هیفاء پردل
یزد غالباً در بین گردشگران به ویژه مسافران نوروزی تنها با جاذبههای
تاریخی و معماری و همچنین کویرهای وسیع آن شناخته شده است ولی شاید کمتر
کسی باور کند که در 270 کیلومتری یزد و در جنوبی‌‌ترین محدوده استان در
شهرستان خاتم، منطقه بسیار بکر و زیبای جنگلی و حفاظت شدهای وجود دارد
که چشم هر طبیعتگرد و گردشگری را مبهوت خود می‌کند.
این منطقه جنگلی موسوم به باغ شادی در سال 84 به عنوان منطقه حفاظت شده با
مساحتی بالغ بر 11 هزار و 660 هکتار زیر نظر محیط زیست قرار گرفت.
این منطقه که بیشتر به صورت کوهستانی است، غالباً دارای پوشش گیاهی بادام
کوهی، کیکم، کلاهمیرحسین، چوبک، زیره سیاه، عجوه، جاشیر، چرخه،
آفتاب‌پرست، گوشبره، آلوچه وحشی و انواع گیاهان فصلی است.
پوشش گیاهی باغ شادی نقش مهمی در تعادل اکولوژیک و حفظ آب و خاک و همچنین
تامین علوفه منطقه دارد و این جنگل را می‌توان از مهم‌ترین جاذبههای طبیعی
و اکوتوریستی استان نامید ولی در سال‌های اخیر بر اثر خشکسالی یا
آتش‌سوزی، اندکی از پوشش گیاهی این منطقه کاهش یافته است.
این منطقه با توجه به طبیعت زیبا و همچنین جاذبههای تاریخی و گردشگری
اطراف این جنگل و در خود شهرستان خاتم، در طول سال به ویژه در ایام تعطیلات
نوروزی میزبان گردشگران و مسافران زیادی است.
در این منطقه غیر از پوشش گیاهی، گونه‌های متنوع و نادر جانوری نیز زندگی
می‌کنند که از آن جمله می‌توان به خرس قهوه‌‌ای، کاراکال، گراز و همچنین
شمار اندکی گوزن زرد ایرانی که برای تکثیر در این منطقه نگهداری می‌شوند،
اشاره کرد.
شاخص‌‌ترین منطقه اکوتوریستی استان
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان می‌گوید: منطقه حفاظت شده باغ
شادی در جنوبی‌‌ترین محدوده یزد و شهرستان خاتم قرار گرفته است که بخشی از
جنگلهای نسبتاً انبوه ارتفاعات انتهایی سلسه جبال زاگرس محسوب می‌شود
ولی از لحاظ گونه‌های شاخص درختی و تراکم و جوامع گیاهی با سایر نواحی
زاگرس تفاوت چشمگیری دارد.
«حسن اکبری» می‌افزاید: این باغ شاخص‌‌ترین منطقه اکوتوریستی استان است که
مانند نگین سبزی در دل کویر می‌درخشد و موقعیت خاص جغرافیایی و شرایط
نسبتاً مساعد محیطی در این ناحیه رویشی، رویشگاههای جنگلی و مرتعی متنوعی
از انواع رویشهای بخش کوهستانی ایرانی و تورانی را به وجود آورده است.
به گفته وی، تراکم و تنوع این رویشها در منطقه قابل توجه است به طوری که
در ارتفاعات پایین‌تر تیپ خالص بنه و بادام کوهی و در میانه تیپ مخلوط
کیکم و در منطقه بالا دست و با افزایش ارتفاع شاهد آنغوزه، زیره سیاه،
آویشن و آلوچه وحشی هستیم.
طرح تفصیلی برای استفاده گردشگران
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان می‌گوید: منطقه باغ شادی به دلیل
جاذبههای طبیعی و به دلیل این که از مناطق تاریخی و سنتی گردشگری محلی و
منطقهای است در تمام طول سال به ویژه در ایام تعطیلات خوش آب و هوای
نوروز میزبان تعداد زیادی از مردم محلی و منطقهای از شهرها و روستاهای
اطراف مرکز استان و حتی استانهای دیگر است که با هدف تفرج به این منطقه
می‌آیند.
اکبری بیان می‌کند: طرحهای جامع و تفصیلی منطقه حفاظت‌شده باغ شادی تهیه و
تصویب شده است که براساس آنها ضمن تامین اهداف حفاظتی، به موضوع گردشگری
پایدار نیز توجه شده و سایتهای گردشگری متمرکز و گسترده برای آن پیشبینی
شده است.
وی ادامه می‌دهد: با اجرایی شدن طرح تفصیلی منطقه، ظرفیتهای طبیعی و
زیباییهای زیستی آن به نحو مطلوب و با رعایت ملاحظات زیست محیطی، قابل
استفاده برای گردشگران و طبیعت دوستان خواهد بود.
زیستگاه گوزن زرد ایرانی
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان می‌گوید: باغ شادی زیستگاه مهم
پستانداران نادر از جمله «گوزن زرد ایرانی» است که محدوده زندگی آنها به
مساحت 200 هکتار در این منطقه حفاظت شده فنس کشی شده است.
به گفته وی، 29 اردیبهشت ماه 85 ، 6 راس گوزن زرد ایرانی با ترکیب جنسی 2
نر و 4 ماده از دشت ناز ساری به این مرکز انتقال یافت. در حال حاضر با توجه
به زادآوری مطلوب و انتقال 14 گوزن دیگر از سایر سایتهای کشور، تعداد
آنها به 27 راس رسیده است.
اکبری می‌افزاید: در بررسیها و بازدیدهای انجام شده از سوی کارشناسان و
همچنین اتحادیه جهانی حفاظت «ای،یو،اس،ان»، باغ شادی به عنوان یکی از
سایتهای منتخب برای معرفی گونه ارزشمند و ایرانی گوزن زرد به طبیعت معرفی
شده است و این امر با همکاری و مشارکت مردم محلی منطقه به هدف نهایی خود
یعنی معرفی مجدد گونه گوزن زرد به طبیعت و احیای آن در زیستگاه تاریخیاش
دست پیدا خواهد کرد.
هوبره؛ پرنده زیبا و بومی
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان می‌گوید: منطقه باغ شادی از نظر
فون جانوری و فلور گیاهی تفاوتهای اساسی با سایر اکوسیستمهای استان
دارد، به گونهای که فون پستانداران منطقه به سمت گونههایی مانند خرس
قهوه‌‌ای، رودک عسلخوار، کاراکل و گراز و فون پرندگان آن از گونه‌های
بیابانی و دشتزی به سمت گونه های درختی نظیر گنجشگسانان تغییر کرده است.
وی ادامه می‌دهد: هوبره از پرندگان شاخص و زیبا و با شکوه مناطق بیابانی
است که در قسمتهای دشتی و کم ارتفاع منطقه زیست می‌کند.اکبری با اشاره به
وجود خزندگان منطقه نیز بیان می‌کند: از بین خزندگان موجود در این منطقه، 9
گونه شناسایی شده که از این تعداد 2 گونه سمی و مابقی نیمهسمی و غیر سمی
گزارش شده است.
باغ شادی؛ میزبان طبیعتدوستان
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان معتقد است جنگلهای باغ شادی با
ملاحظات زیست محیطی و اجرای طرح تفصیلی در آینده به طور رسمی می‌تواند
مورد بهره برداری محققان، گردشگران و طبیعتگردان باشد.
«حسن اکبری» می‌افزاید: پرنده های زیبایی در این جنگل با آواز خود، موسیقی
دلنوازی را به گوش طبیعتدوستان می‌رسانند، ولی هنوز این جاذبه طبیعی برای
بسیاری از گردشگران و طبیعتگردان ناشناخته و مغفول مانده است.