آن زمان که هنرمندان تکه های شکسته آیینه های وارداتی را با ذوق و سلیقه کنار یکدیگر قرار می دادند و بر در و دیوار بناها نصب می کردند، شاید به فکرشان نمی رسید که روزی ایده خلاقانه آنها تبدیل به میراثی برای ایرانیان و جاذبه ای برای گردشگران شود ، هنری که برگرفته از سنتها و رسوم کهن ایرانیان است.
کد خبر: ۳۳۷۰۵۷
تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۳۹۵ - ۱۹:۰۶ 01 December 2016
تابناک فارس به نقل از خبرجنوب:آن طور كه يكي از اساتيد دانشگاه و فعال حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري فارس معتقد است؛ آيينه جزئي از ابزار تزئيني بناهاي تاريخي- هنري در سراسر كشور به خصوص شهر شيراز به شمار مي رود و از دوره صفويه اين هنر وجود داشته است و هم اينك نيز مي توان اين هنر خاص و زيبا را در بناهاي مختلف قاجاري و زندي در اين شهر به وضوح ديد.به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری « خبر جنوب » هنر آینه کاری که از هنرهای وابسته به معماری است در استان فارس بیشتر در اماکن مذهبی و متبرکه و خانه های تاریخی به جهت زیبا سازی نمای داخلی بنا به کار می رود .
عمده ترین روش های آینه کاری شامل طرح گره که از ترکیب قطعات هندسی آینه درکنار یکدیگر و گسترش آن بر طبق اصول خاص گره پدید می آید، طرح گردان (اسلیمی و ختایی ) که برش این گونه طرح ها به دلیل قوسها و پیچ های اسلیمی و گل و بوته مهارت خاصی را می طلبد و مقرنس آینه کاری شده می باشند.
هنر آینه کاری در شهرهای شیراز ، اصفهان ، مشهد، تهران و قم رایج است اما هنر آینه کاری شیراز به دلیل برخورداری از کیفیت و مرغوبیت بالا شهرت خاصی دارد .
از آنجا که هنر آینه کاری هنری بسیار سخت و طاقت فرسا بوده و بدلیل ظرافت و حساسیت فراوان همت والای هنرمند را می طلبد رواج این هنر در شیراز نشان از سختکوشی وهمت والای هنرمندان این دیار داشته است وبکار بردن قطعات بسیار کوچک آینه درکنار هم مفهوم از کثرت به وحدت رسیدن در فرهنگ اسلامی را تداعی می کند .منحصربه فردترین آینه کاری ها در شیراز را می توان در بارگاه مقدس حضرت احمد بن موسی (ع) ، نارنجستان قوام ، خانه زینت الملک قوامی ، خانه نصیرالملک قوامی به نظاره نشست.
در اين رابطه مهدي پارسايي استاد دانشگاه با اشاره به اينكه هنرمندان از آيينه هاي شكسته به نحو بسيار مطلوبي براي تزئين اماكن تاريخي- مذهبي استفاده مي كردند، به خبر نگار ما گفت: در اكثر خانه هاي اعياني و اشرافي مي توان هنر آيينه كاري با نقوش گياهي و نقوش گل و مرغ و اسليمي را ديد، اما در فضاهاي مذهبي اين نقوش به گره چيني تبديل مي شود.
وي ادامه داد: هرچند كه اين نقوش انحصاري نيست اما در اكثر خانه هاي تاريخي، اين نوع تزئينات متفاوت است.
اين استاد دانشگاه اضافه كرد: آيينه كاري، هنري تزئيني است كه منجر به شفافيت و بزرگي بنا مي شود و جلوه اي خاص به آن مي دهد. زماني كه ديواري با آيينه پوشانده شود فضا تكرار مي شود و عمق فضا بيشتر مي گردد.
وي با اشاره به اينكه در اكثر خانه هاي اعياني و اشرافي دوره قاجار در شيراز مي توان اين هنر را به وضوح ديد، افزود: در اكثر اين بناها چون خانه نصيرالملك، زينت الملك و يا قوام در شيراز مي توان تالار آيينه و اتاق آيينه را ديد كه هم اينك به جاذبه گردشگري براي اين شهر تبديل شده است.
وي در ادامه اين گفت وگو به هنر آيينه كاري در اماكن مذهبي و حرم هاي مطهر فارس اشاره كرد و افزود: به دليل آنكه در اين اماكن هنرهايي چون آيينه كاري، بار معنوي بيشتري داشته باشد، انعكاس نور را دوچندان مي كردند كه براي اين كار از نقوش گره چيني استفاده مي شده و همچنان نيز اين نوع تزئينات كاربري خود را حفظ كرده است.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: بهره گیری از قطعات ِ آینه و هنر آینه کاری ، ریشه ای اقتصادی نیز دارد ، بدین معنی که بخشی از سدۀ ۱۰ هجری قمری به صورت یکی از اقلام وارداتی از اروپا به ویژه از «ونیز « به ایران آورده می شده به هنگام جابجایی در راه می شکست .
وی ادامه داد:آيینه کاری در آغاز با نصب جامهای یک پارچه آینه بربدنۀ بنا آغاز شد . نه تنها درون بنا که دیواره های ایوان های ستون دار عصر صفوی نیز با آینه های بزرگ تزیین می شد .
پارسایی اضافه کرد: هنر آيينه کاري نيز در سدة سيزدهم رو به گسترش نهاد، تا اينکه در دورة قاجاريه به ويژه در زمان ناصرالدين شاه به اوج زيبايي رسيد و از رونق خاصي برخوردار شد و عنوان يکي از تزيينات وابسته به معماري در بسياري از بناهاي مذهبي و حکومتي و حتی منازل شخصی دیده شد .
به گفته وی استفاده از قطعات آيینه در بناها و هنر آيینه کاری، ریشه اقتصادی نیز داشته است به طوری که از سده 10 هجری قمری آيینه به صورت یکی از اقلام وارداتی از اروپا و به ویژه از کشور ایتالیا به ایران آورده می شد.
این پژوهشگر شیرازی در ادامه افزود: برخی از این آيینهها به هنگام جابه جایی درمسیر می شکست و هنرمندان ایرانی با ذوق هنری و سلیقه و ابتکاری که داشتند از قطعات شکسته استفاده می کردند.
گفتنی است بنا بر اسناد تاریخی تزیین بنا با آيینه برای نخستین بار در شهر قزوین پایتخت شاه طهما سب صفوی و در دیوانخانه ای که او به سال ۹۶۵ هجری قمری به پایان رساند آغاز شده است .
پس از انتقال پایتخت از قزوین به ِاصفهان به سال ۱۰۰۷هجری قمری آیینه کاری در کاخ اشرف (بهشهر) گسترش یافت در تزیین بسیار از کاخ های سلطنتی ِاصفهان استفاده شد . از میان آنها کاخ معروف به « آیینه خانه» که به سبب کار برد بسیار آینه در آن بدین نام شهرت داشت از همه زیباتر بود .
پس از سقوط صفویان وناپایداری سیاسی و اقتصادی برای مدتی آیینه کاری دچار رکورد شد و نخستین بنای آیينه کاری شده پس از این دوره دیوانخانه کریم خان زند در شیراز بود که به فرمان آقامحمدخان قاجار ویران شد و ستون هاي یکپارچه و حجاری شده و درهای خاتم و آیینه های بزرگ آن را برای توسعه وبازسازی ایوان دارالاماره تهران (ایوان تخت مرمر کنونی) به تهران حمل کردند. اما
آيینه کاری درسده ۱۳ هجری قمری رو به ترقی وگسترش نهاد و تکاملی تدریجی اما محسوس داشت. در طول این قرن آثار زیبایی چون تالارها واتاق های شمس العماره (تالار آیینه) کاخ گلستان در تهران ایوان وآستانه حضرت عبدالعظیم در شهر ری وآیینه کاری دارالسیاده آستان قدس رضوی در مشهد انجام گرفت که هر یک شیوه کار دوره خود به شمارمی آید.
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار