اطلاع‌رسانی و بالابردن آگاهی مردم برای مواجهه با سرما و یخبندان شدید ضروری بوده و نقش تمام رسانه‌ها از جمله خبرگزاری‌ها و نشریات به ویژه صداوسیما در این زمینه بسیار مهم و تأثیرگذار است که باید از ظرفیت‌های آن‌ها به نحو مطلوب استفاده کنیم.
به گزارش تابناک قم، بیش از یک دهه است که همواره این عبارت به گوشمان می رسد که میزان بارندگی امسال نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، این یعنی کم آبی، خشکسالی و تمام شدن منابع آبی زیر زمینی که قطعا خوشایند نیست.
کارشناسان هواشناسی افزایش 10 تا 20 درصدی بارندگی در کشورمان را در پاییز و زمستان امسال پیش بینی کرده اند، وضعیتی که برخی آن را نتیجه پدیده ال نینو می دانند اما عده ای هم معتقدند این پدیده به تنهایی علت افزایش بارندگی نیست.
ال نینو چیست؟
ال نینو پدیده ای است که در اقیانوس آرام شکل می گیرد که به علت گردش امواج میانی روی تمام زمین از جمله ایران تاثیر می گذارد، البته این تاثیر غیر مستقیم است.
پدیده ال نینو یک دور پیوند است به این معنا که این پدیده در بخشی از کره زمین رخ می دهد اما روی تمام زمین تاثیر می گذارد.
درواقع پدیده ال نینو یکی از مهمترین و شاخص ترین رویدادهایی است که منجر به ظهور نابهنجاری های بزرگ آب و هوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود.
هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سالهای اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مکانیزم ایجاد "ال نینو" و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند ، بویژه مطالعات گسترده ای در ارتباط با ناموزونی دما در سطح دریا و نوسانات فشار جو در سالهایی که "ال نینو رخ" می دهد انجام گرفته است، مجموعه این تغییرات را بنام نوسانات جنوبی می نامند برای نخستین بار واکر (1932) و بلیس (1937) بر وجود نوسانی در فشار سطح و در مقیاس جهانی اشاره کردند و آن را نوسان جنوبی SO نامیدند.
پدیده "ال نینو" مولفه اقیانوسی ENSO می باشد و با دگرگونیهای بزرگ در دماهای سطح دریا در منطقه آرام حاره ای پدیدار می گردد.
ال نینو در ایران
مرکز ملی اقلیم‌شناسی سازمان هواشناسی کشور از سه ماه گذشته در پیش‌بینی ماهیانه و فصلی خود که همواره در هفته دوم هر ماه صادر می‌شود به رخداد ال‌نینوی قوی امسال اشاره کرده و با توجه به اثر آن بر شرایط جوی، پیش‌بینی فصلی، بارش و دما طی پائیز و زمستان را در سطح کشور با متن و نقشه ارائه کرده است، این پیش‌بینی‌ها بی‌درنگ در سایت سازمان بارگذاری می‌شوند.
مطابق پیش‌بینی فصلی این مرکز، برای پاییز امسال با توجه به اثر ال‌نینو، بارش با آغازی زودتر از فصل و با گرایش به نرمال یا بیش از نرمال پیش‌بینی شده است. همچنین میانگین حدود یک درجه بیش از نرمال 50 ساله برآورد شده است که با توجه به روند افزایش چند دهه اخیر، انحراف چندانی از دمای فصل ندارد.
موضوع مهم در این رابطه بیان میانگین در یک دوره یک تا سه ماهه است و باید توجه داشت که نوسانات دما و بارش می‌تواند قابل توجه باشد که ویژگی عادی شرایط جوی است و معمولاً دوره تناوبی حدود یک هفته دارد.
برای زمستان امسال نیز انتظار می‌رود که بارش نرمال با گرایش جزئی به کمتر از نرمال باشد و دمای هوا بویژه در نیمه دوم زمستان تا 1/5 درجه بیش از نرمال پیش‌بینی شده است.
بررسی شاخص دور پیوند ال‌نینو و لانینا نشان می‌دهد که سرمای شدید زمستان 1386 با لانینا همراه بوده است که طی آن دمای هوای تهران برای حدود 10 روز همواره زیر صفر بود و کمینه دما نیز طی یک ماه زیر صفر باقی ماند و کمترین آن به منفی 11 درجه سانتی‌گراد رسید. طی این دوره کم ترین دما در اردبیل، همدان، شهرکرد، مشهد، فرودگاه امام، بیرجند و رشت به ترتیب به 32، 31، 21، 20 ، 12 درجه زیر صفر ثبت شد و حتی در اهواز به صفر رسید.
همچنین سرمای سال 1386 با بارش برف در سطح کشور همراه بود و در خراسان رضوی درختان انار 50 ساله را خشکاند. شایان توجه است که کمینه مطلق دمای تهران طی 65 سال گذشته در 18 دی 1347 به میزان 15- درجه ثبت شده است.
از دوره‌های بسیار سرد دیگر می‌توان به زمستان سالهای 1341، 1347، 1361، 1351 و 1376 اشاره کرد که چهار مورد آن‌ها با لانینا و دو مورد با حالت خنثی همراه بوده‌اند.
رخداد دوره‌های با سرما یا گرمای شدید و گسترده در سطح کشور را سازمان هواشناسی کشور با دقت خوب تا دو هفته قبل از رخداد پیش‌بینی می‌کند.
بدیهی است که متولیان مدیریت بحران کشور با توانایی و کارایی موجود به سادگی آن را به فاصله چند روز مدیریت می‌کنند و هماهنگی بین سازمان هواشناسی و وزارت کشور در مدیریت مخاطرات جوی سابقه چند ده ساله دارد.
تدابیر لازم برای مواجه با ال نینودر قم
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان قم با اشاره به احتمال وقوع پدیده «ال‌نینو»، ازتمهیدات لازم برای مدیریت بحران سرمای شدید و یخبندان سخن گفت.
عبدالحمید توکلی بینا در جلسه مدیریت بحران شرکت آب و فاضلاب استان با تاکید بر لزوم آمادگی تمام واحد‌ها، تجهیزات و ماشین‌آلات آبفا برای مقابله با مشکلات ناشی از این پدیده یادآور شد: باید تمهیدات لازم اندیشیده شود تا اگر این پدیده اتفاق افتاد بتوانیم مدیریت بحران مناسبی داشته باشیم.
وی افزود: پیمانکاران نیز باید از هم‌اکنون برای مواجهه با این بحران برنامه‌ریزی لازم را داشته باشند و تجهیزات مورد نیاز را آماده کنند.
توکلی بینا اذعان داشت: اطلاع‌رسانی و بالابردن آگاهی مردم برای مواجهه با سرما و یخبندان شدید ضروری بوده و نقش تمام رسانه‌ها از جمله خبرگزاری‌ها و نشریات به ویژه صداوسیما در این زمینه بسیار مهم و تأثیرگذار است که باید از ظرفیت‌های آن‌ها به نحو مطلوب استفاده کنیم.
در این جلسه که با حضور معاونین و مدیران شرکت آب و فاضلاب برگزار شد ضمن بررسی پیامدهای احتمالی وقوع «ال نینو»، راهکارهای مناسب برای مدیریت بحران ارائه شد.
اطلاع‌رسانی گسترده در خصوص عایق‌بندی کنتور، لوله و اتصالات از روش‌های مختلف، آمادگی سامانه ۱۲۲ برای پاسخگویی به مشترکین با ۳۰ خط تلفن، تأمین کنتور برای شرایط لزوم، آمادگی لجستیکی برای مواقع بحرانی، سرعت عمل برای رسیدگی به حوادث احتمالی، ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان و... از جمله موضوعاتی بود که در این جلسه بر روی آن بحث و تبادل نظر شد.
لازم به ذکر است دربحران سرما و یخبندان سال ۸۶ در قم ۱۵ هزار کنتور بر اثر سرمای شدید دچار یخ زدگی و ترکیدگی شد که به دنبال آن قطع آب مشترکان را به همراه داشت.
منبع: تابناک
