تابناک فارس به نقل از فارس: منتظر تاکسی آنلاین هستم، راننده می‌رسد و سوار می‌شوم. درراه به سمت مقصد سر حرف باز می‌شود و از رکود مشاغل، صحبت می‌کنیم. او خیاط حرفه‌ای است که به دلیل رکود در این شغل برای امرارمعاش فعلاً با حمل مسافر در سطح شهر درآمد خود را تأمین می‌کند. این وضعیت باعث شد تا گزارشی درباره صنف خیاطی و مشکلات شاغلین در این شغل برآیم.
مقدمه‌ای برای پوشاک
پوشاک از نیازهای اولیه انسان است و تاریخ لباس پوشیدن سابقه‌ای به‌اندازه طول تاریخ بشر دارد. انسان نخستین برای پوشاندن بدن خود از پوست حیوانات و برگ درختان استفاده می‌کرد که بعدها نیز توانست بااستخوان پرندگان و ماهی‌ها و نی‌های باریک خیزران سوزن بسازد و پوست حیوانات را بدوزد و از آن‌ها لباس تهیه کند.
احتیاج به لباس باعث پیشرفت سریع آن شد و اقوام مختلف برای خود لباس‌های ویژه‌ای طراحی کردند که متناسب با آداب‌ورسوم و فرهنگ آن‌ها بود. لباس‌های اولیه با دست دوخته می‌شد تا اینکه چرخ‌خیاطی اختراع شد که مظفرالدین شاه قاجار اولین چرخ‌خیاطی را با خود از سفر فرنگ آورد اما سال‌ها طول کشید تا این اختراع جدید جای دوخت و دوز به روش سنتی را بگیرد.
«بارتلمی تیمونیه» فرانسوی نخستین مخترع چرخ‌خیاطی در سال 1830 بود. دوزندگان هم‌وطن او که تصور می‌کردند با این اختراع جدید کاروکاسبی آن‌ها کساد خواهد شد شبانه به خانه او ریختند و اختراعش را آتش زدند اما ایده ساخت ماشین دوزندگی چیزی نبود که از ذهن‌ها برود.
در سال 1845 میلادی چرخ‌خیاطی دوباره در آمریکا ساخته شد و در سراسر جهان مورداستفاده قرار گرفت. بااین‌وجود هنوز هم بسیاری از خیاطان برخی از لباس‌های خاص و رسمی را با دست می‌دوزند.
لباس‌های رسمی همچون کت‌وشلوار همچنان در بازار شیراز مشتریان خاص خود را دارد که با سوزن و هنر خیاطان کهنه‌کار باظرافت فراوانی دوخته می‌شود. اما ورود اجناس بی‌کیفیت ارزان‌قیمت و لباس‌های دوخته‌شده حاضری، تیشه محکمی به ریشه هنر خیاطی زده است و مشتریان معدودی به این صنف برای سفارش دادن لباس‌های موردنظر خود مراجعه می‌کنند.
از زبان خیاطان شیرازی
جوانی که شغل پدر خود را ادامه می‌دهد با اشاره به ظرافتی که در شغل خیاطی موردنیاز است، می‌گوید: نخستین ویژگی موردنیاز در خیاطی دقت و تمیزکاری است تا یک دوخت تمیز و بی‌نقص به مشتری ارائه شود.
مهدی شکیب ادامه می‌دهد: این شغل اضطراب‌های خاص خود را دارد و در برش زدن و دوخت پارچه‌های گران‌قیمت به‌مراتب بیشتر می‌شود که البته در خیاطی برای بانوان که گاهی حساسیت فراوانی به دوخت لباس خوددارند افزایش می‌یابد.
وی بیان می‌کند: رضایت مشتری، درآمد و اعتبار خیاطی را تأمین می‌کند و زمانی که مشتری از سفارش دریافتی خود راضی باشد در دفعات بعد نیز به همان خیاط مراجعه می‌کند و در مقیاس بزرگ‌تر به این صنف اعتماد می‌کند.
این جوان خیاط می‌افزاید: در این شغل باید سخت‌کوش و پرتلاش باشی زیرا تفریح و تعطیلی در آن بسیار اندک است و عشق و علاقه به دوخت یک لباس شیک و مناسب است که افراد را به ادامه کار دلگرم می‌کند.
سروش رضایی که از پیشکسوتان شغل خیاطی است و مشتری مداری را از اصول اولیه این کار می‌داند نیز بیان می‌کند: اصول استاد- شاگردی مانند گذشته نیست و تغییر کرده است.
وی ادامه می‌دهد: درگذشته نوجوان یا جوانی که وارد این شغل می‌شد باید حداقل 2 سال پادویی و خرده‌کاری می‌کرد تا به‌تدریج با تخصص‌های ریز و ظریف کار آشنا شود.
این خیاط باسابقه می‌افزاید: خیاطی از مشاغل سختی است که امروزه جوانان تمایل چندانی به اشتغال در آن ندارند که باعث می‌شود در آینده، خیاطان چندانی در جامعه حضور نداشته باشند.
وی ورود پوشاک بی‌کیفیت و ارزان‌قیمت را از علل کاهش میزان مشتریان و مراجعان به خیاطی و می‌گوید: این اجناس که بازار را اشباع کرده است بر روی کسب‌وکار خیاطان تک‌دوز تأثیرات نامطلوب فراوانی گذاشته است.
رضایی می‌افزاید: خیاطی یک شغل سنتی است و کار در آن با تولیدی متفاوت است اما کسب‌وکار سنتی با ورود مدهای غیر اصیل و پارچه‌هایی که باکیفیت نامناسبی نیز دوخته می‌شوند، دچار رکود شده است.
وی معتقد است: باید از خیاطی به‌عنوان یک شغل سنتی حمایت شود تا اعضای قدیمی و کهنه‌کار آن ناچار به ترک شغل خود نشوند و زمینه و انگیزه برای ورود جوانان نیز فراهم شود.
رضایی بیان می‌کند: اگر زمینه‌ای برای تهیه مواد اولیه و ابزار کار همچون چرخ‌خیاطی، نخ و ... ایجاد شود، اعضا می‌توانند در رکود بازار کار بیشتر دوام بیاورند و به ادامه کار دلگرم شوند.
از زبان رئیس اتحادیه خیاطان
رئیس اتحادیه خیاطان تک‌دوز شیراز با اشاره شرایط کاری در این شغل می‌گوید: یک خیاط باید ساعات فراوانی در طول روز به‌صورت ایستاده فعالیت کند که مشکلات جسمی فراوانی باگذشت زمان برای او ایجاد می‌کند.
کاظم حقیقی می‌افزاید: دوخت لباس به استفاده از حافظه، چشم، دست‌وپا و ... نیاز دارد که بسیار دشوار است اما متأسفانه این حرفه در زیرمجموعه مشاغل سخت و زیان‌آور قرار داده نشده است.
وی ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر کار تولیدی در خیاطی دچار صدمات فراوانی شده است زیرا اکثر افراد جامعه به خرید کالاهای ارزان وارداتی روی آورده‌اند.
رئیس این اتحادیه می‌افزاید: از پارچه‌های چینی با دوخت بی‌کیفیت گرفته تا انجام دوخت‌های غیرقانونی در پارکینگ خانه‌ها همگی تیشه‌هایی است که به ریشه شغل اصیل خیاطی صدمه می‌زند.
حقیقی با تأکید بر وضعیت کنونی این شغل در جامعه می‌گوید: شغل خیاطی اکنون مرده است، اعضای آن با کمبود کار مواجه هستند و یا بسیاری از کارگاه‌های تولیدی خیاطی تعطیل‌شده‌اند و یا در آستانه تعطیلی هستند.
وی می‌افزاید: در چند سال اخیر نیز هیچ خانواده‌ای به اشتغال فرزندش در خیاطی تمایل نداشته است و یا فرزندش را برای یادگیری خیاطی نزد استادکاران قدیمی نبرده تا یک شغل فنی و هنری یاد بگیرد.
حقیقی ادامه می‌دهد: اتحادیه خیاطان تک‌دوز شیراز با برخی اداره‌ها مکاتبه کرده تا لباس‌های فرم و کادری خود را به اعضای این اتحادیه سفارش بدهند اما همکاری مناسبی تاکنون مشاهده نشده است.
وی بیان می‌کند: تخصص حرف نخست در شغل خیاطی است و کت‌وشلوار دوزی یک هنر اصیل است که هنوز هم برخی از خیاط‌های پیشکسوت آن را به‌صورت سنتی و با دوخت دستی انجام می‌دهند.
حقیقی که دوخت کت‌وشلوار را تضمینی می‌داند، می‌گوید: یکدست کت‌وشلوار دوخت شده توسط خیاط باتجربه حتی با شستشو در ماشین لباسشویی کیفیت خود را از دست نمی‌دهد و سال‌ها قابل‌استفاده است.
انتهای پیام/
