تابناک فارس به نقل از فارس: برداشت خوشه های طلایی گندم در استان فارس هر ساله به طور معمول از اواسط فروردین ماه در مناطق گرمسیر جنوب فارس آغاز و در اواسط شهریور ماه در شمال فارس پایان می پذیرد.
این در حالی است که در سال جاری تحت تاثیر شرایط کاهش بارش، خشکسالی و خشکی هوا کار برداشت از ۳۸۹ هزار هکتار سطح زیر کشت آبی و دیم این محصول استراتژیک از اول فروردین در زمانی که ارتفاعات شمال فارس پوشیده از برف می باشد در شهرستان های جنوبی (لامرد) آغاز و در اوایل شهریور ماه در شمال فارس (خرم بید) پایان می پذیرد.
از کریمی یکی از کشاورزان پیشرو شهرستان در مورد مشکلات و محدودیت های پیش پای تولید این محصول پرسیدم.
کریمی گفت: با توجه به خشکسالی های چند ساله و کاهش سطح آب چاه ها و دبی خروجی آب چاه، همراه و همگام با سیاست های دولت در بهره وری بیشتر اقدام به نصب کنتورهای هوشمند مصرف آب و برق نمودیم همچنین جهت برخورداری از سیاست های تشویقی دولت در بحث کاهش مصرف برق در پیک اوج مصرف اقدام به عقد تفاهم نامه مشارکت با مدیریت توزیع برق مبنی بر اعمال ۴ ساعت خاموشی چاه های کشاورزی در اوج پیک بار مصرفی( ساعت ۲ تا ۶ عصر) در تیر ماه تا شهریور ماه نمودیم که متاسفانه به دلیل نبود برنامه ریزی مناسب، ضمن اعمال خاموشی یک ماه زودتر (اوایل خرداد ماه) و بدون اعلام برنامه خاموشی، گاه روزانه تا ۸ ساعت خاموشی اعمال گردید که در این خصوص خسارت های فیزیولوژیکی شدیدی به تولید محصول و کاهش تناژ برداشت و همچنین آسیب جدی به ادوات و تجهیزات چاه از قبیل (پمپ، موتور، تابلو برق، ریزش جدار چاه و ... ) با هزینه گزاف جبران ۳۰ میلیون تومانی به کشاورزان گردید.
وی افزود: این در حالی است که شهرستان خرم بید با توجه به شرایط آب و هوایی یک شهرستان سردسیر تک کشتی به حساب می آید و حدود ۷ ماه (مهر تا اردیبهشت) از سال چاه های کشاورزی خاموش می باشند.
مدیر جهاد کشاورزی خرم‌بید نیز در گفت وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: خرم بید یکی از شهرستان های کوهستانی و سردسیر شمال فارس است که هر ساله حدود ۶ هزار هکتار از اراضی آن در مهر ماه زیر سطح کشت گندم قرار می گیرد و پس از یک دوره خواب عمیق زمستانه در شهریور ماه سال بعد عملیات برداشت از این مزارع انجام می پذیرد.
آرش خسروانی افزود: طول دوره طولانی داشت در این زراعت و شرایط سردسیری منطقه که منجر به یک دوره خواب عمیق زمستانه گندم می گردد سبب می شود یکی از باکیفیت ترین محصول گندم در سطح کشور با قابلیت نان آوری بالا و درصد پروتئین بالا در این شهرستان تولید گردد به نوعی که جهت بالا بردن خاصیت نان آوری سایر گندم های تولیدی در سایر نقاط استان در انبار سیلو از ترکیب این نوع گندم در تولید آرد مورد نیاز نانوایی ها استفاده می گردد.
وی بیان کرد: در سال زراعی جاری نیز حدود ۵ هزار هکتار از اراضی شهرستان زیر کشت گندم قرار گرفت که به علت خشکسالی و محقق نشدن پیش بینی کشاورزان از بارندگی های بهاره و کاهش آب ورودی چاه های کشاورزی و به تبع آن کاهش میزان آب آبیاری حدود ۸۰۰ هکتار از اراضی این محصول توسط کشاورزان از آب افتاده و مابقی تحت آبیاری و عملیات داشت قرار گرفته و نهایتا در اواسط مرداد ماه تا اوایل شهریور ماه، برداشت خوشه های طلایی گندم، با متوسط برداشت ۳.۲ تن در هکتار و با کاهش ۳۵ درصدی نسبت به متوسط برداشت در سال گذشته پایان یافت.
مسئول تعاون روستایی شهرستان خرم بید نیز گفت: فرآیند خرید ۴ هزار تن گندم مازاد بر نیاز کشاورزان شهرستان در دو مرکز خرید شهید مطهری دشت مرغاب و مرکز خرید انارک مستقر در اتحادیه شهرستان با قیمت مصوب هر کیلو ۵۰۵۰ تومان انجام و پس از بارگیری به سیلو و انبار دو کارخانه آرد آباده و ارسنجان تحویل گردید.
یحیی مرادی افزود: با پایان فصل برداشت و پایان خرید گندم با کاهش ۲۰ درصدی خرید گندم نسبت به مدت مشابه سال گذشته رو برو هستیم که خود معلول علت های فراوانی است که یکی از مهمترین دلایل آن کاهش سطح زیر کشت این محصول بدلیل بالا بودن قیمت تمام شده محصول نسبت به قیمت تضمینی خرید و همچنین قیمت پایین نسبت به سایر محصولات زراعی می باشد و علی رغم استراتژیک بودن محصول گندم در مقایسه با سایر محصولات در واحد سطح و هزینه های مزرعه ای، سود بسیار ناچیزی عاید کشاورز می گردد.
پرونده برداشت محصول گندم در شهرستان خرم بید بسته شد ولی چالش های زیادی پیش پای کشاورزان برای تولید هر کیلو گرم از این محصول در شهرستان وجود دارد که به بررسی آنها می پردازیم.
پیگیری فنی این مشکل را از طریق مدیر جهاد کشاورزی و مدیر شرکت توزیع برق خرم‌بید انجام دادیم.
خسروانی گفت: با توجه به اینکه اکثر چاه‌های کشاورزی شهرستان برقی و دارای گروه های مشاع می باشند و اینکه کشاورزان با صرف هزینه‌های گزاف از قبیل اجاره بهای زمین، هزینه های تولید مثل: کود سم و بالا بودن هزینه‌های کارگری، محصول خود را به این مرحله رسانده‌اند و با توجه به اینکه محصولات کشت شده در حساس‌ترین مرحله رشد خود گلدهی و تلقیح (گل و دون) می باشند قطعی مکرر و نامنظم و طولانی مدت برق در روز که بعضاً به ۹ ساعت می رسد بدون اعلام قبلی اداره برق باعث ضرر و زیان و خسارت هنگفت به تولید گندم و جو در بخش کشاورزی که اکثرا خرده پا می باشند در شهرستان گردیده است.
این مسوول خاطرنشان کرد: علاوه بر کاهش چشمگیر تولید در واحد سطح و وزن هزار دانه باعث وارد شدن خسارت به تاسیسات و زیرساخت ها در این بخش گردیده است به طوری که تعداد زیادی از پمپ ها، تابلو های برق و ... دچار سوختگی شدند و باعث ریزش چاه‌های شولادی و شکستن لوله ها و خراب شدن چاه گردیده است، با توجه به اینکه بخش کشاورزی به عنوان تامین کننده امنیت غذایی کشور جایگاه مهمی دارد لازم است با برنامه ریزی مشخص نسبت به کاهش میزان عوامل خسارت اقدام شود. قطعی برق در مرحله حساس داشت مزارع گندم و جو باعث عدم تلقیح موثر و شیره بندی، کاهش تولید و در نهایت خسارت جبران ناپذیری در بحث تولید می شود.
وی گفت: در این خصوص مکاتباتی با سازمان جهاد کشاورزی، مدیر عامل توزیع برق استان فارس و مدیر توزیع برق شهرستان انجام گردیده است اما باید مسئولین امر با لحاظ همه جهات شرایط خاص شهرستان، قوانین حمایتی و تکمیلی را به نفع تولید و کشاورزان شهرستان تفسیر و مورد اجرا قرار دهند.
مدیر توزیع برق خرم‌بید نیز اظهار داشت: با توجه به شرایط خاص به وجود آمده در کسری تولید برق، سعی شد نهایت همکاری را با کشاورزان در تعدیل اعمال خاموشی انجام دهیم ولی متاسفانه چاه های کشاورزی دارای کنتور هوشمند با توجه به کمبود نیروی برق مستقیما از استان از مدار خارج و خاموشی هایی اعمال می گردید.
عدم تناسب بین هزینه های تولید و قیمت خرید تضمینی گندم بازار دلالان گندم را داغ می‌کند!
کاهش ۴۰ درصدی میزان خرید این محصول نسبت به مدت مشابه سال گذشته توسط مراکز خرید و کاهش تمایل کشاورزان به تحویل محصولات تولیدی خود به این مراکز، خود می تواند متاثر از موارد زیر باشد:
با احتساب هزینه اجاره بهای زمین، نهاده ها، عملیات خاکورزی، عملیات داشت، کود و سم، هزینه های موتور چاه آب، عملیات برداشت و هزینه های تعمیرات جزئی و ... متوسط هزینه تولید در هر هکتار حدود ۱۰ میلیون تومان می باشد که با احتساب متوسط برداشت در هر هکتار بین ۳.۵ تا ۴ تن محصول بین ۱۷.۵ تا ۲۰ میلیون تومان ایجاد درآمد می کند که با لحاظ ۱۰ ماه زیر کشت بودن این محصول و مراقبت های لازم با تعیین قیمت تضمینی مقرون به صرفه نیست.
این در صورتی است که از طرفی تاخیر دولت در پرداخت مطالبات کشاورزان و نرخ بالاتری که دلالان به کشاورزان جهت خرید پیشنهاد می‌دهند (گاها تا کیلویی ۹ هزار تومان)، در کنار مشکلات معیشتی و هزینه‌های بالای تولید محصول برای کشاورزان موجب می‌شود خرید تضمینی دچار چالش و عدم اقبال کشاورز باشد و این خود به عنوان آسیبی در آینده ای نچندان دور سبب تعیین نرخ گندم و آرد در بازار توسط دلالان و ناچار برای تعدیل قیمت ناگزیر به واردات این محصول از کشور های دیگر خواهیم بود.
با توجه به سردسیر بودن شهرستان خرم بید و محدودیت ارقام اصلاح شده مورد استفاده به عنوان بذر (پیشگام، میهن، روشن و ..) ویژه این منطقه، قیمت بذر بالا بوده و این امر سبب می گردد برخی کشاورزان گندم تولیدی خود را به عنوان بذر مصرفی خود برای سال آینده مورد استفاده قرار دهند و یا اینکه ذخیره نمایند و در سال بعد به عنوان گندم بذری با قیمت بالاتری به سایر کشاورزان عرضه نمایند و با توجه به اینکه مطمئنا این گندم ها ارزش بذری نداشته و اصلاح شده نیستند خود به عنوان عامل محدود کننده کاهش تناژ محصول و افزایش آفت و علف های هرز خواهد بود. که لازم است مراکز تحقیقاتی در این خصوص نسبت به اصلاح رقم های جدید مناسب و ویژه این مناطق اهتمام ویژه داشته باشند.
مقداری از این محصول نیز با توجه به قیمت پایین خرید تضمینی آن نسبت به قیمت جو و یونجه توسط کشاورزان دامدار مورد تعلیف دام و طیور قرار می گیرد.
