شست‌وشوی شهر با دست‌های داوطلبی

[ملیحه محمودخواه] بیماری کرونا با خودش موجی از نگرانی را به همراه آورد، اما این نگرانی وقتی ‏بیشتر شد که این میهمان ناخوانده آمار جانباختگان را افزایش داد. وقتی می‌فهمیدند یکی از اعضای ‏خانواده به کرونا مبتلا ‌‌شده، مراودات کمتر و فاصله‌ها هم از این خانه‌ها بیشتر می‌شد. اما ‏در این روزها داوطلبان جمعیت هلال‌احمر بدون هیچ چشمداشتی لباس رزم را به تن کردند و ‏یکی‌یکی به این خانه‌ها سر زدند تا با ضدعفونی کردن این خانه‌ها راه ویروس را برای ابتلا کردن ‏دیگر اعضای خانواده ببندند و با گفت‌وگو با اعضای این خانواده‌ها تلاش کردند شوکی که هنوز اعضای ‏خانواده از آن خارج نشده بودند را کم کنند. افرادی که برای ضدعفونی کردن خانه‌ها، خیابان‌ها و ‏ساختمان‌ها داوطلب می‌شوند و با جمعیت هلال‌احمر همراه هستند، یک هدف را دنبال می‌کنند و آن هم کم ‏کردن آلام مردمی است که در همسایگی و شهر آنها زندگی می‌کنند.  ‏

جمعیت هلال‌احمر فعالیت خود را از زمانی که ویروس کرونا هنوز پایش به کشور ما باز نشده بود، آغاز ‏کرد. همان روزهایی که کرونا در چین حسابی سروصدا به راه انداخته بود، توصیه‌های پیشگیرانه از این ‏ویروس را کارشناسان جمعیت هلال‌احمر تهیه ‌کردند و در اختیار مردم قرار ‌گرفت؛ اما از زمانی که ‏این ویروس مرزها را شکست و خودش را به ایران رساند، رنگ و بوی فعالیت در جمعیت هلال‌احمر ‏نیز تغییر کرد. ورود پزشکان داوطلب به بحث درمان، تأمین کمک‌های معیشتی به خانواده‌های در ‏معرض خطر، کنترل بیماران در مسیرهای رفت‌وآمد و  تولید دستکش و ماسک مواردی بودند که به ‏فعالیت‌های داوطلبان این جمعیت اضافه شدند. ضدعفونی کردن معابر و خانه‌های بیماران کرونایی نیز ‏از دیگر فعالیت‌هایی بود که داوطلبان جمعیت هلال‌احمر برعهده گرفتند تا روند این کار نیز بیشتر از ‏قبل سرعت بگیرد. ‏

داوطلبان سربازان آماده جمعیت هلال‌احمر هستند ‏
محمد سخندان، داوطلب جمعیت هلال‌احمر استان هرمزگان، سال‌هاست در مأموریت‌ها و حوادث ‏همراه این نهاد مردمی است. او که مهندس برق است به «شهروند» می‌گوید: «فرقی نمی‌کند که جمعیت ‏هلال‌احمر چه‌کاری را به ما محول کند، هرگاه حادثه‌ای رخ دهد و به وجودمان نیاز باشد، ما همیشه ‏سربازان آماده برای جمعیتی هستیم که بشردوستی و دیگرخواهی شعار اصلی آن است.‏»
پس‌ازآنکه شیوع کرونا پاندمی شد و آمار ابتلای مردم به این بیماری افزایش پیدا کرد، بحث ضدعفونی ‏کردن معابر، خانه‌ها و بسیاری از اماکن عمومی بسیار جدی شد. به همین دلیل ضدعفونی کردن و گندزدایی از این مکان‌ها نیز در دستور کار جمعیت هلال‌احمر قرار گرفت. سخندان تأکید کرد: «با ‏تجهیزات کامل به محله‌های مختلف می‌رفتیم و علاوه بر خیابان‌ها و معابر، خانه‌هایی را هم که بیماران ‏کرونایی داشتند، ضدعفونی می‌کردیم. با اهالی خانواده درباره چگونگی رعایت نکات ‏بهداشتی صحبت می‌کردیم و به آنها یاد می‌دادیم که چطور از بیمار مواظبت کنند تا خودشان دچار بیماری ‏نشوند.» ‏
به اعتقاد او وضعیت در خانه‌هایی که یکی از اعضای آنها فوت کرده، بسیار سخت بود. بیشتر تنهایی اذیت‌شان می‌کرد تا ‏غم از دست دادن عزیزان‌شان؛ شرایط به گونه‌ای بود که حتی همسایه‌ها هم از ‏نزدیک شدن به خانه آنها دوری می‌کردند. «بارها اشک آنها را دیدیم،  اما تنها کاری که از دست‌مان بر ‏می‌آمد این بود که به آنها امید بدهیم که سختی این غم برای همه ما یکسان است و همه از این بیماری به ‏یک اندازه زجر می‌کشیم. به آنها آموزش می‌دادیم که چطور مسائل بهداشتی را رعایت کنند تا دچار ‏بیماری نشوند. اما همین حضور ما و صحبت کوتاه با آنها در تغییر روحیه‌شان به شدت تأثیر ‏داشت.» ‏

ضدعفونی در خانه‌های دور دست روستایی
میثاق اسلامی کولایی ١٢‌سال است جمعیت هلال‌احمر را در مأموریت‌های مختلف همراهی می‌کند و ‏در حال حاضر رئیس خانه داوطلب جمعیت هلال‌احمر شهرستان ساری است‎. او مسئول تیم ضدعفونی ‏جمعیت هلال‌احمر این استان بوده است که از آغاز شیوع کرونا در مازندران با تیم ضدعفونی به ‏دوردست‌ترین روستاها سر زده‌اند تا بتوانند با ضدعفونی کردن خانه‌هایی که بیماران کرونایی ‏داشته‌اند از سرایت این بیماری به سایر اعضای خانواده و اهالی محل جلوگیری کنند. اسلامی ترس از ‏کرونا را موضوعی همه‌گیر و عادی می‌داند و ادامه می‌دهد: «این طبیعی است که وقتی در خانه‌ای فردی ‏به کرونا مبتلاست دیگران سعی کنند از او دوری کنند اما همین موضوع برای خود بیمار سخت است، ‏بارها پیش آمده که بعضی از خانواده‌ها که بیمار کرونایی داشتند گریه می‌کردند‌ و می‌گفتند حتی ‏همسایه‌ها از ما دوری می‌کنند. ما تلاش می‌کردیم به آنها توضیح دهیم که این موضوع طبیعی است و این ‏فاصله سبب می‌شود که از شیوع بیشتر بیماری کرونا جلوگیری شود.»‏
رئیس خانه داوطلب جمعیت هلال‌احمر ساری می‌گوید: «هنگام مراجعه به این خانه‌ها سعی ‏می‌کردیم تمام ‏نکات بهداشتی را به آنان آموزش دهیم. ما برای آنان دستکش و ‏ماسک می‌بردیم و توضیح ‏می‌دادیم چه نکاتی را رعایت ‏کنند که با توجه به حضور یک بیمار در خانه، خودشان به ‏بیماری ‏مبتلا نشوند. در کنار آن ‌وقتی برای ضدعفونی به برخی ‏از روستاها می‌رفتیم، تلاش‌می‌کردیم برای ‏خانه‌هایی که بیمار ‏دارند، بسته‌های معیشتی ببریم تا آنها دغدغه کمتری برای ‏درمان بیمار خود داشته ‏باشند.» ‏
اسلامی تأکید می‌کند: «یکی از مهم‌ترین نکاتی که به این ‏خانواده‌ها آموزش می‌دادیم، استفاده از سرویس ‏بهداشتی و ‏حمام بود، زیرا بیشتر خانه‌ها تنها یک سرویس بهداشتی دارد و ‏اگر نکات بهداشتی و ‏ضدعفونی اصولی صورت نگیرد، سرویس ‏بهداشتی عاملی برای انتقال این بیماری می‌شود، به همین علت ‏در ‏مراجعه به خانه‌هایی که یک بیمار دارند، تلاش می‌کردیم این ‏آموزش‌ها را به آنها منتقل کنیم.» او توضیح ‏می‌دهد: «فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها و ‏دهداری‌ها وجود ‏بیمار کرونایی در خانه‌ها را اطلاع می‌دادند ‏و ما در مدت ‏زمانی که در این خانه‌ها بودیم، آموزش‌های لازم را در اختیار ‏آنها قرار ‏می‌دادیم. در این میان در محله‌هایی نیز ‏به دلیل رعایت‌نکردن نکات بهداشتی تعدادی از مردم دچار بیماری ‏پوستی و عفونی شده بودند که رفع این بیماری‌ها و آموزش‌های لازم ‏برای افراد ساکن در این ‏محله‌ها نیز در دستور کار ما قرار ‏گرفت. ما تلاش می‌کنیم شرایط بهداشتی این مناطق را ‏تا جایی ‏که امکانات به ما اجازه می‌دهد، بهبود بخشیم.‏»

ترسی که هم طبیعی است و هم نگرانی به همراه دارد
میثم ابراهیمی که از سال‌ها قبل با جمعیت هلال‌احمر ‏همکاری‌دارد، در دوران کرونا فعالیت و ‏همراهی‌اش در ‏جمعیت هلال‌احمر استان گیلان بسیار پررنگ‌تر شده، ‏دلیلش هم این است که نمی‌‏خواست شاهد رنج و درد مردم ‏باشد. او به تیم ضدعفونی‌کننده استان پیوست و ضد‏عفونی‌‏کردن معابر و خیابان‌ها و خانه‌هایی را که بیمار کرونایی ‏داشتند، برعهده گرفت. ‏
ابراهیمی می‌گوید: «سخت بود، نه اینکه کار سختی باشد و ‏خسته‌ات کند، سختی‌اش این بود که می‌‏دیدیم خانواده‌‌هایی که ‏بیمار کرونایی داشتند، چقدر دچار مشکل بودند و آن وقت ما جز ‏دلداری نمی‌توانستیم ‏کاری انجام دهیم. آنها می‌ترسیدند، از ‏ترس دیگران می‌ترسیدند و این ترس‌ها هم غم‌انگیز است و ‏هم ‏طبیعی.» ‏ این داوطلب جمعیت هلال‌احمر ادامه می‌دهد: «بیشتر ‏خانواده‌هایی که بیمار کرونایی داشتند، از نگرانی‌‏ها و ترس ‏دیگران واهمه داشتند. آنان از تنها شدن‌شان نگران بودند و گاهی ‏گریه‌می‌کردند. از یک طرف ‏بیماری داشتند که باید از او ‏دورادور نگهداری می‌کردند و از طرف دیگر بیماری سبب‌شده ‏بود همه از ‏آنها فاصله بگیرند و اینها در کنار هم بیشتر از بار ‏جسمی بیماری برای آنان بار روانی داشت. اصلا به ‏نظر می‌رسد ‏کرونا بیشتر از آنکه عوارض جسمی به دنبال داشته باشد، بار ‏روحی و روانی به دنبال ‏دارد.» ‏
او از ماجرای خانه‌ای صحبت می‌کند که پدر خانواده بر اثر کرونا ‏از دنیا رفته بود و سایر اعضای ‏خانواده نیز در قرنطینه بودند:   «وقتی وارد خانه شدیم، تمام افراد خانواده در شوک بودند. ‏پدرشان ‏کرونا گرفته بود و دو برادر نیز مبتلا شده بودند. ‏دختر بزرگ این خانواده نمی‌توانست جلوی بغضش را ‏بگیرد. ‏می‌گفت بدترین روزهای زندگی‌اش را می‌گذراند و‏احساس می‌کند از همه دنیا تنهاتر است ‏و به دوستانش نیاز ‏دارد تا کنار آنها کمی غمش را تسکین دهد، اما دوستانش ‏نمی‌توانند در این شرایط به ‏دیدنش بیایند و این بیشتر اذیتش ‏می‌کند.»‏
مددکاری که همراه ما بود، تلاش کرد تا با آنها صحبت و آرام‌شان کند. ما خانه را ضدعفونی کردیم ‏و به آنها توضیح ‏دادیم که چطور از دو برادر بیمارشان مراقبت کنند تا آنها نیز ‏بیمار نشوند، اما نکته ‏اینجاست که وقتی از خانه خارج ‏می‌شدیم، به نظر می‌آمد که حال اعضای خانواده بهتر شده ‏است و قرمزپوشان هلال‌احمر را در کنار خود دارند.‏