قیمت تمام شده بالا، نبود امکانات حمل و نقل چون هواپیمای باری و ... فرصت صادرات را از تولید کنندگان فارس گرفته است.
تابناک فارس به نقل از خبرجنوب:چرخهای تولیدبسياري از كارخانه ها از حرکت بازمانده و کارگران بیکار شده به روزهایی می اندیشند که میتوانستند از اشتغال در صنعت، نانی بر سر سفره خانواده خود ببرند.
در این شرایط شاید، سخن از صادرات گفتن، بیشتر به بیراهه رفتن شبیه باشد. تنها طی سال های 84 تا 92 بیش از 700 کارخانه در فارس تعطیل شدند و اگرچه دولت یازدهم تلاش کرده بخشی از آنها را به چرخه تولید برگرداند ولی همچنان هر از گاهی خبر از تعطیلی کارخانه ای دیگر میرسد و بیکار شدن کارگرانی که از محل کار در آن کارخانهها، نانی بر سر سفره شام خانواده خود میبردند.
چه اینکه هم اکنون، طبق اعلام اتاق بازرگانی شیراز به «خبرجنوب»، نرخ بیکاری در این استان 12.4 درصد است و این یعنی از هر یکصد فرد فعال در این استان 12.4 نفر به دنبال کار هستند و آن را نمییابند؛ در شرایطی که فارس استانی است کشاورزی و برای سالها محصولات راهبردی مورد نیاز کشور را تولید کرده و منابع آب خود را از دست داده اما به گفته کارشناسان اقتصادی، دولت اقدام چندانی برای توسعه صنایع مادر در فارس که نکرده هیچ، برخی فعالان اقتصادی از مشکلات دولتی-همچون بروکراسیهای دست و پاگیر اداری- و کوتاهی دولت از تامین امکاناتی برای توسعه صادرات -همچون اختصاص هواپیمای باری- گلایه می کنند.
رشد صادرات، اما...
فارس استانی است کشاورزی؛ این را همه میدانند. نرخ بیکاری در آن بیش از 12 درصد است. این رقم البته در مقایسه با سال 92 که نرخ بیکاری در فارس از کشورهای بحران زده ای چون یونان هم فراتر رفت و به 20 درصد رسید، رقمی بسیار کمتر به نظر می رسد؛ در آن سال فارس بالاترین نرخ بیکاری را در کشور داشت و استانداران وقت هم بارها به این وضع، و اینکه این استان همپای برخی محرومترین استانهای ایران از بیکاری رنج میبرد اذعان میکردند.
نرخ بیکاری البته تابعی است از وضع کشاورزی فارس و تولید صنعتی به خاطر سهم کمی که از فعالیتهای اقتصادی استان دارد، تاثیر کمتری بر این نرخ میگذارد ولی واقعیت این است که فارس از نظر صادراتی توانایی بالقوهای دارد، حوزه ای که میتواند نرخ اشتغال در فارس را متحول کند؛ طبق آماری که گمرک فارس در اختیار سرویس اقتصادی «خبرجنوب» قرار داده، در شش ماهه نخست امسال 402 هزار و 390 تن كالا به ارزش 911 ميليون و 268 هزار و 343 دلار از اداره كل گمركات استان فارس صادر شده كه نسبت به مشابه سال قبل از لحاظ وزن و ارزش به ترتيب 77درصد و 32درصد افزايش را نشان ميدهد؛ این آمار گویای این است که به واسطه فعالیت صنعتی در داخل استان، میتوان نسبت به افزایش صادرات امیدوار بود؛ چه اینکه خداداد رحيمي، مديركل گمركات استان فارس در این باره گفته است: «محصولات لبني، سولفات آمونيوم و نيترات آمونيوم، سيمان، شيره و عصاره شيرين بيان، رب گوجه فرنگي، دستگاههاي مبدل حرارتي، فرش و ساير كفپوشها از مواد نسجي، ميوههاي سخت پوست(بادام،گردو و ...) مصنوعات از چدن آهن يا فولاد و پودر قالبگيري از زرينهاي اوره تيك بيشترين حجم صادرات را به خود اختصاص داده است».
این کالاها اما آسان صادر نمیشوند؛ فعالان اقتصادی در استان خواستار این هستند که برای صادرات کمتر درگیر «کاغذبازی» اداری باشند؛ جمال رازقی جهرمی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز در این باره به سرویس گزارش «خبرجنوب» میگوید: «مشکلات عمده توسعه صادرات، نه مشکل فارس بلکه مشکلی ملی است و به نظر من بزرگترین مشکل موجود، قیمت تمام شده کالاست که توان را از تولید کنندگان ما برای رقابت با کالاهای خارجی میگیرد. ضمن اینکه در بازار داخلی هم، تولید کننده ایرانی نمیتواند با محصولات وارداتی رقابت کند.»
به باور رازقی، از نظام بانکی و پولی گرفته تا نظام تامین اجتماعی، قانون کار، بروکراسی اداری و... همه در بحران قیمت تمام شده کالا دخالت دارند و قدرت رقابت را از تولید کننده میگیرند؛ چه اینکه برخی استادان دانشگاه هم بر این باور هستند که نرخ غیرواقعی ارز در ایران، باعث شده کالای داخلی برای صادرات گران باشد و موازنه به سود واردات کالا از کشورهای خارجی به هم بخورد؛ وضعی که امروز بازار در کشور بدان دچار است؛ رئیس اتاق بازرگانی شیراز این وضع را این گونه توصیف میکند: «تولید کننده داخلی راهی جز کاهش کیفیت ندارد و این به سود کسی تمام میشود که آن سوی دنیا بهترین کیفیت را با پایینترین قیمت عرضه میکند».
در فارس، به عنوان یک استان آسیب پذیر کشور از نظر اقتصادی این وضع خود را بیش از همیشه نشان میدهد، چه اینکه طبق اعلام رازقی جهرمی، «هنوز نظام بانکی، گمرک و دستگاه های متولی به خوبی با بخش خصوصی همراهی نکرده و از تولید به اندازه کافی پشتیبانی نمی کنند و حتی جلسههای شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی برگزار نمیشود».
چرا به فارس هواپیمای باری نمی دهند
فارس در چند دهه گذشته راهبردیترین محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور را تولید کرده و در برابر منابع آب خود را از دست داده است؛ اکنون که کشاورزان مدام معیشت خود را از دست میدهند و برای بقا چاره ای جز مهاجرت به شهرها ندارند نیاز است که صنعت و تولید رونق یابد تا جمعیت بیکار شده بخش کشاورزی، دست کم بتوانند در بخش صنعتی مشغول به کار شوند؛ با این حال دولت، به گفته فعالان اقتصادی، «از تامین یک هواپیمای باری برای توسعه صادرات فارس شانه خالی میکند»؛ رئیس اتاق بازرگانی شیراز این گونه توضیح میدهد: «از آنجا که بخش بزرگی از صادرات فارس به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس انجام می شود، نیاز است که یک هواپیمای باری را در اختیار داشته باشیم ولی برای سالیان پیاپی پیگیری کرده و به نتیجه نرسیده ایم.
طبق آخرین مصوبه کارگروه توسعه صادرات استان، قرار شد سازمان صنعت، معدن و تجارت یارانه ای برای این موضوع منظور کند ولی سازمان توسعه تجارت گفته در صورتی این کار انجام می شود که قیمت هر کیلوگرم کالای صادراتی دست کم 3 دلار باشد؛ واقعیت این است که هیچ سبزی، میوه و تره باری در استان نداریم که قیمت آن هر کیلوگرم، 3 دلار باشد و در یک کلام کاری کردهاند که این اتفاق نیفتد.»
اینک پیش بینی رئیس اتاق بازرگانی شیراز از ادامه وضع کنونی، همان پیش بینی جامعه شناسان است؛ اینکه با افزایش بیکاری، فارس بیشتر و بیشتر با پیامدهای اجتماعی همچون تعطیلی واحدهای تولیدی، رکود کسب و کار و جرم و جنایت روبرو شود.رازقی می گوید: «ما در جلسه ای به مقامات قضایی استان اعلام کردیم که امروز ضد انقلاب کسی است که کار تولید را راه نمی اندازد یا در برابر آن کار شکنی می کند.»واقعیت اما این است که بیش از همه، قوانین دست و پاگیر و بروکراسی اداری مانع از توسعه صادرات شده است؛ چه اینکه یک استاد دانشگاه معتقد است که گرفتن مجوزهای گمرک، محیط زیست، استاندارد و انبوهی سازمان دیگر نتیجهای جز دلسردی تولیدکننده و صادر کننده در پی ندارد؛ قربانی این وضع اما مردمی خواهند بود که برای تامین نان شبشان گرفتار قوانینی می شوند که به ظاهر برای رفاه آنان وضع شده است.
