تابناک فارس به نقل از تسنیم: این روزها تصویر معتادانی که در پستوی بانک، جلوی مغازه‌ها یا در عقب‌گرد مجتمعی مسکونی کز کرده‌اند زیاد به چشم می‌خورد. تماشای کیسه پلاستیک گره خورده‌ای که نیم ساعت پیش سر کوچه گذاشته‌اید و دقایقی بعد توسط یکی از زباله‌گردهای شبگرد تکه پاره شده و علاوه بر نازیبا کردن منظر کوچه، حجم زیادی زباله را در کوچه پخش کرده و حشرات و گربه‌ها را هم دور خود جمع می‌کند.
چند جوان با لباس‌های گشاد و مندرس در حالی که یک گونی پر از خرت و پرت را در گوشه‌ای گذاشته و به شکلی کج و معوج در طول و عرض خیابان راه می‌روند یا زن و مردانی جوان اما با رخسار تکیده و چروکیده در حالی که تا نیمه در یک سطل زباله نارنجی خم شده‌اند و پی تکه‌ای نان می‌گردند یا دنبال زباله‌هایی چون بطری، شیشه و کارتن هستند یا گروه‌های دو سه نفره کارتن خواب که به وفور در گوشه خیابان‌های شهرمان مشغول استعمال مواد مخدر هستند به چشم می‌خورد. برای بررسی بیشتر این موضوعات و پاسخ به این سوال که چرا با وجود تلاش‌های انجام شده و طرح‌های ضربتی یا کارشناسی شده، این پدیده به ویژه یکی دو سال است که شایع‌تر نیز شده گشتی در سطح شهر زدیم.
معتادا هم کرونا می گیرند
استان فارس ترانزیت اصلی مواد مخدر است و قاچاق موادمخدر از راه دریایی جنوب و مرزهای شرقی سال‌ها است به سمت این استان جریان دارد و اغلب بیشترین کشفیات مواد مخدر نیز در استان فارس صورت می‌گیرد. به همین سبب زیاد غیرطبیعی نیست که در این استان با پدیده اعتیاد به مواد مخدر به وفور روبه‌رو باشیم اما آسیب اجتماعی دیگری که سیمای این استان را بیش از همه چیز مخدوش کرده، هجوم معتادان و کارتن خواب‌های استان‌های دیگر به استان فارس است. معتادانی که به ویژه با شرایط خاص کرونایی فعلی حضورشان در سطح شهر بسیار مخاطره‌آمیز است.
تا یک سال قبل گرمخانه‌ها که چند سالی در فضای رسانه‌ها بحث آن داغ بود، مامن اصلی این گروه آسیب‌دیده تحت عنوان معتادان متجاهر، زباله‌گردها و کارتن خواب‌ها بودند. مهمان‌سرایی ساده برای اقامت کوتاه مدت و شبانه جماعتی که تصویر بدی به سیمای شهر فرهنگ و ادب داده بودند. آن روزها شهرداری شیراز در اقدامی هم سو با شهرهای دیگر در طرحی شبانه معتادان متجاهر را با خودروهایی به سوی این محل اسکان موقت آسیب‌دیدگان اجتماعی یعنی گرمخانه‌ها هدایت می‌کرد تا به قولی یک شب را مهمان شهر مهمان‌نواز شیراز باشند تا افراد آسیب‌دیده علاوه بر دریافت یک وعده غذای گرم، شب را نیز در آن محل سپری کنند و آبی نیز به سر و صورت زده و مشاوره شوند و در نهایت راهی دیار خود شوند اما فردا همه چیز از نو شروع می‌شد.
به همین جهت با شیوع کرونا نهادهای ذی ربط بهانه لازم را یافته و با تعطیلی گرمخانه‌ها با این استدلال که تجمع شبانه این افراد بی‌خانمان در گرمخانه‌ها و رها شدنشان روزها در سطح شهر باعث شیوع کرونا می‌شود به دستور فرمانداری و شهرداری بساط گرمخانه‌ها چیده شده و این جماعت دیگر بار عازم خیابان‌ها شده و هر جا کنج عزلتی یافتند، بساط خود را پهن کردند و کم کم شواهدی دال بر شیوع کرونا بین معتادان نیز یافته شد تا صدای عده‌ای که معتقد بودند معتادها کرونا نمی‌گیرند هم در بیاید و خواهان ساماندهی وضعیت این زن و مردان شبگرد شوند.
در این مورد معاون خدمات شهری شهرداری شیراز معتقد است امکان قرنطینه خانگی این افراد به سبب بی‌خانمان بودن و بومی نبودن اغلب آنها میسر نیست و در واقع دستور و پروتکل وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی به کلیه دستگاه‌ها مبنی بر تعطیلی مراکز دارای تجمع عامل تعطیلی گرمخانه‌ها شد.
محمدحسن محمدحسن‌پور البته توضیح نمی‌دهد که راهکار شهرداری به ویژه اکنون که اغلب کمپ‌های ترک اعتیاد نیز نیمه تعطیل هستند، پس از رها شدن این افراد در سطح شهر و تشکیل دسته‌های سه و چهار نفره گوشه خیابان‌ها و کوچه‌ها که خود عامل شیوع بیشتر کرونا به ویژه بین معتادها هست چه است؟
وقتی آبی از گرمخانه‌ها هم برای این جماعت گرم نمی‌شود
محمدرضا امیری فرماندار شیراز شهریور امسال در دستوری به موسسه‌ها و تشکل‌های مردم نهادی که از فرمانداری شیراز و یا اداره ورزش و جوانان مجوز فعالیت گرفته‌اند گفت: به هیچ وجه هیچ خدماتی به بی‌خانمان و معتاد متجاهر در بافت تاریخی شیراز ارائه ندهند و حتی دستور پلمب تمام گرمخانه‌ها و مراکز اقامتی معتادان و بی‌خانمان‌ها در بافت تاریخی شیراز داده شد و خدمات به این افراد بی‌خانمان محدود به خدمات مشاوره‌ای شد.
عمده دلیل این دستور پیشگیری از رها شدن این افراد در سطح جامعه بود که به عنوان یکی از عوامل تشدید کرونا و همچنین آسیب زدن به سیمای گردشگری شهر در بافت تاریخی قلمداد می‌شد اما مشخص نیست در حالی که آمار ورود گردشگر خارجی به سبب کرونا در شیراز نزدیک به صفر شده دلیل این دستور آن هم ابتدا فقط در بافت تاریخی چه بوده است؟
وقتی فقط باران سیل‌آسا به داد معتادان متجاهر می‌رسد
نخستین باران جدی شیراز پس از مدت‌ها انتظار هفته اخیر بالاخره بارید. امنیت جانی افرادی که در بستر و مسیل این رودخانه سرپناهی با پتو و شاخه درخت برای خود فراهم کرده بودند و احتمال داشت طعمه سیل شوند نگرانی جدی بسیاری شهروندان بود. افرادی که حاضر نبودند از این حاشیه ظاهرا امن خود، دل بکنند اما این معتادان متجاهر از این مسیل‌های پرخطر در تعامل بین اداره پیشگیری و ساماندهی آسیب‌دیدگان اجتماعی شهرداری با بهزیستی به مراکز تحت عنوان مرکز گذری کاهش آسیب (dic)انتقال یافتند که با هدف کنترل آسیب‌های اجتماعی چون اعتیاد به وجود آمده و معتادان پرخطر با مراجعه به این مراکز، از امکانات رایگان مثل سرنگ و برنامه‌های آموزشی رایگان بهره‌مند می‌شوند و گویا حمایت از آنها تا پایان زمستان ادامه خواهد داشت اما هنوز مشخص نیست مسئولان استان چه برنامه‌ای برای زباله گردها و معتادان و بی‌خانمان‌های سطح شهر دارند.
چاره کار چیست؟
ضایعات فروش، بی‌خانمان، کارتن خواب، معتاد متجاهر و علنی، زباله‌گرد بازی با این الفاظ فقط ما را از کار اصلی که شناسایی و حل مسئله است، باز می‌دارد. این واژه‌ها اغلب همه در شب‌های این روزهای شیراز مترادف هم هستند. در حالی که در شهرهای دیگر برخوردهای اغلب تند و محکمی با این جماعت می‌شود اما شیراز به نوعی بهشت این جماعت است. مسئولان کار خاصی با آنها ندارند و مردم هم مرتب با آنها مهربانی می‌کنند. هوای چهار فصل شیراز هم که دیگر جای خودش.
شاید به قول مسئولان شیراز نمی‌تواند و نباید به بهانه مهمان‌نواز بودنش، جور آسیب‌های اجتماعی شهرهای دیگر را هم بکشد اما رها کردن و طرد کردن این افراد بی‌خانمان نیز کاری انسانی نیست. آن هم برای مسئولان شهری که شهره به میهمان‌نوازی و غریب‌پروری است.
البته در غیاب گرمخانه‌ها، علاوه بر راه‌اندازی مراکزی تحت عنوان مرکز گذری کاهش آسیب (dic) در شیراز، کمک‌های موردی مانند پوشاک، پتو و غذا نیز از طریق شهرداری و بهزیستی و نهادهای مردمیِ خودجوش یا زیر نظر فرمانداری و استانداری در سطح شهر به این اقشار آسیب‌پذیر داده می‌شود که البته از سازمان‌دهی لازم برخوردار نبوده و مقطعی است. اخیرا و در نشست خبری فصلی شورای شهر شیراز علی ناصری رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهریقول پیگیری آسیب‌های اجتماعی چون معتادان متجاهر، متکدیان و کودکان کار و ساماندهی گرمخانه‌ها را داد و تاکید کرد که این مسائل با اینکه هماهنگی و همکاری بین دستگاهی را می‌طلبد اما به ویژه مورد گرمخانه‌ها در دستور کار این کمیسیون است و باید منتظر ماند و دید نتیجه جلسه شورای شهر در این باب چه خواهد بود.
هر چند نباید به تبرئه کامل اشتباهات این قشر فراموش و طرد شده از جامعه پرداخت اما معتادان، کارتن خواب‌ها و زباله‌گردها که در سال‌های اخیر تعدادشان روز به روز بیشتر شده علاوه بر خطای فردی محصول و پسماندِ نابسامانی‌های اجتماعی، بحران‌های خانوادگی، بی‌مسئولیتی و بی‌تدبیری و فراهم نبودن شرایط کار، ازدواج و پیشرفت برای افراد و در یک کلام شعارزدگی و بی‌مسئولیتی بسیاری از مسئولان گذشته و حال نیز بوده‌اند.
تسنیم تا یافتن راه حلی اساسی برای ریشه کن کردن همیشگی این معضل به پیگیری‌های خود ادامه می‌دهد و این تریبون را در اختیار کارشناسان، مسئولان یا افرادی که در این زمینه راه حلی برای ارائه یا حرفی برای گفتن دارند نیز قرار می‌دهد.
