کد خبر: ۵۹۳۱۶۷
تاریخ انتشار: ۳۰ فروردين ۱۳۹۷ - ۱۷:۳۵ 19 April 2018

به گزارش «تابناک یزد»، "ایران به سمت نوعی انفجار در حرکت است و من مطمئن نیستم نتیجه‌اش چه می‌شود، ولی وضعیت ایران وضعیت باثباتی نیست... بسیاری از ناآرامی‌های اخیر ایران ریشه‌های محیط زیستی داشته. منابع آب زیرزمینی بیش از حد استفاده شده که خشکسالی ایجاد کرده است. بسیاری از خشونت‌ها در جهان به خاطر تغییرات آب و هوایی است."

وقتی دشمن به خشکسالی امید می بندد+البوم تصاویر

این جملات گزیده ایست از سخنان  فرانسیس فوکویاما  تئوری پرداز پرآوازة آمریکایی و نویسنده کتاب "پایان تاریخ و واپسین انسان"، کتابی که در سال 1991 به نگارش درآمد و نویسنده در آن مدعی شد که  تاریخ، به معنای داستان جهانی رشد و شکوفایی آدمی، با حاکمیت لیبرال دموکراسی پایان یافته است. این نظریه پرداز آمریکایی که برای اندیشکده رند وابسته به پنتاگون پژوهش انجام می دهد امسال در نشست جهانی حکومت در  امارات عربی متحده در دوبی آشفتگی‌های اخیر در ایران را ناشی از عوامل آب و هوایی همچون خشکسالی و کمبود آب دانست. وی گفت این بحران ها  اغلب خشونت به بار آورده و با دیگر عوامل بحران‌زا تداخل پیدا کرده است.

 اظهارات فوکویاما بیش از آن که حاکی از یک توطئه یا یک واقعیت باشد حاکی از امید بستن دشمن به مسائل زیست محیطی برای ضربه زدن به ثبات، امنیت و همبستگی کشور است. این ماجرا آن گاه جدی تر می شود که بدانیم برخی از رویدادهای مهم جهانی در عصر حاضر ابتدا بر سر مسایل زیست محیطی شکل گرفته است. یک نمونه از این رویدادها بحران سوریه است. جنگ داخلی که با دخالت های خارجی در آن 300 هزار نفر کشته و 6 میلیون نفر آواره شدند و زیرساخت های اقتصادی این کشور نابود شد.  بحران سوریه اگرچه ریشه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زیادی دارد اما جرقه اصلی شروع بحران بر سر آب بود،  جایی که عده ای در شهر «درعا» به خاطر کمبود آب و خشکسالی و از بین رفتن کشاورزی و زراعتشان اعتراض کردند و بحرانی شروع شد که یکی از ویرانگرترین و پیچیده ترین بحران های بعد از جنگ دوم جهانی بود. بحرانی که همچنان ادامه دارد.

سخنان فوکویاما را نباید دست کم گرفت. آن چه از کلام این نظریه پرداز آمریکایی برداشت می شود این است که اگر بحران آب و خشکسالی در ایران به خوبی مدیریت نشود این بحران به سرعت تبدیل به بحران  «ﺍﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ» تبدیل خواهد شد. در واقع بحران آب می تواند به بحران مشروعیت، بحران کارآمدی، بحران یکپارچگی و بحران توزیع تبدیل شود و توسعه سیاسی و امنیت ملی را با چالش های عمده مواجه سازد.

 

اعتراض ها در شرق اصفهان بر سر خط انتقالی آب به یزد 

یک نمونه از این بحران ها در ماجرای اعتراضات مردم شرق اصفهان بر سر خط انتقالی آب از منابع کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری به استان یزد دیده می شود.  خط لوله انتقالی از منبع سد زاینده رود تغذیه می کند و در مسیر خود از شرق اصفهان می گذرد.  کشاورزان شرق اصفهان در منطقه ورزنه در ماه گذشته سه بار با حمله به تیرهای برق و حوضچه های آب خط انتقالی جریان آب به یزد را قطع کردند .   

به گفته حجت‌الاسلام اسماعیل شامحمدی امام جمعه ورزنه، کشاورزان این منطقه خواستار دریافت پول فروش حقابه خود هستند که مصوب شورای عالی آب بوده است. کشاورزان همچنین خواستار تضمین آب کشت پاییزه و جریان دائمی زاینده رود هستند . کشاورزان ورزنه ادعا می کنند آب انتقالی به یزد حق آن هاست که به یزد می رود و بعضا در مصارف غیرشرب همچون صنعت و کشاورزی مصرف می شود.

وقتی دشمن به خشکسالی امید می بندد+البوم تصاویر

 این مطالبات به سرعت رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته و در شبکه های فارسی زبان بیگانه همچون بی بی سی و صدای آمریکا به عنوان اعتراض علیه نظام تبلیغ شده است. برای نمونه می توان به این خبر بی بی سی در اسفندماه سال گذشته اشاره کرد:

"  در مراسم نماز جمعه این هفته اصفهان، کشاورزان پشتشان را به امام جمعه که منصوب رهبری است کردند و در حرکتی به ‌دور از خشونت گفتند: "پشت به دشمن، رو به میهن" و "تکلیف ما معلوم شه، نماز جمعه شروع شه".

در واقع بی بی سی قصد دارد تا این تحرک معترضان را اعتراض علیه رهبری قلمداد کند و چنین القا کند که دشمن مردم،  نظام و رهبری است.  نمونه دیگر شعار کشاورزان شرق اصفهان که نوعی طعنه به شعارها و نوحه های انقلابی است این بوده است:  "ای لشکر شرق اصفهان آماده باش آماده باش  بهر پوکوندن لوله یزد آماده باش آماده باش"  شعاری که در واقع نوعی «نقیضه‌گویی» شعارهای حاکمیت است.

 همین مواضع امام جمعه اصفهان را به واکنش واداشته و در جدیدترین اظهارنظرها حجت الاسلام طباطبایی نژاد گفته است :  "من تا به حال به کشاورزان حق می دادم اما از امروز به آنها حق نمی دهم. آب نیست و صحبت سهمیه بندی است و آنان که در تجمعات شرکت می کنند انقلابی نیستند. حرف‌های آنها اسلامی نیست. آن ها فتنه گر هستند و به فکر آب نیستند و مقابل نظام می ایستند."

 

التهاب در استان یزد در پی قطع مکرر آب انتقالی

وقتی دشمن به خشکسالی امید می بندد+البوم تصاویر

 اما این التهابات در اصفهان تنها یک سوی ماجراست. در حالی که نیروهای امنیتی و انتظامی تمام تلاش خود را برای تامین امنیت خط انتقالی آب به یزد در اصفهان انجام می دهند آن سوتر در استان یزد همسایه اصفهان ، قطع چندباره خط انتقال آب التهابات داخلی را افزایش داده است. در فضای مجازی کمپین های متعددی علیه اقدام کشاورزان اصفهانی تشکیل شده و برخی از فعالان تهدید کرده اند اگر قطعی آب انتقالی تکرار شود جلوی انتقال سنگ آهن و یا کامیون هایی که از بندرعباس به سمت اصفهان می رود را خواهند گرفت. استان یزد با داشتن دو معدن مهم چادرملوی اردکان و سنگ آهن مرکزی بافق نقش مهمی در تامین سنگ آهن کارخانجات فولاد اصفهان دارد و عملی شدن این تهدید می تواند تهدیدی برای اقتصاد اصفهان باشد که بخش عمده ای از آن بر صنایع فولاد تکیه دارد.

این تهدید کمی رسمی تر به صورت تلویحی در نامه رئیس مجمع نمایندگان استان یزد به رئیس جمهور نیز آمده است.  موسوی بیوکی نماینده یزد  خطاب به روحانی نوشته است: " جناب آقای رئیس جمهور، مردم یزد از مسئولین جمهوری اسلامی اعم از دولت و مجلس و قوه قضاییه سوال می نمایند  با توجه به اینکه معادن موجود در استان نزدیک به نیمی از سنگ آهن مورد نیاز کشور را تامین می کند اگر معامله ای شبیه آنچه با خطوط انتقال آب انجام می شود صورت گیرد چه وجهه ای دارد؟"

  علاوه بر این زمانی قمی استاندار یزد نیز با بیان این که خط انتقالی بر اساس مقررات و قوانین کشور ایجاد شده،  آسیب رسانی به خط لوله انتقالی را مصداق قانون شکنی دانسته و اعلام کرده است به عنوان مسئول استان یزد ومسئول امنیت استان خسارات وارده به استان بر اثر قطعی خط لوله را از عناصر قانون شکن پیگیری و مطالبه خواهد کرد.

آب نیست و روز به روز کمتر می شود

وقتی دشمن به خشکسالی امید می بندد+البوم تصاویر

با همه این اوضاع و احوال آب نیست و حتی کمتر از این هم خواهد شد. در حالی که 40 درصد از آب انتقالی به یزد کاهش یافته، محمود چیتیان مدیر بهره برداری و نگهداری از سد و نیروگاه های زاینده رود و کوهرنگ اعلام کرده  به دلیل وضعیت موجود احتمال دارد میزان آب انتقالی از اصفهان به یزد تا 15 درصد کاهش یابد. موضوعی که می تواند حساسیت مردم یزد به موضوع را افزایش دهد.

آب انتقالی به یزد در حالی کاهش چشمگیری یافته که منابع آب زیرزمینی یزد نیز حال و روز خوشی ندارد.  به گفته جوادیان زاده مدیر کل شرکت سهامی آب منطقه ای یزد وضعیت بارش ها در یزد نسبت به بلند مدت که 82 میلی متر بوده 51 درصد کاهش داشته و وضعیت منابع زیرزمینی این استان به شدت وخیم است به گونه ای که آب برخی مناطق مانند اردکان قابلیت شرب خود را از دست داده است.

 در چنین حالی مسئولان آب استان یزد تلاش می کنند با ترکیب آب انتقالی زاینده رود با آب های زیرزمینی آب شرب استان را تامین کنند.  به گفته جوادیان زاده  96 درصد آب انتقالی در بخش شرب مصرف می شود و بدون مخلوط کردن این آب با منابع زیرزمینی امکان تامین آب شرب استان یزد نیست.

 همه آمارها نشان می دهد اگر آب انتقالی به یزد قطع شود استان یزد با بحران مواجه می شود.  مسئولان آب استان یزد تا کنون با تامین آب از استخرهای ذخیره آب انتقالی در استان تلاش کرده اند تا قطع مکرر خط انتقال به آب چندان به مردم فشاری وارد نکند اما بدیهی است که اگر قطع خط انتقالی برای یک هفته به طول انجامد مسئولان مجبور به استفاده از منابع زیرزمینی خواهند شد و این موضوع علاوه بر آن که نیاز آب شرب استان یزد را رفع نخواهد کرد بلکه با کاهش منابع آب برای صنایع مهم آبخواه یزد همچون فولاد و کاشی و سرامیک به رکود و بیکاری گسترده در این استان دامن خواهد زد. بدین ترتیب عصبانیت ناشی از بی آبی همه مردم استان یزد را فراخواهد گرفت و انتظار تشکیل تجمعات و تحرکات در یزد نظیر آن چه در شرق اصفهان شکل گرفت بعید نیست.

 

نقش و وظیفه دولت در تامین عادلانه آب

  یزد و اصفهان در فلات مرکزی ایران قرار دارند و آمارها حاکی از آن است که خشکسالی فلات مرکزی در 50 سال گذشته بی سابقه بوده است.  در چنین موقعیتی بیش از هر زمان دیگری دولت باید برای تامین عادلانه آب مورد نیاز مردم  وارد عمل شود و اجازه سوء استفاده از این بحران زیست محیطی برای تبدیل کردن آن  به بحران امنیت ملی را ندهد .

در گام نخست این موضوع باید برای همه مردم روشن شود که آب و منابع آبی همچون نفت و منابع زیرزمینی، عمومی و از آن همه ملت ایران است و اختصاص به یک استان یا یک جغرافیای خاص ندارد.  بر اساس اصل 45 قانون اساسی، منابع آبی کشور بخشی از انفال وثروتهای عمومی کشور است و شیوه مدیریت آن مطابق این اصل بر عهده قانونگزار است. در این اصل آمده است:

"انفال‏ و ثروتهای‏ عمومی‏ از قبیل‏ زمینهای‏ موات‏ یا رها شده‏، معادن‏، دریاها، دریاچه‏، رودخانه‏ ها و سایر آبهای‏ عمومی‏، کوه‏ها، دره‏ ها ،جنگلها، نیزارها، بیشه‏ های‏ طبیعی‏، مراتعی‏ که‏ حریم‏ نیست‏، ارث‏ بدون‏ وارث‏، و اموال‏ مجهول‏ المالک‏ و اموال‏ عمومی‏ که‏ از غاصبین‏ مسترد می‏ شود در اختیار حکومت‏ اسلامی‏ است‏ تا بر طبق‏ مصالح‏ عامه‏ نسبت‏ به‏ آنها عمل‏ نماید. تفصیل‏ و ترتیب‏ استفاده‏ از هر یک‏ را قانون‏ معین‏ می‏ کند."

  بند "ی" قانون تاسیس وزارت نیرو  نیز "انجام مطالعات به منظور شناخت مشخصات منابع آب کشور اعم از سطحی و زیرزمینی برای تهیه برنامه‌های چگونگی بهره‌برداری از آنها و تهیه طرح‌های جامع با توجه به سیاست‌ها و برنامه‌های استفاده از سرزمین" را در صلاحیت این وزارت خانه دانسته است.

بنابراین تامین آب یزد و اصفهان از وظایف حاکمیتی دولت ووزارت نیرو بوده و هست و این وزارتخانه نیز  پس از مصوبه هیات دولت، بخش عمده ای ازآب استان یزد را از طریق خط انتقالی آب از کوهرنگ به یزد تامین کرده است. لذا موضوع انتقال آب به یزد به هیچ عنوان موضوع انتقال آب یک استان به استان دیگر نیست اگر چه  متاسفانه برخی نمایندگان مجلس که خود باید بیش از دیگران با مقررات انفال آشنایی داشته باشند از این ادبیات استفاده می کنند و توجیه گر اعتراضات می شوند.

واقعیت این است که مرزهای تقسیمات کشوری نمی تواند تعیین کننده مالکیت بر منابع عمومی کشور واز جمله آب باشد وگرنه اهالی خوزستان می توانند مدعی مالکیت نفت کشور و اهالی بوشهر مدعی مالکیت گاز کشور شوند و زمام کشور به همین راحتی از دست برود.

در چنین حالی  نمی توان از مردم یزد انتظار تمنای لطف و گذشت و ترحم داشت. استان یزد یکی از استان های صنعتی کشور است که سالانه درصد بالایی از درامد ملی را تامین می کند. درامدی که  عمدتا از محل اخذ مالیات از صنایع آن تامین می شود و تنها بخش اندکی از آن به یزد باز می گردد. مردم یزد انتظار دارند حاکمیت نسبت به تامین آب این استان جدیت و پیگیری لازم را داشته باشد و اجازه تحقیر شدن از استان های همسایه به آن ها داده نشود. اگر چه این نکته را نیز نباید فراموش کرد که بستن راه بر کامیون های سنگ آهن و بار آب یزد را تامین نخواهد کرد و اساسا راهکاری اصولی برای تامین آب استان محسوب نمی شود.

 

تخریب خط انتقالی و اخلال در نظم و امنیت

وقتی دشمن به خشکسالی امید می بندد+البوم تصاویر

 از سوی دیگر لزوم رسیدگی به دغدغه کشاورزان شرق اصفهان نیز بر کسی پوشیده نیست. خشکسالی به کشاورزان این منطقه آسیب وارد کرده و دولت وظیفه دارد تا جایی که توان دارد خسارات کشاورزان را جبران کند با این حال این مطالبات نباید شکل باج طلبانه و زیاده خواهانه به خود گیرد و با چاشنی شعارهای ضد نظام همراه شود. کدام منطق اقدامات خرابکارانه ای که میلیاردها ریال خسارت بر بیت المال را تحمیل می کند توجیه می کند؟ اقدامات مجرمانه ای که مطابق ماده 687 قانون مجازات اسلامی مجازات های سنگینی برای آن پیش بینی شده است. در این ماده قانونی آمده است:

 "هر کس در وسایل و تأسیسات مورد استفاده عمومی از قبیل شبکه‌های آب و فاضلاب، برق، نفت، گاز، پست و تلگراف و تلفن و مراکز فرکانس و ماکروویو مخابرات و رادیو و تلویزیون و متعلقات مربوط به آنها اعم از سد و کانال و انشعاب لوله‌کشی و نیروگاه‌های برق و خطوط انتقال نیرو و مخابرات کابل‌های هوایی یا زمینی یا نوری و دستگاه‌های تولید و توزیع و انتقال آن‌ها که به هزینه یا سرمایه دولت یا با سرمایهٔ مشترک دولت و بخش غیردولتی یا توسط بخش خصوصی برای استفاده عمومی ایجاد شده و همچنین در علایم راهنمایی و رانندگی و سایر علایمی که به منظور حفظ جان اشخاص یا تأمین تأسیسات فوق یا شوارع و جاده‌ها نصب شده است، مرتکب تخریب یا ایجاد حریق یا از کار انداختن یا هر نوع خرابکاری دیگر شود بدون آن که منظور او اخلال در نظم و امنیت عمومی باشد به حبس از سه تا ده سال محکوم خواهد شد."

همچنین بر اساس تبصره یک این ماده  "در صورتی که اعمال مذکور به منظور اخلال در نظم و امنیت جامعه و مقابله با حکومت اسلامی باشد مجازات محارب را خواهد داشت."

 

بحران آب و شرایط دشوار سیاسی کشور

از همه این ها گذشته، نباید فراموش کرد که به لحاظ سیاسی و اقتصادی کشورمان  یکی از دشوارترین و سخت ترین مراحل خود را پشت سر می گذارد. زمامداران جدید آمریکا با همدستی رژیم صهیونیستی و رژیم سعودی اتحاد قدرتمندی علیه ایران تشکیل داده اند و به نظر می رسد برجام حتی اگر به زودی لغو نشود در عمل به علت تهدیدهای آمریکا خواص و مزایای کاربردی خود را از دست خواهد داد. تحریم ها علیه ایران نه تنها لغو نشده که قدرت های اروپایی به دنبال تحریم های جدید علیه ایران بر سر برنامه موشکی کشور هستند. نرخ ارز و دلار به علت همین جو روانی به شدت افزایش یافته است و  زمزمه های تجاوز همه جانبه به سوریه و محور مقاومت به شدت به گوش می رسد. در چنین حالی دشمن بیش از همیشه چشم به اختلاف و تفرقه میان ملت ایران دوخته است. اختلاف و جنگ داخلی بهترین فرصت برای دشمنان زخم خورده انقلاب اسلامی است تا انتقام خود را از نظام اسلامی بگیرند. بحران های زیست محیطی و بیش از همه بحران بر سر آب از همین رو می تواند حربه خوبی برای شکل دادن به اعتراضات مردمی و کشاندن آن به تحرکات سیاسی علیه نظام باشد. 

 

بحران آب و نقش مردم ، مسئولان ، تشکل ها و رسانه ها

حاصل کلام آن که بحران آب می تواند خواب دشمنان نظام اسلامی را تعبیر کند و به انفجاری درونی تبدیل شود انفجاری که وحدت ، همبستگی و ثبات و اقتدار کشور را هدف بگیرد. اگر دولت نتواند پاسخگوی نیاز مردم به توزیع عادلانه آب باشد، اگر دولت نتواند همبستگی و یکپارچگی ملی را حفظ کند و اگر دولت نتواند کارآمدی خود در حل بحران آب را اثبات کند بحران آب به بحران توزیع ، بحران یکپارچگی و بحران مشروعیت تبدیل خواهد شد و تبدیل به تهدید امنیت ملی و توسعه کشور خواهد گردید.  

مسئولان، مردم و همه آن ها که بین مردم و مسئولان هستند از رسانه ها تا احزاب و تشکل های فعال باید وضعیت خطیر کنونی را درک کنند و با تدبیر، قاطعیت، تفاهم و صبوری اجازه تعبیر این خواب شوم را ندهند. مسئولان تدبیر کنند تا هم مطالبات کشاورزان را ادا کنند هم آب مورد نیاز مردم و صنایع را تامین کنند و هم با اخلالگران در نظم عمومی با قاطعیت برخورد کنند. نباید فراموش کرد که در چنین شرایطی تحریک مردم برای تجمع و آشوب و تخریب اموال عمومی از جانب هر کس و هر مقامی که باشد اعم از مدیران دولتی یا نمایندگان مجلس یا نخبگان اجتماعی و سیاسی، مصداق کامل خیانت به مصالح نظام و منافع مردم محسوب می شود. مسئولان نظام ضمن آن که باید تمام توان خود را برای مدیریت منابع آب و تامین مطالبات کشاورزان اصفهانی به کار گیرند نباید اجازه دهند موضوع خشکسالی به حربه ای در دست دشمنان نظام اسلامی برای هدف قرار دادن وحدت ، همبستگی و ثبات نظام اسلامی تبدیل شود.

 رسانه ها و تشکل ها نیز باید تلاش کنند تا فهم متقابل مردم از وضعیت کنونی را افزایش دهند و مانع از بروز بیشتر تنش و درگیری شوند.  رسانه ملی و رسانه های مجازی و تشکل های سیاسی واجتماعی می توانند نقش مهمی در تبیین منصفانه موضوع و برقراری آرامش داشته باشند اگر چه مع الاسف برخی از دست اندرکاران به جای آرام کردن اوضاع و موضع اثباتی و ایجابی با مواضع نسنجیده خود آب در آسیاب دشمن می ریزند.

 و بالاخره مردم اعم از شهروندان و روستاییان، کشاورزان و صنعتگران باید صبوری، صرفه جویی و قناعت کنند  تا به یاری الهی این برهه سخت خشکسالی نیز بگذرد و درهای رحمت الهی باز بر این دیار باز شود.

 

 

 

خبرگزاری صداوسیما مرکز یزد//مهدی سلطانی 

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار