در تعریف حیا گفته شده است: حیا یعنى شرم، آزرم، گرفتگى نفس از چیزى و به خاطر ترس از سرزنش ان را ترک کنید.
به گزارش تابناک همدان، «حیا»، یکی از ویژگیهای مهم است که نقش بازدارندگی آن از گناه و خلاف، بسیار بالاست. به تعبیر حضرت علی علیه السلام: «سببُ العِفّهِ الحیاءُ» «حیا، سبب عفت است».
موسسه نشر معارف در حدیثی از پیامبر آورده است: :از مثل های پیامبران، جز این باقی نمانده است که مردم می گویند: «اگر حیا نداشته باشی، پس هرکاری می خواهی بکن» (عیون اخبارالرضا، ج2، ص 56).
اگر حیا نباشد، هیچ دیوار و سدّی مانع و جلودار ارتکاب گناهان نیست. باید کوشید تربیت فرزندان بر محور«حیا» باشد تا گستاخ و حریم شکن و تبهکار نشوند.
در روایات، برای حیا محورهای متعددی بیان شده است، مثل: حیا از خدا که می بیند؛ حیا از پیامبر و امامان که اعمال ما هر روز یا هر هفته بر آنان عرضه می شود؛ حیا از فرشتگانی که همراه ما هستند و اعمال خوب و بد ما را می نویسند. حیا از خویش و حیا از مردم.
امام صادق علیه السلام فرموده است: هرکس در خلوت، زمینه ی گناهی برایش فراهم شود، ولی خدا را مراقب خویش بداند و از گماشتگان الهی حیا کند، خداوند، همه گناهان او را می آمرزد.
این سخن، نقش درونی شرم و پروا از خدا را در پیشگیری از جرایم و معصیتها نشان می دهد.
این سخن، نقش درونی شرم و پروا از خدا را در پیشگیری از جرایم و معصیتها نشان می دهد.
باز هم در روایات است: از هر کاری که از انجام آن در حضور مردم شرم داری، مبادا که در خلوت انجام دهی، با این حساب، حیا یک نعمت است و یک فضیلت اخلاقی.
کتاب نزهه الناظر در حدیثی از امام حسن عسکری (ه) آورده است: کسی که از مردم شرم نکند، از خدا هم حیا نخواهد کرد./ شفقنا
