنابراین موزه داران یزدی ازتاریخ  1/2/94 تا 10/2/94فرصت دارند گزارش های خود را در قالب پاورپوینت در سایت انتخاب موزه برتر( (www.best museum.ir) قرار دهند .
معرفی برخی موزه های استان یزد
موزه آیینه و روشنایی یزد
این موزه در خیابان آیت الله کاشانی، رو به روی پارک هفتم تیر قرار دارد. موزه آیینه و روشنایی در سال 1377 هجری شمسی، پس از انجام تعمیرات اساسی در خانه "صراف زاده"، در این مکان افتتاح شد. این موزه با زیر بنای 837 متر مربع در باغی مصفا با وسعت 8174 متر مربع قرار دارد. این موزه تنها موزه تخصصی در رابطه با موضوع نور در ایران است و شامل انواع پیه سوز، شمع سوز، نفت سوز و اشیای برقی است. اشیای موجود در این موزه از جنس سفال، شیشه، برنج، مس و برنز است.
از اشیای خاص موجود در این موزه می توان به پیه سوزهای پایه دار چند شعله سفالی، آیینه های سنگی و کارهای هنری انجام شده بر روی شیشه و آیینه اشاره کرد.
موزه مردم شناسی مهریز
موزه مردم شناسی مهریز به منظور احیای بناهای فرهنگی و تاریخی و در جهت شناخت آداب و رسوم و اعتقادات مردم منطقه در ساختمان یک حمام قدیمی- معروف به حمام استهریج – تشکیل شده است. این بنا فاقد هر نوع کتیبه ای است، ولی با توجه به سبک معماری و شیوه ساخت می توان آن را به اوایل دوره قاجاریه نسب داد.
طرح بنا مانند سایر حمام های قدیمی به صورت زیرزمین است و با مساحتی حدود ششصد و پنجاه متر مربع، در شش متری عمق زمین واقع شده و پشت بام آن هم سطح خانه های اطراف است. قبه های موجود بر روی سقف و شیشه های رنگی که بعد از مرمت در آن به کار رفته است، با انعکاس نور طبیعی محیط زیبایی را برای موزه فراهم می سازد.
موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده
این موزه از موزه های شخصی و کلکسیونی به شمار می رود که در خانه عرب زاده قرار دارد .اين خانه از بنا هاي دوره قاجاريه است كه در ضلع شمال شرقي بافت قديم شهر ،در محله فهادان واقع شده است. موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده که به عنوان موزه تخصصی سکه کشور محسوب می شود و دارای مجموعه های سکه های قدیمی از جنس طلا، نقره، مسی و برنجی است.
آثار نگهداری شده در این موزه مربوط به 42 دوره تاریخی است که سکه های مربوط به دوره هخامنشیان تا عصر حاضر نگهداری می شود.
در موزه سکه و مردم شناسی حیدر زاده بیش از چهار هزار و 800 قلم شیء مختلف وجود دارد که چهار هزار و 500 مورد آن سکه های قدیمی هستند.
سکه های طلا و نقره عباس ابن مامون، احمد ابن علی سامانی، جلوس کریم خان زند و نادر شاه با اشعار شیعی از معروفترین آنها به شمار می روند.
در بخش مردم شناسی این موزه نیز، ادبیات شفاهی، مشاهیر، فرهنگ و آداب و رسوم، لباس، خوراک و صنایع دستی معرفی می شود.

عملیات مرمت و بازسازی این بنا توسط اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در سال 1376 آغاز شد و با ایجاد تغییرات کلی در کف ساختمان در سال 1379 به پایان رسید. در سال 1380 نیز عملیات تکمیلی شامل سیم کشی، نورپردازی، نصب ویترین ها و همچنین ایجاد سیستم صوتی انجام گرفت. ساختمان این بنا با شماره 563 مورخ 22/9/1379 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
در مجموع بیش از ششصد اثر فرهنگی و تاریخی شامل ابزار و ادوات جنگی و کشاورزی، پوشاک سنتی، اسناد و قباله های قدیمی، ظروف شیشه ای فلزی، سفالی و غیره در این موزه گرد آوری شده است.
موزه علوم طبیعی یزد
موزه علوم یزد در سال 1367 توسط اداره کل آموزش و پرورش و زیر نظر هیات علمی تاسیس شد و با حمایت های بی دریغ استانداری و سازمان برنامه و بودجه توسعه یافت. این موزه در بخشی از بنای دبیرستان ایرانشهر یزد قرار دارد. مساحت آن حدود سه هزار و پانصد متر مربع است و در حال حاضر دارای بخش های جانور شناسی، گیاه شناسی، زمین شناسی، نجوم، فیزیک، تاریخ طبیعی و کارگاه تاکسیدرمی است.
هدف از تاسیس این موزه، گردآوری جانوران و موجودات مختلف تاکسیدرمی شده، نمایش پدیده های جالب فیزیکی و همچنین شکل یابی بخش های مختلف از جمله بخش علوم طبیعی و زیستی، بخش نجوم و فیزیک بود.
موزه آب یزد
موزه آب یزد هم زمان با برگزاری نخستین همایش بین المللی قنات در اردبیهشت ماه سال 1379 هجری شمسی در شهر یزد افتتاح شد. این موزه محل مناسبی برای شناخت آثار و ابنیه تاریخی مربوط به آب است.
در این موزه لوازم مختلف حفر قنات، ابراز و ادوات اندازه گیری حجم آب، وسایل تامین روشنایی در قنات، اسناد و مدارک خرید و فروش آب و وقف نامه های قدیمی، کتابچه میراب ها و اسناد توزیع آب، ظروف نگهداری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشیاء ارزشمند دیگر نگهداری می شود. این موزه در خانه "کلاه دوزها"، قرار دارد.
موزه پلاس میبد
این موزه در کاروانسرای شاه عباسی "چاپارخانه" شهرستان میبد قرار دارد. این کاروانسرای قدیمی توسط سازمان میراث فرهنگی کشور در طی پنج سال مرمت شده است. تعداد زیادی از زیلوهای قدیمی مساجد و دیگر اماکن تاریخی در این موزه نگهداری می شود.
زیلو در نقش و بافت شباهت زیادی به حصیر دارد و مانند حصیر یکی از موارد استفاده آن در مساجد، مصلی و اماکن متبرکه است. بنابراین می توان گفت زیلو بافی یا مرحله تکامل یافته حصیر بافی است و یا بافندگان آن از این صنعت الهام گرفته اند. زیلو بافی از قدیمی ترین محصولات دست یافته است و در میبد قدمت آن به پیش از اسلام می رسد. قدیمی ترین زیلوی موجود در این موزه، مربوط به قرن نهم هـ. ق است.
در کنار این موزه، چند کارگاه بافت زیلو دایر شده است. در این کارگاه ها، طرح های تاریخی زیلو توسط استاد کاران محرب دوباره یافته می شود.