سرب فلزی سنگین است که با اثر تجمعی در طبیعت بر خلق و خو، باروری و سلامتی مردم تاثیر منفی می‌گذارد. اگر امروز فکری برای آلودگی هوا و خاک و آب ناشی از نفوذ سرب نشود و برای توقف این روند تلاش نکنیم، شاید فردا برای هر اقدامی بسیار دیر باشد.
به گزارش تابناک قم، سال 88 بود که کارگروه آمایش شورای برنامه‌ریزی استان قم، با نظر مثبت معاون سیاسی و معاون برنامه‌ریزی وقت، استقرار واحدهای صنعتی سربی را در محدوده جغرافیایی استان قم ممنوع اعلام کرد.
ممنوعیتی که 2 بار در شورای برنامه‌ریزی تکرار شد و قرار بود پایانی باشد بر استقرار واحدهای ذوب سرب در استان قم اما در عمل این مصوبه نه فقط نتوانست به استقرار واحدهای سربی پایان دهد بلکه شرایط اقتصادی و نیمه جان بودن دیگر صنایع فلزی، صف متقاضیان ایجاد واحدهای سربی را هر روز طولانی‌تر کرد.
این موضوع آن‌قدر دامنه‌دار شده که برخی از شرکت‌های بخش خصوصی که علاقه‌مند به ساخت واحدهای ذوب سرب در استان قم هستند، در طول این سال‌ها همه راه‌ها را برای به زیر پا گذاشتن این مصوبه طی کرده‌اند.
این ماجرا به جایی رسید که حتی پای صدا و سیما و وزیر صنعت، معدن و تجارت به حمایت از یکی از این واحدهای سربی باز شد.
فرافکنی می‌شود
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم گفت: نامه وزیر صنعت به مدیریت استان برای حمایت از یکی از واحدهای سربی در شرایطی از سوی وزیر صادر شده که استان مدت‌هاست منتظر گرفتن پاسخ استعلام از محیط زیست است اما پاسخی دریافت نکرده است.
«احمد ذاکری» مسائلی را که درباره صنایع سرب و فعالیت آن‌ها در قم مطرح می‌شود،فرافکنی دانست و اظهار کرد: کجا ثابت شده که سونامی سرطان آمده؟ یا کدام گزارش علوم پزشکی بیماری مردم قم به دلیل ازدیاد سرب را تأیید کرده است؟
سال 88 مصوبه کارگروه آمایش استان قم استقرار صنایع سربی را ممنوع کرده و این واحد سرب مجوز خود را سال 91 گرفته اما ذاکری می‌گوید مصوبه کارگروه آمایش برای سازمان صنعت و معدن الزام‌آور نیست.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم افزود: محیط زیست استان قم از نظر دانش و از نظر امکانات پایش آنلاین ضعیف است و تاوان این ضعف را نباید سرمایه‌گذار بدهد چرا که به این رویه فرصت‌های سرمایه‌گذاری را از دست می‌دهیم.
سؤال ذاکری این است که چرا محیط زیست واحدهایی را که در این زمینه به طور غیرقانونی فعالیت می‌کنند تعطیل نکرده و فقط به اظهارنظر درباره واحدهای سربی اکتفا می‌کند؟
وی افزود: با سرب باید مهربان‌تر برخورد کرد و نباید همه واحدها را به یک چوب راند. اگر سرمایه‌گذاری حاضر به رعایت استانداردهای زیست محیطی است، باید با او کنار آمد.
متولی پلمب واحدهای غیرمجاز
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم می‌گوید متولی پلمب واحدهای غیرمجاز سرب، سازمان صنعت و معدن است نه نهادی دیگر.
«سید رحمان دانیالی» در پاسخ صحبت دیگر ذاکری درباره کلی‌گویی محیط زیست و پاسخ ندادن به استعلام‌ها اظهار کرد: وقتی یک واحد پروانه بهره‌برداری نداشته باشد یعنی غیر قانونی است و نیازی به پایش نیست. با این حال ما پایش‌های لازم را انجام داده و به آلاینده بودن این واحدها یقین پیدا کرده‌ایم.
دانیالی به سخن ذاکری درباره اثبات نکردن افت شاخص‌های سلامتی در استان قم به دلیل وجود واحدهای سربی اشاره کرد و گفت: این شاخص سلامتی را چه کسی آنالیز کرده است؟
رئیس دانشگاه علوم پزشکی در شورای برنامه‌ریزی گفت «حسب رسالتی که به عهده من است باید زنگ خطر را اعلام کنم» اما واقعیت این است که پژوهشی صورت نگرفته که ما این اطلاعات را به دست بیاوریم.
وی افزود: حتی اگر ثابت شود تا امروز سرب اثری بر سلامتی مردم نگذاشته، این دلیلی بر ادامه این روند نیست چرا که این موضوع می‌تواند در آینده خود را نشان دهد و شاید آن زمان برای اتخاذ تدبیر بسیار دیر باشد. نکته دیگر این است که باید ببینیم قم چقدر ظرفیت زیستی برای استحصال سرب دارد. آیا قم باید متولی بازیافت باتری فرسوده دنیا باشد؟
حمایت‌های هشداردهنده
معاون سازمان محیط زیست در سال 93 کل نیاز کشور به سرب را 100 هزار تن ذکر کرد که در همان سال 197 هزار تن یعنی تقریبا دو برابر کل کشور در قم سرب از باتری‌های فرسوده وارداتی استحصال شد.
سؤال اینجاست که کشورهایی مانند چین یا ژاپن که سرب را از صنعتگران قمی می‌خرند، آیا توان برپایی این تکنولوژی و تولید این محصول را ندارند؟
در سال 94 سرب دومین کالای صادراتی استان قم بوده و این در حالی است که باتری‌های فرسوده‌ای که به صورت رسمی و غیررسمی از کشورهایی مانند ترکیه، عراق، تاجیکستان و... به قم می‌آیند حداقل 10 ماده آلاینده خطرناک را با خود به همراه می‌آورند تا به شمش سرب تبدیل و صادر شوند.
این در حالی است که در این فرآیند به ازای هر 100 هزار تن سرب، حداقل 30 هزار تن پسماند آلوده و خطرناک تولید می‌شود که با داشتن اثر تجمعی در طبیعت ذخیره می‌شود و سال‌های بعد به صورت سونامی سرطان و نازایی و... خود را نشان می‌دهد.
از همه جالب‌تر نامه رئیس مجمع نمایندگان خراسان رضوی به محیط زیست قم برای مساعدت به استقرار یکی از واحدهای سربی در قم است که به نظر می‌رسد امری کاملا کم‌سابقه باشد.
این موارد را وقتی کنار نامه اخیر وزیر صنعت، تلاش صدا و سیما و نامه‌نگاری برخی بزرگان برای حمایت از این واحد می‌گذاریم، پازلی تکمیل می‌شود که در نوع خود بسیار هشداردهنده است.
به نظر می‌رسد عده‌ای به طمع فعالیت پرسود تبدیل باتری‌های فرسوده به شمش سرب به این عرصه وارد شده‌اند و بیرون انداختن اینها کار آسانی نباشد.
این‌که چه کسانی از این واحدها حمایت می‌کنند، شاید در درجه دوم اهمیت قرار دارد. موضوع مهم این است که مدیریت استان باید اقتدار لازم را برای برخورد با واحدهایی که به صورت غیر قانونی فعالیت می‌کنند داشته باشد.
جلوگیری از استقرار واحدهای جدید
استاندار قم تأکید کرد استانداری همه توان خود را برای جلوگیری از استقرار واحدهای جدید به کار برده است.
«سید مهدی صادقی» افزود: چند واحدی هم که در حال حاضر وجود دارند به طور مرتب از سوی محیط زیست بررسی می‌شوند و اگر واحدی استانداردهای لازم را رعایت نکند، باید قید فعالیت را بزند.
وی با اشاره به حمایت عده‌ای از افراد صاحب نفوذ از برخی از واحدهای سربی در استان قم که برخورد با این واحدها را دچار چالش‌هایی کرده است، گفت: با وجود این حمایت‌ها جلسه‌های خوبی برگزار شده تا قانون را در این زمینه اجرا کنیم و کار درست را پیش ببریم.
امروز اگر آلودگی هوای تهران به‌اندازه‌ای رسیده که نفس کشیدن در آن با مشکل روبه‌رو است، اگر پای خاطره‌های حتی جوان‌ها هم بنشینید به شما خواهند گفت که آسمان تهران همیشه خاکستری نبوده است.
جرقه‌های آلودگی هوا در تهران از دهه 50 شروع شد کسی به این موضوع توجه نکرد تا امروز این آلودگی مرز بحران را رد کرده است. سرب فلزی سنگین است که با اثر تجمعی در طبیعت بر خلق و خو، باروری و سلامتی مردم تاثیر منفی می‌گذارد. اگر امروز فکری برای آلودگی هوا و خاک و آب ناشی از نفوذ سرب نشود و برای توقف این روند تلاش نکنیم، شاید فردا برای هر اقدامی بسیار دیر باشد.
منبع: همشهری
