به گزارش تابناک قم، پیشرفت تکنولوژی و گسترش ابزارآلات ارتباطی، ارزش های اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار داده است. این تاثیر و ضریب نفوذ اگرچه جاهایی مثبت بوده و به خدمت بشریت درآمده اما آثار منفی و مخرب آن چیزی نیست که حتی برای عامه مردم، محسوس و قابل درک نباشد. به عبارتی گستره‌ی وجهه منفی پیشرفت ارتباطات، آن‌قدری بزرگ بوده است که شاید بتوان گفت قاطبه خانواده‌های ایرانی از آثار زیان‌بار در امان نمانده‌اند.
درخصوص «قم» نیز، نیم نگاهی به شبکه‌های اجتماعی که با نام قم و یا مخاطبان قمی در بستر فضای مجازی فعالیت می‌کنند؛ بیان‌گر آن است که این آسیب‌ها هویت خانواده‌های قمی را نیز نشانه گرفته است.
در ادامه به صورت مستند، به گوشه‌ای از فعالیتهای منفی و مخرب صفحات و حساب‌های فعال که با نام «قم» و جذب و اثرگذاری روی مخاطبان قمی در بستر فضای مجازی فعالیت می‌کنند؛ اشاره شده است:
1_ فعالیت برخی از صفحات اینستاگرامی در راستای استحاله فرهنگی
شبکه‌های مجازی حیات خود را در گرو جذب حداکثری مخاطب می‌بینند، از سوی دیگر افزایش تعامل کاربران مجازی در این شبکه‌ها، چرخه مالی آنان را به گردش در‌می‌آورد تا جایی که درآمد برخی از صفحات اینستاگرام فعال در قم به 100 میلیون تومان در ماه نیز می‌رسد.
بر همین اساس گردانندگان این صفحات برای جذب و تعامل‌گیری از کاربران مجازی هیچ محدودیتی برای خود قائل نیستند؛ یکی از ترفندهایی که این صفحات به کار می‌برند طرح سوالات بی‌مورد همچون نحوه ارتباط‌گیری با جنس مخالف، حواشی دوران مجردی و ... می‌باشد، ترویج رقص و تبلیغ آرایش تحریک‌کننده زنان بخش دیگری از فعالیت این شبکه‌های مجازی است
2_ تبلیغ مدلینگ‌های خانم و آقا از قم در فضای مجازی
فضای مجازی به عنوان ابزاری برای تبلیغات به کار می‌رود. بسیاری از کسب و کارهای قمی نیز با الگوگیری از صفحات برندهای معروف، اقدام به تبلیغات از طریق شبکه‌های اجتماعی می‌کنند.
استفاده از جذابیت اروتیک و جنسی جزئی اصول تبلیغات جهانی جهت جذب مشتری است که متاسفانه در تبلیغات برخی اصناف خاص در قم نیز این موارد در حال تبدیل شدن به اپیدمی است.
3_ ترویج بدحجابی و بی‌حجابی توسط بوتیک‌های زنانه قم
استفاده نکردن از طرح‌های وطنی در تولید پوشاک و مانتوها باعث شده است تا بانوان برای خرید لباس مناسب با مشکل مواجه شوند. وضعیت بازار و ویترین مغازه‌ها، نمایشگر اجناسی است که انگار برای بانوی ایرانی دوخته نشده و لباس‌هایی منطبق با فرهنگ ایرانی اسلامی کمتر به چشم می‌خورد. نکته قابل تامل اینکه این البسه نامتعارف بعضا ارزان‌تر از یک روسری فروخته می‌شود؛ چه برسد به مانتوی‌های اصطلاحا مجلسی.
جالب اینکه در مناطق متمول و میادین اصلی شهر قم، از عرضه‌کننده‌های پوشاک متعارف خبری نیست و در عوض خیابانهای اصلی پر از بوتیک‌هایی شده که لباس‌های مجلسی و یا مانتوهایی را عرضه می‌کنند که با معیارهای حجاب همخوانی ندارد.
4_ ترویج تتو و استفاده از نمادهای غربی تتو در قم
در سالهای اخیر تتو در کشور به صورت قابل توجهی اشاعه پیدا کرده است. در قم نیز تتوکاران زیادی مشغول به فعالیت هستند و از طریق فضای مجازی اقدام به نمایش کارهای خود می‌کنند.
از نفس عمل تتو اگر بگذریم؛ بررسی آثار و نقوش تتوکاران نشان می‌دهد که همه طرح‌های ارائه و کار شده این دسته از افراد، نمادهای غربی و بعضا بی‌معنی است. آن دسته از نقوشی که معنی دارد؛ بعضا دارای مضامین مبتذل و خارج از عرف ایرانی- اسلامی است.
یکی دیگر از معضلات کار تتوکاران این است که این افراد سازماندهی خاصی از سوی نهادهای نظارتی همچون اماکن نشده‌اند. تبلیغات صفحات تتو در قم نشان می‌دهد که برخی تتوکاران آقا یا خانم، روی بدن جنس مخالف _حتی نقاط پوشیده بدن_ اقدام به کار کردن تتو می‌کنند.
5_ حضور و تبلیغ سلبریتی‌ها در قم از طریق سالنهای آرایشی، گالری جواهرات و...
با توجه به این مسئله که بازیگران برای حضور در یک مهمانی و افتتاح‌ها، مبالغ کلانی را دریافت می‌کنند؛ این مسئله جای تأمل دارد که صاحبان این مراسمات در قم برای افتتاحیه چرا این قدر هزینه کرده است و در آینده قرار است چه چیزی عاید آن شود که چنین سرمایه گذاری کرده است!؟
حضور بازیگران که خودشان یکی از عوامل تبلیغات مد و آرایش هستند می تواند زنگ خطر جدی در قم باشد، کسی منکر برگزاری شو لباس مخصوص بانوان در یک محیط امن و زنانه نیست اما این مسئله باید سازوکارهای خود را داشته باشد.
در حوزه مدل‌های اسلامی، شاخص ها و هنجارهایی وجود دارد که باید ابتدا این شاخص‌ها مشخص شده سپس شبکه تولید از آنها حمایت کند و پس از آن می توان اقدام به برگزاری شوهای زنده لباس در این حوزه کرد.
6_تغییر مرجعیت رسانه‌ای از رسانه‌های رسمی به شبکه‌های اجتماعی و ...
به این مورد شاید به خودی خود ایرادی وارد نباشد اما ناآشنایی قالب صفحات مجازی خبری با اصول و بدیهیات روزنامه‌نگاری و حوزه رسانه، باعث بروز مشکلات عدیده شده است. این صفحات _که اکثرا درآمد خود را از طریق تبلیغات به دست می‌آورند و با این هدف فعالیت می‌کنند_ برای جذب مخاطب اقدام به استفاده از تیترهای اغراق آمیز و غلو در مشکلات می‌کنند.
همچنین ناآشنایی این صفحات با قوانین و مقررات حوزه رسانه‌های دیجیتال و از طرف دیگر عدم نظارت صحیح و دقیق بر این صفحات یکی دیگر از معضلات مرجعیت رسانه ای از رسانه های رسمی به شبکه های اجتماعی است.
به عنوان نمونه، يكي از پيج‌های نسبتا معروف قمی در اينستاگرام با تيتر "دانش آموزان قمي معتاد هستند" به خبري پرداخته است كه مطابق آن 42% دانش آموزان قمي در بازه سني 13 تا 18 سال تجربه استفاده از دخانيات و سيگار راداشته اند.
7_تمسخر لهجه قمی، سنت‌های قم و معرفی قمی‌ها به عنوان مردمی بی‌ادب
تمسخر لهجه قمی در برنامه‌های طنز، در سالهای اخیر باب شده شده است. نکته قابل توجه اینجاست که همه این به اصطلاح شوخی‌ها، از قمی‌ها به عنوان مردمی لوده یاد شده.
اولین بار جواد رضویان بازیگر قمی در سریال طنز «در حاشیه» به کارگردانی مهران مدیری از این گویش استفاده کرد. نکته قابل توجه این است که تمام بار طنز و جذابیت این سریال را رضویان با بهره گیری از گویش قمی_آن هم با لودگی_ به دوش داشت.
پس از آن سال 95 صفحاتی در اینستاگرام و تلگرام با عنوان «امپراطور کوزکو» با تولید و انتشار کلیپ‌های تصویری، گویش و فرهنگ اصیل مذهبی‌ترین شهر کشور را مورد هدف قرار داد. مدیریت این صفحات برعهده خانم جوانی است که با حجاب چادر _به طوری که تنها بینی وی معلوم است_ رو به دوربین و از زاویه‌ای نه چندان مطلوب، با گویش قمی حرف می‌زند و در هر قسمت به موضوعی اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی اشاره می‌کند.
«اهمیت تحصیل در زندگی دختران، دختر خانم‌ها لطفا چاق نباشند، جوانان در خیابان درست لباس بپوشند، حضور زنان در ورزشگاه، چه هاتونو خودتون بزرگ کنید تورو به حرضیت عباس و چه معنی می‌ده دختر درس بخونه؟» از جمله عناوین موضوعاتی بود که برای کلیپ‌های این کانال در نظر گرفته شده است.
«محمد معماریان» نیز یکی دیگر از به اصطلاح واینرهایی است که توانسته در اینستاگرام توجه مخاطبان زیادی را به خود جلب کند. این فعال اینستاگرامی اهل قم در برخی کلیپ‌های تولیدی خود به همراه پارتنرش «فرشاد حاج‌علی» اقدام به تولید محتوا با لهجه قمی می‌کنند.
در این خصوص توجه به چند نکته ضروری است؛ اول اینکه تقریبا در همه این ویدئو‌ها می‌توان فحش‌هایی که در گویش قمی رایج است را شنید و به دلیل کثرت استفاده از این فحش‌ها ممکن است مردم قم به عنوان مردمی بد زبان و بی‌ادب معرفی شوند.
از سوی دیگر نوع حجاب بازیگر این کلیپ‌ها خود ضدحجاب و ضدارزش است. چرا که مخاطب با کنار هم گذاشتن این ادبیات بی‌ادبانه و نوع حجاب بازیگر که از سوی قشر مذهبی و مقید قم رعایت می‌شود و اتفاقا پوشش طبیعی‌ای در این شهر است، تمام با حجاب‌ها را متهم به بی‌ادبی و لودگی کند.
نتیجه
به گفته کارشناسان امر، گسترش شایعات، تاثیر بر کیفیت همراهی افراد با خانواده، میل به انزوا، گرایش به دوستی و ارتباطات در فضای مجازی، تمرد از ساختار و فرهنگ‌های خانواده، میل به چشم هم چشمی و رقابت‌های کاذب نظیر تجمل‌گرایی و عمل‌های زیبایی، کشف حجاب، دوری از دین و فضایل اخلاقی، بروز رفتارهای پرخاشگرانه و در سطوح بالاتر کاهش میل جوانان به ازدواج، بروز و افزایش تنوع طلبی آنان در روابط جنسی و افزایش طلاق، بخشی از تبعات مخرب و زیان‌بار شبکه‌های اجتماعی است.
روی هم رفته هرچند به نظر می‌رسد که نمود ارزش‌های فرهنگی و دینی نظیر مقوله حجاب و عفاف در شهر مقدس قم نسبت به هجمه‌های فرهنگی موجود و همچنین وضعیت حجاب در کلانشهرهای دیگر از قبیل تهران، چندان بد و زننده نیست و هنوز به حد بحرانی نرسیده، اما در حد انگشت شمار و اندک نیز در صورتی که کنترل نشود؛ می‌تواند آغازی برای شروع یک بحران باشد.
از طرفی نقش مسئولان و بی‌توجهی آنان به این مقوله نیز هم قابل کتمان و حتی اغماض نیست. بدیهی است که در صورت فراگیر شدن این موضوع، مقابله و رفع معضل نیز دشوارتر خواهد بود؛ لذا آن‌چه که لازم و ضروری است امر مهم «پیشگیری» از بحران است که در این‌جا علاوه بر نگاه ویژه و اهتمام نهادهای نظارتی و دستگاههای مسئول، آگاهی بخشی به خانواده‌ها و احساس مسئولیت تک تک افراد جامعه را نیز می‌طلبد.
در چنین مقوله‌ای اگرچه نباید از نقش مسئولان چشم‌پوشی کرد اما نباید هم منتظر اقدامات و پروسه‌های طولانی و کاغذبازی‌های روال اداری ماند. به عنوان مثال، حوزه علمیه به عنوان یک نهاد مردمی و حاضر در بطن جامعه، در فقدان و کوتاهی مسئولان و دستگاههای نظارتی بایستی به این امر عنایت افزون‌تری داشته باشد و با انظار مردم از عواقب عواملی که می‌تواند منجر به تغییر ذائقه فرهنگی مردم شود؛ راهکارها و راههای پیشنهادی را به آنان _علی الخصوص پدران و مادران_ ارائه کنند.
خانواده‌ها نیز بنا بر آموزه‌های دینی و احادیث پیرو ارتباط عاطفی با فرزندان، در این زمینه می‌بایست تعاملات بیشتری با طیف جوان و نوجوان و حتی کودکان داشته باشند و با مهر و عطوفت، خود خط سیر زندگی آنان را ترسیم کرده و مانع از گرفتاری آنان در ورطه‌های ابتذال و لودگی شوند.
