اعتراضات لبنان که از اکتبر ۲۰۱۹ آغاز شده بود پس از بازگشت «سعد حریری» نخست وزیر سابق این کشور و رئیس جریان المستقبل از پاریس این بار در یک شکل جدید و توسط طرفداران وی از سر گرفته شده است.از شامگاه یکشنبه هفته جاری خیابانهای بیروت و شمال لبنان شاهد صحنههای خشونتباری بود که هیچ شباهتی به تظاهرات مسالمتآمیز نداشت. معترضان اعلام کردند که تظاهرات خود را در اعتراض به وخامت اوضاع اقتصادی و معیشتی از سرگرفتهاند؛ اما در این میان تحرکات مشکوکی وجود دارد که سررشته آن به اعضای جریان ۱۴ مارس و سیگنالهای خارجی و در راس آن آمریکا برمیگردد.
مشکل بحران اقتصادی در لبنان همچنان پابرجاست و دولت دیاب طی مدت کوتاهی که تشکیل شده علی رغم درگیری با چالشهای فراوان انباشت شده از دوره دولتهای قبلی که شیوع ویروس کرونا و بحث برنامههای مختلف برای مقابله با آن نیز مزید بر علت شد٬ همه تلاش خود را برای عملی کردن وعدههایش برای نجات کشور از این بحران به کار بسته است.
در حال حاضر اصلیترین چالش اقتصادی لبنان به سقوط ارزش لیره در برابر دلار برمیگردد. هفته گذشته حسان دیاب طی اظهارات خود٬ «ریاض سلامه» رئیس بانک مرکزی لبنان را از طریق اقدامات مشکوک در سیستم بانکها مسئول مستقیم فروپاشی ارزش لیره معرفی کرد.
ریاض سلامه به عنوان مرد اول آمریکا در لبنان که با وجود سیاستهای اشتباه و نابودکننده خود در دورههای قبلی٬ سه ماه پیش تحت فشار برخی طرفها مجددا در سمت ریاست بانک مرکزی ابقا شد٬ به طور مستقیم جنگ خود با حزبالله و اجرای برنامههای آمریکا را در لبنان اعلام کرد.
درحالی که دولت لبنان و حزبالله در تلاش برای اجرای طرح اصلاحات اقتصادی و مقابله با فساد و بازگرداندن اموال غارت شده این کشور هستند؛ ریاض سلامه با گفتن این جمله که «نبرد من با حزبالله است نه با هیچ طرف دیگری».علنا هماهنگی خود را با آمریکا اعلام و دستورات واشنگتن را در زمینه مالی و سیاست های بانکی لبنان به اجرا گذاشته است؛ همانطور که «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا حدود سه ماه پیش درباره فروپاشی مالی گسترده در لبنان وعده داده بود و سلامه در کمال امانتداری در حال عملی کردن آن است.
در کنار آن آمریکا با ممانعت از ورود ارز خارجی به لبنان که میتواند ساختار پول داخلی این کشور را تقویت کند و نیز بلوکه کردن طلای لبنان موجود در نیویورک ٬ در تلاش است تا لبنان را به ورشکستگی برساند.
پس از آن که بحث بازگرداندن اموال غارتشده و رسیدگی به حسابهای بانکی از سوی دولت دیاب مطرح شد٬ آمریکاییها تلاش کردند تا با تحت فشار قرار دادن «میشل عون» رئیس جمهور لبنان مانع از محاسبه و شفافسازی حسابها و داراییهای ریاض سلامه شوند.
در این میان سعد حریری پس از بازگشت به لبنان به حمایت از ریاض سلامه پرداخته و سخنان تندی علیه دولت این کشور و شخص حسان دیاب مطرح و مدعی شد که این دولت مسئول این بحران پولی و فروپاشی قیمت لیره است.
سایر اعضای جریان ۱۴ مارس مانند «سمیر جعجع» و «ولید جنبلاط» نیز با حمایت از موضع سعد حریری٬ طرفداران این جریان را علیه دولت حسان دیاب تحریک کردند. در همین رابطه جنبلاط حزب الله و نخست وزیر لبنان را به تلاش برای پیشبرد پروژه های جدید ضمن همکاری با جریان آزاد ملی متهم کرده و مدعی شده است که جریان 14 مارس در برابر این پروژه خواهد ایستاد.
همانطور که گفته شد معترضان لبنانی اعلام کردند که هدفشان از آغاز مجدد تظاهرات رسیدگی به بحران اقتصادی کشور است؛ اما این دوره از تظاهرات نیز مانند دور قبلی از تحریکات و تنشآفرینی طرفهای داخلی و خارجی مخالف دولت بیبهره نماند. این اعتراضات که با اقدامات آشوبگرانه و خشونتباری چون حمله به موسسات و بانکها و مسدود کردن راهها و تعرض به ارتش و نیروهای امنیتی آن هم در سایه شیوع کرونا در این کشور همراه شده٬ صراحتا نشان میدهد که این تظاهرات صرفا یک تظاهرات مسالمتآمیز در اعتراض به وخامت اوضاع اقتصادی نیست و اهداف متعددی برای طرفهای ذینفع به ویژه آمریکا در آن دنبال میشود؛ به ویژه که این اعتراضات در بیروت با مدیریت طرفداران جریان المستقبل ادامه دارد.
نخستوزیر لبنان و سایر مقامات این کشور در حال حاضر تلاش دارند تا این بحران را مدیریت کرده و مانع از بروز یک جنگ سیاسی داخلی شوند. حسان دیاب در واکنش به آشوب های اخیر در خیابانهای لبنان ابراز داشت: اینکه مردم پس از مشخص شدن این موضوع که یک سری تلاشهای سیاسی برای جلوگیری از بازشدن پروندههای فساد وجود دارد به خیابانها بیایند کاملا طبیعی است؛ اما اقدامات خشونتآمیزی چون حمله به نیروهای امنیتی و داراییهای کشور بیانگر وجود مقاصد پلید با هدف برهم زدن امنیت کشور است. از لبنانیها میخواهم که علیه مفسدان وارد عمل شوند و راه را بهروی تلاشها برای ربودن انقلاب آنها بهمنظور بهرهبرداری از آن در سیاست ببندند.
اکنون نمیتوان انتظار داشت که دولت نوپای لبنان که تنها چند ماه از زمان تشکیل آن میگذرد آن هم با این حجم از چالشها و در سایه شیوع کرونا و مانعتراشیهای مهرههای آمریکا دستاورد قابل توجهی در زمینه حل مشکلات اقتصادی این کشور ارائه دهد؛ اما اجرای طرح اصلاحاتی که دولت دیاب از ابتدا وعده آن را داده مستلزم فراهم شدن بستر داخلی با حمایت ملی است تا ملت و دولت لبنان در کنار یکدیگر بتوانند با ایستادگی در برابر سیگنالها و مداخلات خارجی از این مرحله عبور کنند.الف