تمب بحره یکی از مناطق مهم و با ارزش در جنوب استان فارس به دلیل گسترش فعالیت های عمرانی، توسعه راه، کشاورزی، عبور دکل های برق، تلفن و حفاری های غیرمجاز در حال تخریب است.
به گزارش تابناک فارس:احمد سرخوش، سرپرست هیات گمانه زنی برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تمب بحره در جنوب شهرستان لار با اعلام این مطلب در نشست گزارش به همکار، با اشاره به این که بیشتر فعالیت های باستان شناسی در مرودشت و فارس شمالی انجام شده است، گفت: در مناطق جنوبی فارس پژوهش های محدودی تا به امروز انجام شده و به همین دلیل درک درستی از وضعیت باستان شناسی این منطقه وجود ندارد.
سرپرست هیات گمانه زنی برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تمب بحره افزود: به دلیل پژوهش های کم در این مناطق شاهد گسترش فعالیت های عمرانی، توسعه راه، کشاورزی و به دنبال آنها از بین رفتن منطقه هستیم.
او در ادامه به کشف آثار باستانی در سال ۹۲ در منطقه بیرم اشاره کرد و گفت: ظرفیت باستان شناسی این دشت بسیار زیاد است و ۵ محوطه روباز پارینه سنگی به دست آمد که بیشتر مربوط به پارینه سنگی میانی هستند و شواهد بسیار محدودی نیز از دوره نوسنگی وجود داشت.
او با تاکید بر اهمیت محوطه تمب بحره و لزوم نجات بخشی آن گفت: اگر چه در پرونده ثبتی تمب بحره به عنوان محوطه دوره تاریخی (ساسانی و اسلامی) ثبت شده بود اما بررسی ها نشان داد، تمب بحره دارای فرهنگ های پیش از تاریخی مانند هزاره پنجم، به ویژه دوره باکون میانی است.
او با اشاره به لزوم تعیین عرصه به دلیل وضعیت نابه سامان این محوطه به دلیل توسعه های عمرانی شهر گفت: هدف نخست در طرح های تعیین عرصه و حریم مشخص کردن عرصه و حرایم محوطه در پیوند با شاخصه های محیطی و عوامل آسیب رسان است، در این تحقیق با آسیب شناسی محوطه و مستند سازی های صورت گرفته مانند تهیه نقشه توپوگرافی و جانمایی گمانه های آزمایشی بر روی آن، مشخص کردن حریم ساخت و سازهای شهری و مسیر راه های شهر و روستایی سعی شده پیشنهادهایی برای جلوگیری از آسیب بیشتر به محوطه مطرح شود و با پیشنهاد حریم و پس از تصویب آن از تعدی بیشتر به محوطه پیشگیری شود.
تخریب عمرانی، طبیعی و انسانی در محوطه
احمد سرخوش درباره مواد فرهنگی به دست آمده در محوطه به سفال های دوره های باکون، کفتری، دوره تاریخی اشاره کرد و گفت: با توجه به آثار و بررسی های انجام شده به نظر می رسد دوره های شاخص محوطه مربوط به دوره باکونی میانی و لپویی است.
او افزود: در این محوطه سفال هایی متعلق به نیمه دوم هزاره سوم داریم که مربوط به فارس نیستند بلکه به دلایل مختلف مانند شکل گیری تجارت دریایی در امتداد سواحل شمالی خلیج فارس رشد می کنند.
سرپرست هیات گمانه زنی برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تمب بحره در ادامه ضمن تشریح اقدامات انجام شده، گفت: در نخستین گام عکس های هوایی قدیمی منطقه با وضعیت فعلی مقایسه شد که مشخص شد با افزایش جمعیت تغییرات بنیادی در زیست بوم اتفاق افتاده است.
او محوطه تمب بحره را یکی از مناطق مهم و با ارزش در جنوب استان فارس دانست و گفت: علاوه بر سفال های دوره باکون میانی، سفال هایی نیز در سطح محوطه شناسایی شد که بومی فارس نبود و متلعق به مناطق جنوب شرقی بودند و در منطقه میناب در تمب مارون هم مشابه این سفال به دست آمده است.
او با اشاره به آسیب شناسی محوطه گفت: جاده به طور کامل این محوطه را بریده و دکل های چراغ برق و تلفن از روی عرصه محوطه رد شده اند.
این باستان شناس همچنین به ساخت و ساز های پیرامون محوطه به خاطر واگذاری زمین ها اشاره کرد و گفت: محوطه توسط فضای تجاری محاصره شده است و بخشی از عرصه محوطه و دامنه تپه هم تبدیل به محل زباله ها و نخاله های شده است.
او با ابراز تاسف از حفاری های غیرمجاز هشدار داد که در این محوطه مهم همه تخریب ها اعم از عمرانی، انسانی و طبیعی در حال انجام است.
او در ادامه ضمن تشریح مراحل گمانه زنی، بررسی پیمایشی و تهیه نقشه توپوگرافی گفت: در پایان ترسیم خطوط عرصه و حرایم و پیشنهاد ضوابط تصویب و حریم درجه یک و دو مشخص شد.
احمد سرخوش در ادامه از آموزش باستان شناسی به دانش آموزان ۱۲ مدرسه در محوطه خبر داد و گفت: یکی از اهداف این پروژه آگاهی بخشی و آشنایی دانش آموزان با فعالیت های باستان شناسی و افزایش حساسیت آنها نسبت به لزوم مراقبت و حفظ محوطه ها و آثار تاریخی بود.
او با اشاره به این که این دانش آموزان دختر و پسر از مقاطع مختلف تحصیلی بودند، افزود: در محلی خارج از عرصه همراه دانش آموزان گمانه زنی و کاوش کرده و آنها را با روش و ابزار و فعالیت های باستان شناسی آشنا کردیم.
جمع آوری خرده سفال ها
سرخوش همچنین از جمع آوری خرده سفال های سطح محوطه های تاریخی توسط مردم محلی در مناطق جنوبی استان فارس، بخش های غربی استان هرمزگان و شرق استان بوشهر خبر داد.
به گفته این باستان شناس، زنان سفال فروش این خرده سفال ها را برای فروش جمع آوری می کنند. این خرده سفال ها بعد از آسیاب و خمیر شدن، در ساخت ساج (وسیله ای برای پخت نان در تنور) استفاده می شود.
او با اشاره به این که در این روند، خرده سفال های تاریخی از بین می روند، در توضیح یکی دیگر از پیامدهای این موضوع گفت: ساج های سفالی معاصر بعد از تخریب و از بین رفتن ممکن است با خرده سفال های قدیمی اشتباه شوند و باستان شناس ها باید نسبت به این موضوع بسیار حساس باشند چرا که ممکن است در دوره های مختلف زمانی در گذشته نیز اتفاق های مشابهی روی داده باشد.
سرپرست هیات گمانه زنی برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تمب بحره افزود: به دلیل پژوهش های کم در این مناطق شاهد گسترش فعالیت های عمرانی، توسعه راه، کشاورزی و به دنبال آنها از بین رفتن منطقه هستیم.
او در ادامه به کشف آثار باستانی در سال ۹۲ در منطقه بیرم اشاره کرد و گفت: ظرفیت باستان شناسی این دشت بسیار زیاد است و ۵ محوطه روباز پارینه سنگی به دست آمد که بیشتر مربوط به پارینه سنگی میانی هستند و شواهد بسیار محدودی نیز از دوره نوسنگی وجود داشت.
او با تاکید بر اهمیت محوطه تمب بحره و لزوم نجات بخشی آن گفت: اگر چه در پرونده ثبتی تمب بحره به عنوان محوطه دوره تاریخی (ساسانی و اسلامی) ثبت شده بود اما بررسی ها نشان داد، تمب بحره دارای فرهنگ های پیش از تاریخی مانند هزاره پنجم، به ویژه دوره باکون میانی است.
او با اشاره به لزوم تعیین عرصه به دلیل وضعیت نابه سامان این محوطه به دلیل توسعه های عمرانی شهر گفت: هدف نخست در طرح های تعیین عرصه و حریم مشخص کردن عرصه و حرایم محوطه در پیوند با شاخصه های محیطی و عوامل آسیب رسان است، در این تحقیق با آسیب شناسی محوطه و مستند سازی های صورت گرفته مانند تهیه نقشه توپوگرافی و جانمایی گمانه های آزمایشی بر روی آن، مشخص کردن حریم ساخت و سازهای شهری و مسیر راه های شهر و روستایی سعی شده پیشنهادهایی برای جلوگیری از آسیب بیشتر به محوطه مطرح شود و با پیشنهاد حریم و پس از تصویب آن از تعدی بیشتر به محوطه پیشگیری شود.
تخریب عمرانی، طبیعی و انسانی در محوطه
احمد سرخوش درباره مواد فرهنگی به دست آمده در محوطه به سفال های دوره های باکون، کفتری، دوره تاریخی اشاره کرد و گفت: با توجه به آثار و بررسی های انجام شده به نظر می رسد دوره های شاخص محوطه مربوط به دوره باکونی میانی و لپویی است.
او افزود: در این محوطه سفال هایی متعلق به نیمه دوم هزاره سوم داریم که مربوط به فارس نیستند بلکه به دلایل مختلف مانند شکل گیری تجارت دریایی در امتداد سواحل شمالی خلیج فارس رشد می کنند.
سرپرست هیات گمانه زنی برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تمب بحره در ادامه ضمن تشریح اقدامات انجام شده، گفت: در نخستین گام عکس های هوایی قدیمی منطقه با وضعیت فعلی مقایسه شد که مشخص شد با افزایش جمعیت تغییرات بنیادی در زیست بوم اتفاق افتاده است.
او محوطه تمب بحره را یکی از مناطق مهم و با ارزش در جنوب استان فارس دانست و گفت: علاوه بر سفال های دوره باکون میانی، سفال هایی نیز در سطح محوطه شناسایی شد که بومی فارس نبود و متلعق به مناطق جنوب شرقی بودند و در منطقه میناب در تمب مارون هم مشابه این سفال به دست آمده است.
او با اشاره به آسیب شناسی محوطه گفت: جاده به طور کامل این محوطه را بریده و دکل های چراغ برق و تلفن از روی عرصه محوطه رد شده اند.
این باستان شناس همچنین به ساخت و ساز های پیرامون محوطه به خاطر واگذاری زمین ها اشاره کرد و گفت: محوطه توسط فضای تجاری محاصره شده است و بخشی از عرصه محوطه و دامنه تپه هم تبدیل به محل زباله ها و نخاله های شده است.
او با ابراز تاسف از حفاری های غیرمجاز هشدار داد که در این محوطه مهم همه تخریب ها اعم از عمرانی، انسانی و طبیعی در حال انجام است.
او در ادامه ضمن تشریح مراحل گمانه زنی، بررسی پیمایشی و تهیه نقشه توپوگرافی گفت: در پایان ترسیم خطوط عرصه و حرایم و پیشنهاد ضوابط تصویب و حریم درجه یک و دو مشخص شد.
احمد سرخوش در ادامه از آموزش باستان شناسی به دانش آموزان ۱۲ مدرسه در محوطه خبر داد و گفت: یکی از اهداف این پروژه آگاهی بخشی و آشنایی دانش آموزان با فعالیت های باستان شناسی و افزایش حساسیت آنها نسبت به لزوم مراقبت و حفظ محوطه ها و آثار تاریخی بود.
او با اشاره به این که این دانش آموزان دختر و پسر از مقاطع مختلف تحصیلی بودند، افزود: در محلی خارج از عرصه همراه دانش آموزان گمانه زنی و کاوش کرده و آنها را با روش و ابزار و فعالیت های باستان شناسی آشنا کردیم.
جمع آوری خرده سفال ها
سرخوش همچنین از جمع آوری خرده سفال های سطح محوطه های تاریخی توسط مردم محلی در مناطق جنوبی استان فارس، بخش های غربی استان هرمزگان و شرق استان بوشهر خبر داد.
به گفته این باستان شناس، زنان سفال فروش این خرده سفال ها را برای فروش جمع آوری می کنند. این خرده سفال ها بعد از آسیاب و خمیر شدن، در ساخت ساج (وسیله ای برای پخت نان در تنور) استفاده می شود.
او با اشاره به این که در این روند، خرده سفال های تاریخی از بین می روند، در توضیح یکی دیگر از پیامدهای این موضوع گفت: ساج های سفالی معاصر بعد از تخریب و از بین رفتن ممکن است با خرده سفال های قدیمی اشتباه شوند و باستان شناس ها باید نسبت به این موضوع بسیار حساس باشند چرا که ممکن است در دوره های مختلف زمانی در گذشته نیز اتفاق های مشابهی روی داده باشد.
