جمعه بازار جویبار ، یکشنبه بازار نکا ، چهارشنبه بازار قائمشهر ، یکشنبه بازار شیرگاه ، دوشنبه بازار زاغمرز بهشهر و دیگر بازارهای سنتی که محلی برای گردهم آمدن روستاییان است تا آنچه را که در طول یک هفته و یا ماه از مرغ ، اردک ، بوقلمون ، ماست ، تخم مرغ ، شیر ، انواع رب و ترشی تولید می کنند در معرض فروش بگذارند.
اما غافل از اینکه همانطور که بازار فروش محصولاتشان بواسطه قدمت و تاریخی بودن بازارهای سنتی و عرضه تولید به مصرف وارزانتر بودن از قیمت واحدهای صنفی رونق چشمگیری دارد ، رعایت نکردن نکات بهداشتی بازار شیوع خطر بروز و انتقال بیماری ها را نیز رونق می دهد.
بازارهای سنتی با اینهمه استقبال کننده برای فروش و هم خرید اجناس از حداقل امکانات برای استقرار محصولات فروشندگان بی بهره است و آنان مجبورند ویترین محصولات خود را بر روی تکه های چوب ، نایلون های پلاستیکی مملو از خاک و یا بر روی خودروهای خود پهن بکنند .
اجناسی در کنار هم بر روی این ویترین های غیر بهداشتی بساط می شوند که سنخیت و نکات بهداشتی نیز برای چینش این اجناس نیز رعایت نمی شود .
قرار داشتن مرغ و اردک زنده در کنار ظرف های ماست و ترشی ، بساط بزازان در کنار فروشندگان عسل که با هر تکان دادن پارچه ها تلی از خاک به هوا برمی خیزد و حواله موهای عسل همجوار می شود.
جمعه بازار جویبار یکی از بازارهای سنتی مازندران با سابقه فعالیت بیش از 150 سال از بازارهای شلوغ و پرتردد استان است که فروشندگانی از اقصی نقاط مازندران و گاها استان های شمالی در این شهر حضور می یابند و روزهای جمعه جلوی درب منازل و معابر بساط اجناس خود را پهن می کنند .
محمد مدانلو که خود را یکی از ساکنان منطقه جویبار معرفی می کند گفت:حضور پرندگان خانگی زنده در کنار دیگر مواد خوراکی همچون خشکبار ، لبنیات و غلات وضعیت بد بهداشتی را ایجاد کرده است .
وی ادامه داد : مطمئنا حضور این پرندگان در کنار دیگر مواد خوراکی بستر برای آلودگی و غیربهداشتی شدن این اقلام را ایجاد می کند .
به گفته این شهروند جویباری همچنین کشتن و خالی کردن احشای پرندگان در منازلی که با امکانات حداقلی افراد مبادرت به این کار می کنند نکته قابل تامل از وضعیت نامناسب بهداشت دراین بازار است .
وی دور ریز استخوان و گوشت حیوانات توسط قصابی ها دراین بازار سنتی را زمینه هجوم حشرات و حیوانات موذی و بروز بیماری دانست و ادامه داد : وجود این ضایعات بستری برای نشخوار سگ ، گربه و دیگر حیوانات را فراهم کرده است .
دیگر شهروند جویباری که از وضعیت نابسامان حضور فروشندگان در جمعه بازار گلایه دارد گفت که پخت و عرضه آش ، زولبیا و بامیه ، سمبوسه و دیگر خوراکی ها که جلوی دیدگان افراد به طرز کاملا غیر بهداشتی تهیه و عرضه می شود ، اوج وضعیت بد بهداشت در این بازارها است .
راضیه - الف ادامه داد: بناچار و بخاطر لجبازی فرزندم مجبور به خرید کاسه ای آش در جمعه بازار جویبار شدم که متاسفانه موجب مسمومیت و انتقال فرزندم به بیمارستان شد .
وی به تشریح وضعیت کشتار و پرکردن مرغ ها در این بازار اشاره کرد و گفت که ساکنان تعدادی از منازل جوار جمعه بازار مبادرت به کشتار و پرکردن مرغ ها می کنند .
این بانو افزود: این افراد بدون رعایت هیچگونه نکات بهداشتی و تنها با داشتن یک ماشین پرکردنی و چند قابلمه آب ، مبادرت به این کار می کنند .
رئیس شورای اسلامی شهرستان جویبار نیز به سابقه فعالیت بیش از 150 ساله جمعه بازار جویبار اشاره کرد و ادامه داد : هر جمعه بیش از هفت هزار نفر به عنوان فروشنده و خریدار در این بازار حضور می یابند .
علی یاری سراجی ادامه داد : فعالیت جمعه بازار جویبار بدور از امکانات و زیر ساخت های لازم برای بیش از 500 خانوار منطقه مشکلات و مزاحمت های بهداشتی ، اجتماعی و رفاهی فراهم کرده است .
وی جمع شدن زباله جلوی در منازل و مغازه ها را معضل مهمی برای زندگی شهرنشینی در این شهر دانست و گفت: فروشندگان مرغ و اردک خانگی که امکانات وفضایی برای فعالیت شان فراهم نیست مبادرت به کشتار و خالی کردن احشای پرندگان دراین بازار می کنند.
عضو شورای اسلامی شهر جویبار ادامه داد: این درحالیست که تعدادی از این خانه هایی که بدین صورت محل کشتار پرندگان هستند ، نکات بهداشتی را رعایت نمی کنند .
وی فعالیت اکثر این خانه ها و افرادی که مبادرت به این کار می کنند غیربهداشتی دانست و گفت: کشتن پرندگان دراین محیط ها برای سلامت شهروندان جویباری و خریداران این کالاها خطر آفرین است.
مهدی فکوری مدیر مرکز بهداشت و درمان شهرستان جویبار که حاضر به مصاحبه تلفنی با مرکز مازندران نشده بود ، انجام مصاحبه را منوط به هماهنگی با مسوولان استان و حضوری اعلام کرد .
البته وی گفت که نظارت برای کنترل بهداشتی فعالیت فروشندگان جمعه بازار توسط پرسنل مرکز بهداشت و درمان جویبار انجام می شود .
فکوری به تلاش و فعالیت پرسنل شهرداری جویبار برای جمع آوری زباله و پسماند جمعه بازار اشاره کرد و معتقد است تلاش هایی که انجام می شود به اندازه کافی نیست .
شهردار جویبار گفت که جمعه بازار جویبار با قدمت بیش از یک قرن محل و مکانی برای عرضه تولیدات روستاییان مازندران و استان های شمالی کشور است که خریدارانی از مازندران و حتی دیگر استان های کشور دارد .
حمید بخشی با تایید این موضوع که مکان فعلی جمعه بازار بدون امکانات و زیر ساخت های لازم برای استقرار و بساط پهن کردن فروشندگان است ، ادامه داد : برای انتقال این بازار به مکان دیگر به زمین وسیع و پول بالا برای خرید ان نیاز است .
وی افزود : پرداخت هزینه میلیاردی خرید زمین برای جمعه بازار و انتقال این بازار سنتی خارج از توان و درآمد کم شهرداری جویبار است.
شهردار جویبار در خصوص ضایعات و زباله های جمعه بازار گفت که تعبیه سطل های زباله در این بازار برای جمع آوری زباله جوابگو نیست چراکه زباله های تولیدی زیاد است .
وی ادامه داد:پرسنل شهرداری جویباربمحض پایان فعالیت جمعه بازار با حضور در این بازار تا پاسی از شب جمع آوری زباله ها را انجام می دهند.
مدیر گروه سلامت محیط و کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی مازندران بازارهای سنتی استان را شامل بازارهای فصلی ، هفتگی و روزانه دانست که در این بازارها اجناس غذایی و غیر غذایی متفاوتی عرضه و فروخته می شود .
محمد حسن ابدی با اشاره به اینکه مواد غذایی از حساسیت بیشتری برخوردار است ، افزود : انتقال و اپیدمی بیماری ها با ارائه این اجناس به صورت غیر بهداشتی همیشه جامعه انسانی را تهدید می کند .
این کارشناس سلامت محیط و کار مازندران گفت که بازارهای سنتی استان محل عرضه این محصولات بصورت غیربهداشتی و تایید نشده از سوی دست اندرکاران بهداشت است و با توجه به حضور جمعیت زیادی از افراد در قالب فروشنده و خریدار باید نسبت به وضعیت ساماندهی این فضاها توجه بیشتری شود .
ابدی از بازارهای سنتی با عنوان فضاهای با پتانسیل خطر برای ایجاد و شیوع بیماری توصیف کرد و گفت : مسوولان بهداشتی مازندران همیشه نگران وضعیت این فضاها هستند و هم اکنون بازرسان بهداشت محیط کار بصورت مستمر از این بازارها بازدید می کنند و درصورت مشاهده تخلف بهداشتی ، اخطار و تذکر داده می شود .
به گفته مدیر گروه سلامت محیط و کار معاونت بهداشتی مازندران با ساماندهی بازارهای سنتی در قالب غرفه های خاص و مشخص ، نحوه نظارت و برخورد با خاطیان بدرستی قابل انجام است .
ابدی ساماندهی بازارهای سنتی را مطالبه جدی و همیشگی دست اندرکاران بهداشت مازندران دانست و افزود: با وجود پیگیری های مکرر، این مطالبه هنوز از سوی مسوولان مرتبط عملی نشده است.
معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی مازندران گفت : ذات فروش اجناس تولیدی خانگی مشکل بهداشتی خاصی ندارد ولی در بازارهای سنتی شیوه نامناسب عرضه مشکل ساز شده است .
نادر آهنگر ادامه داد : عرضه غیر بهداشتی اجناس بویژه اجناس خوراکی در این بازارهای سنتی بسیار نگران کننده است و می تواند زمینه ساز بروز مسمومیت های غذایی و عوارض مزمن را فراهم بکند .
وی تشکیل و فعال کردن کارگروه ساماندهی بازارهای سنتی را خواستار شد تا از این طریق با جدیت روند ساماندهی صورت بگیرد .
معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران متولی ساماندهی بازارهای سنتی را در شهرها شهرداری و در روستاها بخشداری اعلام کرد و افزود: با توجه به گسترش این بازارها در شهرها ، ضرورت دارد که شهرداری ها برای این منظور پای کار باشند .
وی ادامه داد: با پیگیری های صورت گرفته و امضای تفاهم نامه با شهرداری ساری ، ساماندهی بازارهای سنتی این شهر انجام خواهد شد .
در یک جمع بندی کارشناسان می گویند بازارهای سنتی در همه جای دنیا وجود دارند و ظرفیت خوبی برای عرضه ، فروش محصولات کشاورزان و چرخش اقتصادی به شمار می روند اما اگر ساماندهی نشوند و زمینه نظارت و کنترل بهداشتی این بازارها فراهم نشود همچنان یک ظرفیت بالقوه برای شیوع انواع بیماریها هستند .